زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

مرجان صحاف زاده؛ كارشناس تغذیه، کارشناس ارشد سم شناسی- دکتر زهرا موسوی؛ مدیر گروه سم شناسی دانشگاه علوم دارویی آزاد

موادی که روی آنزیم‌‌های سم زدایی اثر مثبت دارند

گروه کلم‌‌ها، زیره، مرکبات (به ویژه پوست لیمو ترش)، ویتامین‌‌های گروه B و C، رزماری، سویا، مصرف روزانه 40 گرم پروتئین با کیفیت بالا، چای سبز، غلات کامل، حبوبات، بلغور جو دوسر، منیزیم، پروبیوتیک، گیاه خار مریم و مکمل امگا 3

موادی که روی آنزیم‌‌های سم زدایی اثر منفی دارند
نیکوتین، نوشیدنی‌‌های الکلی، داروهای مختلف مانند والیوم، آنتی هیستامین‌‌ها، استروئیدها، بنزودیازپین‌‌ها، داروی زخم معده، رژیم‌‌های پر پروتئین، چربی‌‌های اشباع، آسپرین و مسکن‌‌های غیر استروئیدی (از جمله استامینوفن).

سم زدایی به وسیله روزه داری (محدودیت کالری)
اثر محدودیت کالری بر سلامت و طول عمر بار‌‌ها مورد مطالعه قرار گرفته است. در طول سالیان سال، شواهدی مبنی بر اینکه کمتر خوردن ‌‌می‌‌تواند باعث بهبود سیستم دفاعی شده و به میزان قابل توجهی ریسک ابتلا به بیماری‌‌های مزمن را کاهش دهد، جمع آوری شده است. یکی از اثرات اصلی محدودیت کالری، بهبود اثر سم زدایی و پاکسازی بدن از ترکیبات خارجی بوده است. جالب توجه است که محدودیت حاد، که اصطلاحا به آن گرسنگی شدید ‌‌می‌‌گویند، اثرات بسیار متفاوتی نسبت به محدودیت طولانی مدت (یعنی مصرف کالری به میزان 70 تا 80درصد اشتها) را دارد. حذف ناگهانی غذا، یا گرسنگی شدید، به سرعت باعث کمبود متیونین علاوه بر مشکلات متعدد دیگر فیزیولوژیکی ‌‌می‌‌شود. سطوح پایین متیونین اثرات مخربی بر سنتز بسیاری از پروتئین‌‌ها، از جمله خود آنزیم‌‌های سم زدایی خواهد داشت.
1- اثر بر تیروئید و میزان متابولیسم
بسیاری از افراد در برنامه کاهش وزن خود به یک ایست وزنی ‌‌می‌‌رسند.بعد از کاهش چند کیلو، معمولا مشکل است که جلوتر بروند. چه چیزی است که مانع کاهش وزن شده و در متابولیسم تداخل ایجاد ‌‌می‌‌کند؟
نتیجه تحقیقات نشان داده است که آفت کش‌‌ها (ارگانوکلرین‌‌ها) و PCBها (ناشی از آلودگی‌‌های صنعتی) که از بافت‌‌های چربی در طول کاهش وزن آزاد ‌‌می‌‌شوند، میزان متابولیسم را کاهش ‌‌می‌‌دهند. اگرچه این هنوز در حد یک فرضیه است، اما وجود شواهد باعث شکل گیری یک ارتباط قابل قبول بین سموم و چاقی شده است.
2- سموم باعث اختلال در عملکرد میتوکندری، وضعیت اکسید و احیا و عملکرد سیتوکین‌‌ها ‌‌می‌‌شوند...
سموم باعث آسیب به میتوکندری، افزایش استرس اکسیداتیو و کاهش توانایی آن‌‌ها برای سوزاندن چربی و کالری توسط مهار گرمازایی از طریق اثر بر اکسیداسیون اسیدهای چرب ‌‌می‌‌شود.
3- سموم باعث اختلال در تنظیم مرکزی اشتها ‌‌می‌‌شوند...
سموم اثرات زیادی دارند. جدا از اثر مستقیم در کاهش میزان هورمون‌ها، سرعت متابولیسم و سوختن چربی (اکسیداسیون اسید چرب)، ‌‌می‌‌توانند باعث ایجاد هرج و مرج هورمونی و عصبی بشوند و درنتیجه اشتهای ما را در کنترل خودشان بگیرند. پس گاهی ممکن است که ما گرسنه باشیم ولی در واقعیت بدن ما نیاز به غذا نداشته باشد.

چگونه سم زدایی کنیم؟ 
خارج کردن سموم از طریق صفرا توسط فیبر، منیزیم،  ویتامین C و زغال فعال  قابل انجام است. بهبود گردش خون و لنف از طریق تمرینات هوازی، یوگا، ماساژ، سونا و حرارت درمانی و لایه برداری پوستی انجام ‌‌می‌‌شود. سیستم‌‌های سم زدایی داخل سلولی از طریق رژیم و مکمل درمانی از جمله مصرف ریز مغذی‌‌ها، آمینو اسیدها و گیاهان دارویی تسهیل ‌‌می‌‌شود. ما ‌‌می‌‌توانیم به کمک استراتژی‌‌هایی از جمله مصرف مولتی ویتامین و مینرال (کوفاکتورهای آنزیم)، به ویژه ویتامین C و مصرف منظم غذاهای غنی از فیتونوترینت، که موجب بهبود سم زدایی فاز I و II ‌‌می‌‌شود، به پاکسازی بدن کمک کنیم. گیاهان سم زدا شامل چای سبز، قاصدک و خار مریم است.

مواد مغذی کاهش دهنده سرب بدن
کدام یک از مواد مغذی در مقابله به مسمومیت سرب مهم هستند؟
آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که غذایی که ‌‌می‌‌خورید، چه تاثیری بر بدن شما دارد؟ سطوح مناسب مواد مغذی ‌‌می‌‌تواند باعث بهبود سلامت و مقاومت در برابر سموم شود. کمبودهای غذایی ‌‌می‌‌تواند شما را در مقابل سموم آسیب پذیرتر کند، چرا که سایر ترکیبات شیمیایی جایگزین مواد مغذی ‌‌می‌‌شوند. شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید رژیم غذایی ما با میزان سرب بدن ما ارتباط دارد. 
کدام یک از مواد مغذی باعث کاهش جذب سرب ‌‌می‌‌شوند:
مواد مغذی کلیدی برای کاهش جذب سرب ویتامین C، کلسیم، آهن و تا حدی روی و فسفر است. کمبودهای تغذیه ای در هر یک از این مواد، ‌‌می‌‌تواند منجر به افزایش جذب سرب شود و از این رو احتمالا مصرف مکمل در افرادی که به میزان کافی از این مواد مغذی را در بدن خود ذخیره کرده اند، اثر زیادی بر جذب سرب آن‌‌ها نخواهد داشت. علاوه بر این، از آنجایی که این مواد مغذی با جذب سرب رقابت ‌‌می‌‌کنند و یا باعث تغییر در جذب سرب در طول پروسه هضم ‌‌می‌‌شوند، مصرف تنها یک بار از این مکمل‌‌ها، به جز در موارد کمبود، بعد از هضم مکمل دیگر اثری بر میزان جذب سرب نخواهد گذاشت.

گلوتاتیون

گلوتاتیون: یک سم زدای مهم در بدن است. کبد بیمار میزان کافی از آن را تولید نمی کند، از این رو آسیب و بیماری افزایش ‌‌می‌‌یابد. گلوتاتیون باعث بهبود عملکرد ایمنی شده و از سلول‌‌ها در مقابل رادیکال‌‌های آزاد، داروها و آلودگی‌‌های محیطی محافظت ‌‌می‌‌کند. کاهش کوچک در میزان گلوتاتیون میتوکندری سلول باعث مرگ آن سلول ‌‌می‌‌شود. به نظر ‌‌می‌‌رسد که مکمل یاری خوراکی کافی نباشد. در بیمارانی که طبق پرونده پزشکی آن‌‌ها یا نتایج آزمایشات، به گلوتاتیون نیاز دارند، از 500 میلی‌گرم تزریق وریدی، چندین مرتبه در هفته تا 1 بار در ماه توصیه ‌‌می‌‌شود. ویتامین C خوراکی و وریدی نیز راه موثری برای بازیابی گلوتاتیون است، اما در بیمارانی که کبد ضعیفی دارند بهتر است گلوتاتیون به طور مستقیم استفاده شود.
لیپوئیک اسید: خواص آنتی اکسیدانی قویی در شکل اکسید شده و احیا شده دارد. این ماده به عملکرد سایر آنتی‌اکسیدان‌‌ها از جمله ویتامین C و E، کوآنزیم Q10، و گلوتاتیون نیز کمک ‌‌می‌‌کند تا دوباره به فرم فعال خود تبدیل شوند. مانند سایر عوامل محافظت کننده کبد، لیپوئیک اسید هم در درمان مسمومیت‌‌های مایکوتوکسین‌‌ها (سموم ایجاد شده توسط قارچ‌‌ها)، جیوه، سرب، کربن تتراکلراید و رنگ‌‌های آنیلینی موثر است. علاوه بر این برای درمان بیماری‌‌های کبدی، سیروز الکلی، هپاتیت ویروسی، AIDS، گلوکوم و عوارض دیابتی نیز به کار برده ‌‌می‌‌شود. دور توصیه شده لیپوئیک اسید 600mg، 2 بار در روز است.
چای سبز:  چای سبز حاوی کاتشین است.این گیاه حاوی مقدار زیادی  کاتشین‌‌های پلی فنولی است که قوی ترین آن‌‌ها اپی گالوکاتشین گالات  است. مطالعات نشان داده است که نوشیدن چای سبز باعث محافظت سیگاری‌‌ها در برابر بیماری‌‌های قلبی عروقی ‌‌می‌‌شود. 
توانایی آن در فعال سازی آنزیم‌‌های سم زدایی در کبد نیز باعث شده است که اثر محافظتی در برابر سرطان داشته باشد. کاتشین تمایل  زیادی به کبد دارد و همین باعث شده است که در درمان بیماری‌‌های کبدی، هپاتیت و سندروم کبد الکلی نقش مهمی داشته باشد.
پروبیوتیک: آنتی بیوتیک‌‌ها، استروئید‌‌ها و قرص‌‌های ضد بارداری معمولا اثر مخربی بر تعادل طبیعی باکتریایی در روده‌‌ها دارد. رژیم نامناسب و یبوست مزمن نیز از فاکتورهای موثر هستند. احیای دوباره روده با باکتری‌‌های مفید، باعث ایجاد یک محیط مناسب و متعادل در روده ‌‌می‌‌شود که از روده و سایر ارگان‌‌های بدن در برابر شورش باکتری‌‌های خطرناک دفاع ‌‌می‌‌کند. یک تحقیق بر روی میمون‌‌ها نشان داده است که باکتری‌‌های مقاوم به جیوه در فلور روده و حفره دهانی کمی بعد از پرکردن دندان با آمالگام افزایش قابل توجهی داشتند، که تا وقتی که آمالگام برداشته نشد، این افزایش ادامه داشت.