زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

آیا برای تنظیم برنامه غذایی  مراجعه به رژیم‌شناس ضروریست؟

یكی از مسائلی كه در كشور ما همیشه مورد توجه و علاقه افراد، بخصوص خانم‌ها و دختران نوجوان بوده است و همه افراد اعم از بزرگ و كوچك، پیر و جوان و زن و مرد تمایل زیادی نسبت به آن از خود نشان می‌دهند رژیم غذائی است.

 اما در مورد این موضوع مورد علاقه جامعه، همیشه در اذهان هموطنان‌مان سوء‌تفاهم وجود دارد. بدین‌معنا كه رژیم را فقط به مفهوم رژیم لاغری تصور می‌نمایند در حالیكه واژه رژیم به معنای «برنامه غذائی» است اعم از برنامه غذائی جهت لاغر شدن، چاق شدن، رژیم دیابت (بیماری قند)، بیماری‌های قلبی- عروقی، سرطان و ... . رژیم غذائی طیف وسیعی از اختلالات و بیماری‌های مختلف را در برمی‌گیرد كه رژیم لاغری فقط جزئی از آن است.

اما علاقه و توجه جامعه بطور معمول، صرفاً بر رژیم‌های لاغری متمركز است و نسبت به سایر برنامه‌های غذائی تمایلی از خود نشان نمی‌دهند.

دو مسئله مهم در مورد رژیم‌های لاغری

در مورد رژیم‌های لاغری نیز دو مسئله مهم وجود دارد كه می‌تواند به سلامت افراد لطمات مهم وارد سازد:

• هدف اشخاصی كه از این قبیل رژیم‌ها پیروی می‌كنند در اكثریت قریب به اتفاق موارد، فقط زیبائی اندام و برخورداری از جثه‌ای ظریف و زیبا است. البته داشتن اندامی متناسب و خوش‌فرم بسیار مفید و حتی ضروری است، اما چنانچه تنها انگیزه شخص حفظ تناسب اندام باشد و به سلامت و نیازهای تغذیه‌ای توجهی نشود آن وقت است كه پیامدهای ناگواری در بر خواهد داشت.
• اكثر افرادی كه رژیم لاغری می‌گیرند بر كاهش شدید و سریع وزن اضافی خود اصرار دارند، به همین علت از رژیم‌های بسیار سخت و محدود از كالری استفاده می‌نمایند كه  این امر می‌تواند بسیار زیان‌آور و حتی خطرناك باشد.

تغذیه و بیماری‌ها

اما در مورد سایر رژیم‌های اشاره شده، لازم به ذكر است كه امروزه ثابت شده بسیاری از بیماری‌ها ارتباط تنگاتنگ و قابل توجهی با تغذیه دارند، بدین‌معنا كه در ابتلا یا پیشگیری از امراض مختلف، اكثراً تغذیه نقش اساسی بازی می‌كند. شناخت این قبیل بیماری‌ها و آگاهی از تأثیر تغذیه در بروز یا پیشگیری و درمان آنها برای هر فردی ضروری‌ است.

بعنوان مثال در بیماری‌های قلبی- عروقی، تغذیه نقش بسیار مهمی به عهده دارد بدین‌معنا كه افراط در مصرف موادی مانند چربی‌های اشباع (موجود در گوشت قرمز و امعاء و احشاء)، غذاهای شور و پر نمك، انواع شیرینی و موادی كه در تهیه آنها مقدار قابل توجهی قند و شكر استفاده شده و بطور كلی الگوی غذائی غنی از مواد حیوانی و فقیر از مواد گیاهی، از عوامل مهم ابتلا به اختلالات قلبی- عروقی و سكته‌های قلبی و مغزی است. البته تأثیر عوامل دیگری از قبیل استرس، ارث، كمبود تحرك و... را نمی‌توان نادیده گرفت ولی با تغذیه صحیح می‌توان بروز این عوامل خطر را تا حدود زیادی كاهش داد.

 غذاهای پرچرب

متأسفانه الگوی غذائی ما ایرانی‌ها عمدتاً بر مواد سرخ‌كرده و پر چرب تكیه دارد كه این مشكل می‌تواند علاوه بر افزایش چربی‌های نامطلوب خون، افزایش فشار خون و بروز اختلالات قلبی- عروقی، از عوامل مؤثر بر ایجاد چاقی و عواقب وخیم ناشی از آن باشد. از عادات نادرست دیگری كه در بین بسیاری از خانواده‌ها شایع است مصرف شیرینی و مواد شیرین به مقدار قابل توجه در برنامه غذائی روزانه است.

تصور نكنیم كه مصرف مواد شیرین صرفاً منجر به چاقی می‌شود و تأثیری در مشكلات قلبی- عروقی ندارد. افراط در مصرف انواع شیرینی و موادی كه از قند و شكر تهیه می‌شوند خیلی سریع می‌تواند تبدیل به چربی شده و علاوه بر ایجاد چاقی، موجب افزایش چربی‌های خون، افزایش فشار خون و بروز عوارض قلبی- عروقی و حتی سكته بشود. شاید خیلی از افراد تصور كنند كه چنانچه برای تنظیم برنامه غذائی به رژیم‌شناس مراجعه نمایند مجبور می‌شوند تمام اوقات از غذاهای یكنواخت و بدون تنوع، بی‌مزه و بدون هیچ نوع چاشنی و ادویه و بعبارت دیگر، غذاهائی كه هیچ نوع علاقه و تمایلی در شخص جهت مصرف ایجاد نمی‌كند، استفاده نمایند و در واقع فردی كه تحت رژیم قرار می‌گیرد با كم‌اشتهائی و نخوردن غذا وزن اضافی خود را از دست می‌دهد. در حالیكه در رژیم‌های لاغری درست عكس این موضوع صادق است، بدین‌معنا كه شخص باید برنامه غذائی خود را دوست داشته باشد و از آن لذت ببرد؛ عمل هضم و جذب و متابولیسم در بدنش بخوبی انجام شده و غذای مصرفی به خوبی مورد استفاده سلول‌ها قرار گیرد. ضمناً می‌توان در تهیه غذاهای رژیمی از چاشنی‌های خوشمزه مانند آب لیموترش تازه، زردچوبه، دارچین، زنجفیل و فلفل در حد متعادل و از نمك به مقدار كم استفاده نمود.

 شیرینی‌جات

 در مورد تمایل زیاد افراد به مصرف شیرینی و مواد شیرین، لازم به ذكر است كه چون این افراد مواد نشاسته‌ای را از برنامه غذائی خود حذف می‌كنند (كه كار كاملاً اشتباهی است) بعلت نیاز سلول‌های عصبی به كربوهیدرات‌ها، تمایل شخص به مصرف مواد شیرین افزایش پیدا می‌كند. چنانچه مواد نشاسته‌ای به میزان لازم و البته متعادل در برنامه غذائی روزانه گنجانده شود، مسلماً تمایل به مصرف مواد شیرین كاهش می‌یابد. البته مسئله عادت به مصرف شیرینی و مواد شیرین را كه از ابتدای كودكی (با دادن قنداغ به كودك) در خانواده شكل می‌گیرد نباید نادیده گرفت.

 یكی از ترفندهای مهم رژیم‌شناس، جانشین كردن موادی مانند میوه‌های شیرین و خشكبار با طعم شیرین (مانند كشمش، خرما، توت خشك، برگه و امثال آن) البته در حد متعادل بجای انواع شیرینی می‌باشد.

 یكی از اختلالات افراط در مصرف مواد شیرین، خرابی و پوسیدگی دندان‌ها و عارضه دیگر، افزایش احتمال بروز دیابت در انسان است.

 فست فودها

 تغییر الگوی غذائی در قرن حاضر و استفاده گسترده و بی‌رویه از فست‌فودها كه حاوی چربی بالا و نمك زیاد هستند و بخصوص روش نامناسب سرخ كردن آنها، همچنین مصرف مداوم میان وعده‌های آماده فراوری شده كه علاوه بر روغن و نمك فراوان حاوی مواد نگهدارنده شیمیائی هستند، همچنین كمبود شدید مصرف سبزی، سالاد و میوه‌های تازه و استفاده از غلات آسیاب شده و بدون سبوس، از عوامل مهم ابتلا به سرطان، بخصوص سرطان‌های دستگاه گوارش می‌باشد. نبود آگاهی صحیح و كامل در زمینه عوامل تغذیه‌ای مساعدكننده این بیماری و رژیم‌‌های غذائی ناسالم كه زمینه بدن را برای ابتلاء به سرطان و برخی امراض خطرناك دیگر آماده می‌كند از دلائل مهم شیوع و گسترش بسیاری از اختلالات در جامعه امروز می‌باشد.

 مراجعه به رژیم‌شناس و پیروی از رژیم غذائی صحیح، متنوع و مفید، كلید برخورداری از سلامت، مقاومت بیشتر در برابر بیماری‌ها و طول عمر سالم‌تر و پر بارتر است.

 تقویت قدرت ایمنی

 بسیاری از افراد، بخصوص نوجوانان و جوانان، در برابر عوارض و اختلالات مختلف از قبیل سرماخوردگی، عفونت‌های تنفسی، عفونت‌های گوارشی و... مقاومت زیادی ندارند و به آسانی بیمار می‌شوند، به اضافه آنكه پس از ابتلا به بیماری، بسیار دیر بهبود می‌یابند و مجبورند اوقات زیادی را در بستر بیماری بگذرانند، به علاوه، آنكه پس از بهبودی نیز مدتی گرفتار دوران نقاهت خواهند بود. شاید كمتر كسی باور دارد كه یكی از دلائل اساسی این مشكل مهم، تغذیه ناكافی و نامناسب است. در مورد برخی از افراد نیز پیروی از رژیم‌های لاغری غلط و بی‌رویه موجب این اختلال- یعنی كاهش ایمنی در برابر بیماری‌ها- می‌شود. بطور كلی تغذیه صحیح، كافی، متعادل و متنوع موجب افزایش قدرت مقاومت بدن در برابر اختلالات و امراض مختلف می‌شود ولی بعضی از مواد مغذی تأثیر مهم‌تری در افزایش ایمنی به عهده دارند از قبیل: پروتئین‌های باكیفیت بیولوژیكی بالا، ویتامین A، ویتامین C و روی.

این مسئله كه از چه نوع الگوی غذائی باید پیروی نمود تا این دسته از مواد مغذی به میزان كافی به بدن برسد، امری است كه توسط رژیم‌شناس باید تنظیم گردد.

 عارضه یبوست

یكی از عوارضی كه این روزها مبتلا به بسیاری از افراد، حتی كودكان و نوجوانان می‌باشد و اختلالی دردناك و آزاردهنده می‌باشد به اضافه آنكه عواقبی ناگوار ممكن است در برداشته باشد، عارضه یبوست است كه می‌تواند مشكلات مهمی در سلامت انسان، به خصوص سلامت دستگاه گوارش به بار آورد. از عوامل مهم ابتلا به یبوست، تغذیه نامناسب و كمبود یا عدم استفاده از غذاهای دارای باقیمانده (یا فاقد فیبر غذائی) می‌باشد كه می‌تواند در صورت طولانی مدت شدن این عارضه، منجر به سرطان‌های دستگاه گوارش بشود.

بیماری‌ها و اختلالات فراوان دیگری نیز می‌توانند سلامت انسان را در معرض خطر قرار دهند كه تغذیه در پیشگیری و درمان آنها اثرات بسیار مهم و مفیدی در بر دارد.

 جمع‌بندی

بنابراین برای بیمه كردن خود در برابر بسیاری از بیماری‌ها و افزایش ایمنی بدن در برابر امراض مختلف و برخورداری از عمری طولانی توأم با سلامت و توان بالا، لازم است به برنامه غذائی و رفتارهای تغذیه‌ای فرد توجه بیشتری داشته باشیم و این امر امكان‌پذیر نیست مگر آنكه الگوی غذائی سالم، صحیح و مناسب تحت نظر رژیم‌شناس برای خود تنظیم نمائیم.

بخاطر داشته باشیم كه پیشگیری همیشه مفیدتر و آسان‌تر از درمان است.