مريم آريافر؛ كارشناس ارشد علوم و صنايع غذایی
استفاده از تغذیه مناسب جهت مقابله با درد به عنوان جزئی از توصیههای پزشكی سالهاست كه مطرح میباشد.
زمانی كه احساس سردرد داریم، با خوردن یك قرص آن را برطرف میسازیم، ولی در خصوص دردهای مزمن میدانیم كه مصرف طولانی مدت داروهای مسكن صحیح نبوده و میتواند عوارض بسیاری را به دنبال داشته باشد، مانند خونریزی معده در اثر مصرف زیاد پروفن و به همین دلیل است كه كنترل و مدیریت كردن درد بسیار مهم میباشد.
تغـذیه مناسـب
تحقیقات جدید نشان دادهاند كه رژیم غذایی مناسب و تغذیه نقش مهمی در كنترل درد بر عهده دارد وكمبود مواد معدنی و ویتامینها باعث ایجاد ضعف و بیماری در بدن میگردد. در حال حاضر مساله جایگزینی رژیم غذایی مناسب برای كنترل درد مطرح شده، ولی هنوز شواهد قطعی در دست نمیباشد.
برخی تاثیرات رژیم درمانی در كنترل درد به خوبی قابل لمس میباشند. برای مثال كاهش وزن یك استراتژی مهم تغذیه ای برای افرادی میباشد كه از بیماری آرتریت، درد زانو و التهاب مفاصل رنج میبرند.
زنجفـیل
زنجفیل یك مكمل گیاهی ضد التهاب است و در كنترل دردهای آرتریت و ماهیچه و میگرنی موثر میباشد. مصرف 1 گرم در روز زنجفیل كه تقریبا معادل نصف قاشق چایخوری میباشد، دارای اثرات ضد التهابی میباشد. البته باید توجه داشت كه با داروهای مصرفی تداخل نداشته باشد .
میوههای قرمز
مطالعات جدید نشان دادهاند كه فرآوردههای cherry دارای اثرات مشابه داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی همانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروكسن میباشند.
اینگونه میوهها كه شامل زغال اخته، انگور قرمز، انار و سایر میوههای قرمز رنگ و تیره هستند، دارای ماده مغذی به نام فلاوونوئیدها بوده كه از متابولیتهای ثانویه گیاه میباشند و باعث ایجاد رنگ در گیاه میگردند. همچنین از آن در برابر میكروبها و حشرات محافظت میكنند و به همین دلیل است كه توصیههای زیادی در خصوص مصرف اینگونه مواد غذایی شده است.
سـویا
محققان دانشگاه جانهاپكینــز ثابت كردهاند كه مصرف سویا در رژیم غذایی در كنترل درد به ویژه دردهای مزمن بسیار موثر میباشد، زیرا پروتئین سویا دارای خواص ضدالتهابی بوده و باعث كنترل درد میگردد. همچنین مصرف روغن بذر كتان، زردچوبه و ویتامین B12 هم در كنترل درد موثر میباشد.
امگا-3
نشان داده شده كسانی كه درد گردن و كمر درد دارند، در اثر مصرف مكمل امگا -3 دردشان تخفیف یافته است.
چربی، كربوهیدرات و پروتئین
التهاب توسط سیستم ایمنی در اثر وجود آسیب ایجاد میگردد. التهاب به تنهایی دلیل درد نمیباشد، ولی میتواند احساس درد را تشدید كرده و آن را طولانیتر سازد. چربیها در شیمی التهاب نقش دارند و متابولیزه شدن برخی از چربیها و اسیدهای چرب باعث تشدید پاسخهای التهابی میشود، بنابراین مصرف اینگونه مواد غذایی باید محدود شود.
همچنین مصرف بیش از حد قندهای ساده و مواد غذایی حاوی نشاسته در ایجاد سیگنالهای درد تاثیرگذار میباشد، بنابراین كنترل التهاب و درد با جلوگیری از مصرف زیاد و بیش از حد نیاز به غذاهای كربوهیدراته و جایگزین نمودن مواد غذایی حاوی پروتئین مانند تخممرغ، گوشت بدون چربی و ماهی صورت میگیرد.
غذاهای تشدید كننده
همانطور كه میدانید برخی از مواد غذایی باعث بدتر شدن شرایط درد میشوند، مانند منابع غذایی حاوی تیرامین كه باعث تشدید میگرن میگردند و در این شرایط باید از مصرف آنها خودداری نمود.
برخی از مواد مشكل ساز كه باعث افزایش درد میشوند، كافئین، الكل، مونوسدیم گلوتامات و آسپارتام میباشند.
لیست غذاهای كنترل كننده درد
منابع آنتی اكسیدانی: مارچوبه، آووكادو، توتها، براكلی، كلم، گریپ فروت، كیوی، پرتقال، هلو و گوجهفرنگی
منابع حاوی فلاوونوئید: سیب، انگورها، چای سبز، پیاز و سویا
منابع حاوی بتا- كریپتوگزانتان: زرد آلو، پرتقال، فلفل، هلو، آلو، كدو و هندوانه
منابع حاوی رسوراترول: زغال اخته، بلوبری، انگور قرمز و بادام زمینی
بتا- كریپتوگزانتان
تحقیقاتی كه در دانشگاه منچستر انگلستان انجام شده نشان دادهاند افرادی كه رژیم غذایی آنها حاوی بتا كریپتوگزانتان بوده كمتر از درد ناشی از مفاصل شكایت داشتهاند. این تركیب در مواد غذایی مانند پرتقال، زرد آلو، فلفل، هلو، آلو و هندوانه وجود دارد.
آلبالو و گیلاس
برخی از مواد غذایی هم باعث كاهش درد میشوند، مانند آلبالو و گیلاس كه حاوی آنتوسیانین بوده و دارای خواص ضد التهابی همانند آسپرین میباشند. همچنین سویا هم این اثر را دارد و باعث تخفیف دردهای استئوآرتریت میگردد. مصرف بیوفلاوونوئیدها به شكل تازه به همان گونه كه در آلبالو و گیلاس یافت میشوند و مصرف غذاهایی مانند سبزیجات، حبوبات و دانههای كامل و برخی از مغزها هم در كنترل درد موثر میباشد.
رسوراترول
تركیب رسوراترول كه در پوست انگور قرمز یافت میشود، دارای اثر مشابه آسپرین بوده و اثر ضد التهابی دارد و در كاهش درد موثر میباشد.
دانهها و مغزهایی مانند فندق، بادام زمینی، كنجد و مغز آفتابگردان منابع غنی از تریپتوفان بوده و این اسید آمینه باعث كاهش حساسیت به درد، نیم ساعت بعد از مصرف این مواد غذایی شده است. سایر منابع غنی تریپتوفان، فرآوردههای لبنی و سویا، غذاهای دریایی، دانههای كامل، لوبیا و عدس میباشند.