تحریریه زندگی آنلاین- گروه دنیای سلامت
سرما خورده‌ای؟ به چیزی حساسیت داری؟ اینها سوالاتی هستند كه وقتی كسی عطسه می‌كند، از او پرسیده می‌شود و با همین طرز فكر اشتباه از او فاصله می‌گیرند تا مبادا بیماری به آنها نیز سرایت كند. غافل از اینكه او نه سرماخورده و نه حساسیت دارد. عطسه كردن همواره با برخی تفكرات اشتباه همراه بوده و هست.
به تصور بیشتر مردم هنگام عطسه كردن اصلا نمی‌توان چشم‌ها را باز نگه داشت، علاوه بر آن در این لحظه قلب، یك ایست كوتاه می‌كند. همچنین گاهی اوقات یك نور شدید، عامل محرك عطسه است و مالیدن برآمدگی بینی، جلوی عطسه را می‌گیرد. در گذشته مردم در مورد عطسه كردن اعتقادات خرافی زیادی داشتند كه البته هنوز هم بعضی افراد به این خرافات باور عمیق دارند.
به عنوان مثال برخی معتقدند هنگام عطسه كردن خداوند انسان را دعا می‌كند؛ پس عطسه به زندگی بركت می‌دهد و یا اینكه عطسه نمی‌گذارد شیطان از راه گلو وارد بدن شود.
عطسه چیست؟
از نظر پزشكی، عطسه واكنش پیچیده بدن، خصوصا عصب‌های بینی است كه اغلب با تورم بینی نیز همراه می‌باشد.
محرك‌های اصلی عطسه
عواملی همچون هوای سرد، گرد و غبار، خوردن یا بوییدن فلفل به گلو، قفسه سینه و شكم پیام می‌دهند كه در فاصله‌های معین منقبض شوند و محتویات درون حفره‌های بینی را پاك كنند. در این حالت ماهیچه‌های صورت، خصوصا ماهیچه‌های پلك چشم، شكل حلقه‌ای به خود می‌گیرند و چشم‌ها كمی جمع می‌شوند و در نهایت عامل تحریك‌كننده (مثلا گرد و غبار) همراه با قسمتی از محتویات بینی با فشار از آن خارج می‌شود.
محتویات درون حفره‌های فوقانی و دهان نیز در خروج این مواد همكاری می‌كنند. در بیشتر حیوانات این مواد بیشتر از راه دهان خارج می‌شود؛ به همین دلیل باید هنگام عطسه كردن اطراف دهان و بینی خود را بپوشانیم؛ زیرا درصورت سرماخوردگی، ویروس آن از هر دو طریق خارج و در محیط اطراف پخش می‌شود.
عطسه در هنگام بیماری
بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی و حساسیت معمولا با عطسه كردن همراهند. گرد و غبار، درختان و گرده افشانی آنها، موی حیوانات خانگی و قارچ گیاهان از عوامل ایجاد حساسیت هستند. ویروس‌های بیماری وقتی وارد بدن می‌شوند، حفره‌های بینی را مورد حمله قرار می‌دهند و موجب تورم بینی، افزایش مواد مخاطی گلو و بینی و در نهایت آبریزش بینی می‌شوند.
این ویروس‌ها كه معمولا ویروس‌های سرماخوردگی هستند. بیش از باكتری‌ها و قارچ‌ها و سایر عوامل دیگر موجب عطسه می‌گردند. تقریبا 30 درصد از مردم دنیا با نگاه كردن به نور شدید، عطسه می‌كنند! به این نوع عطسه، عطسه نوری می‌گویند و دلیل آن هم تاكنون مشخص نشده است.
البته برخی از دانشمندان در این‌باره می‌گویند، نور شدید عصب‌ها را تحریك می‌كند و سیگنال‌های فرستاده شده به شبكیه چشم و مردمك می‌رسند. بنابراین وقتی كه حالت عطسه كردن دارید ولی عطسه‌تان نمی‌آید، بهتر است به یك نور شدید نگاه كنید. سوالات بسیاری در مورد علت عطسه كردن وجود دارد كه اغلب هم بی‌جواب هستند و هنوز هیچ دلیل منطقی و علمی برای آنها یافت نشده است.
عطسه كردن یك پدیده طبیعی و مشترك در میان انسان‌ها و البته بین انسان و حیوان است. احتمال دارد با عطسه كردن، بدن ما در وضعیت سالم‌تری قرار بگیرد؛ ولی هنوز نمی‌توان آن را ثابت كرد. گاهی اوقات عطسه كردن به مسأله‌ای آزاردهنده تبدیل می‌شود؛ مثلا افرادی كه حساسیت دارند، با عطسه‌های مداوم، آبریزش بینی، جاری شدن اشك چشم و تب بسیار اذیت می‌شوند.
برخی پزشكان معتقدند افرادی كه حساسیت دارند، استعداد بیشتری برای عطسه در مقابل نور دارند و وقتی حساسیت آنها درمان شود، میزان عطسه‌های آنها نیز در مقابل نور شدید كم می‌شود. عطسه‌های پیاپی و پشت سر هم معمولا نشانه حساسیت است؛ اما تك عطسه‌ها معمولا نشان از سرماخوردگی دارند. به علاوه، در سرماخوردگی ترشحات بینی زردرنگ است؛ در صورتی كه در آلرژی بی‌رنگ و رقیق می‌باشد.
