زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

مريم سالک زمانی؛ کارشناس ارشد علوم تغذيه

مقدمه  

مواد غذایی، حاوی مواد شیمیایی طبیعی مورد نیازبرای سلامتی مانند ویتامین‌ها و املاح معدنی هستند. اما برخی از مواد غذایی مواد مضری دارند که برای سلامتی زیانبارند و از آنها به عنوان توکسین‌های طبیعی یاد می‌شود. بیشترتوکسین‌های طبیعی در تعداد کمی از غذاها یافت می‌شوند. توکسین‌های دیگری هم هستند که در جریان آسیب مواد غذایی یا در نتیجه رویش قارچ‌ها و کپک‌ها در آنها به وجود می‌آیند. در نوشتار حاضربه برخی از غذاهایی که می‌توانند حاوی توکسین‌های طبیعی باشند اشاره می‌شود:  

لوبیای قرمز 

لوبیا قرمزخشک حاوی توکسین‌ طبیعی به نام لکتین است که سبب بروز ناراحتی‌های معدی و استفراغ می‌شود. با خیسانیدن لوبیا حداقل برای مدت زمان 12 ساعت و پس از آن جوشانیدن شدید حداقل برای 10 دقیقه در آب تازه می‌توان این ترکیبات را تخریب کرد.   

سیب‌زمینی سبز 

سیب‌زمینی به طور طبیعی به میزان بسیار کمی حاوی توکسین‌هایی به نام گلیکوآلکالوییدها هست اما چنانچه سیب زمینی جوانه زند و قسمت‌هایی از آن به رنگ سبز درآید و در معرض نور نگهداری شود میزان این ترکیبات افزایش می‌یابد.

گرچه مسمومیت شدید با این ترکیبات نادر است اما لازم است در نگهداری سیب زمینی دقت لازم به عمل آید ونگهداری در مکانی خشک، تاریک و خنک انجام شود. در ضمن نباید قسمت‌های سبز رنگ و جوانه زده سیب زمینی خورده شود. چنانچه هنگام خوردن چیپس به قسمت‌های سبز رنگ برخورد کردید حتما از خوردنشان اجتناب کنید.  

سیب  

سیب‌هایی که بافت آنها صدمه دیده باشد وکپک بزند حاوی توکسینی به نام پاتولین می‌گردند. به هیچ وجه از سیب‌های کپک زده وآسیب دیده استفاده نکنید. برای تهیه آب میوه نیز از سیب‌های سالم استفاده کنید.  

صدف‌ها  

توکسین‌هایی که توسط جلبک‌های دریایی تهیه می‌شوند توکسین‌های جلبکی نامیده می‌شوند. بعضی از صدف‌ها حاوی این توکسین‌ها هستند.  

کبد و ویتامین A  

ویتامین A برای رژیم غذایی روزانه بسیار مهم است اما در بارداری مصرف بیش از حد این ویتامین ممکن است سبب آسیب به جنین شود. باید از مصرف بیش از حد فراورده‌های غذایی حاوی این ویتامین به ویژه جگر سیاه پرهیز شود.  

غذاهای کپک زده   

کپک‌ها اغلب مرئی هستند اما توکسین‌هایی که توسط آنها ترشح می‌شود – مایکوتوکسین‌ها – مرئی نیستند. به همین جهت حتی در صورت حذف قسمت‌های کپک زده مواد غذایی نمی توان اطمینان داشت که آنها فاقد میکروتوکسین هستند. ایمن‌ترین انتخاب به دور انداختن کل غذای کپک زده است. کپک‌ها در بیش تر انواع مواد غذایی در صورتی که شرایط مساعد باشد رشد می‌کنند.

رشد آنها درشرایط گرم ومرطوب سریع است. اگر نان در محیط گرم نگهداری گردد کپک‌ها ظرف چند روز در آن رشد می‌کنند. بهترین مکان برای نگهداری نان قفسه‌های خنک می‌باشد. نگهداری در یخچال نیز مانع از رشد کپک می‌شود اما بیات شدن آن را تسریع می‌کند.  

نتیجه گیری  

تا حد ممکن از توکسین‌های طبیعی اجتناب کنید.این توکسین‌ها به طور معمول زمانی می‌توانند آسیب برسانند که در مقادیر زیاد و به دفعات در طی دوره‌های طولانی خورده شوند. به همین جهت برای کاهش میزان مصرف آنها باید به این مراحل توجه داشت:  

- رعایت تنوع در خوردن مواد غذایی 

- به دور انداختن مواد غذایی پس از انقضای تاریخ مصرف آنها 

- نگهداری صحیح مواد غذایی 

- پختن غذاها به شیوه صحیح 

- دورانداختن مواد غذایی تغییر رنگ یافته، تیره شده و آسیب دیده  

- دور انداختن مواد غذایی که بوی کهنگی می‌دهد ومزه ی تلخ غیر طبیعی دارد .