دکتر محمد حضوری؛ متخصص تغذیه
راگبی از جمله رشته‌های ورزشی است که در کشور عزیزمان سابقه دیرپایی نداشته و در طول دوران کوتاهی که از اقبال هموطنان عزیز به این رشته می‌گذرد، فراز و فرودهای پی‌در‌پی در تاریخچه این رشته دیده می‌شود. از نظر اصول تمرینات و رقابت‌ها، راگبی مجموعه‌ای است از:
1- دویدن‌های سریع و کوتاه‌مدت
2- تَکل‌های سنگین
3- درگیری‌های تاکتیکی
برخوردها در این رشته ورزشی اغلب سنگین بوده و در برخی موارد شدت آ‌ن‌ها ممکن است تا حدود 700 کیلوگرم برسد. بر این اساس داشتن یک عملکرد مناسب در این رشته ورزشی وابسته به قدرت، مهارت و سرعت ورزش‌کاران است. یک رقابت راگبی شامل دو نیمه 40 دقیقه‌ای است. تیم‌های راگبی بر اساس قوانین داخلی کشورها ممکن است با دو ترکیب 13 نفره (6مهاجم و 7 مدافع) یا 15 نفره (7 مدافع و 8 مهاجم) در رقابت‌ها شرکت کنند. بنابراین در یک تیم راگبی دو پُست سازمانی اصلی وجود دارد که شامل فوروارد و بک می‌باشد. این ورزش نیز همانند فوتبال یک رقابت جهانی دارد که هر 4 سال یکبار برگزار می‌شود. یک فصل رقابتی ورزش راگبی را می‌توان به سه بخش تقسیم کرد. این سه بخش به ترتیب عبارتند از:
1- Off-season: دوره استراحت بین فصل که ممکن است کوتاه‌تر از یکماه باشد. اگر طولانی‌تر باشد، با کاهش تناسب اندام و افزایش درصد چربی همراه است.
2- Pre season: در این دوره تمرینات با وزنه، دویدن و تمرینات تخصصی بر اساس پُست بازیکن و شرایط او انجام می‌شود.
3- فصل رقابت‌ها: این دوره زمانی اغلب با چهار تا پنج جلسه تمرین در 6 روز هفته و برگزاری یک مسابقه در هفته همراه است. لازم به ذکر است برخی ورزش‌کاران سالانه در 30 رقابت شرکت می‌کنند. همچنین بسیاری از این رقابت‌ها همراه با مسافرت می‌باشد که این شرایط بر وضع تغذیه‌ای ورزش‌کار تاثیر قابل توجهی خواهد داشت.
آنالیزها نشان می‌دهد، از 80 دقیقه بازی راگبی، تنها در حدود 30 دقیقه آن بازی فعالانه دنبال می‌شود، بقیه موارد برای مدیریت مصدومین، هماهنگی Scrumها (اجتماع بازیکنان برای تصاحب توپ)، بازگشت توپ به زمین بازی و ... صرف می‌شود. 95 درصد فعالیت‌های انجام شده در این 30 دقیقه نیز از نوع فعالیت‌های سریع که کمتر از 30 ثانیه طول می‌کشند، می‌باشد.
تغذیه در ورزش راگبی
براساس موارد فوق ورزش راگبی یک ورزش سریع و قدرتی است که ورزش‌کاران آن در معرض آسیب‌های ورزشی می‌باشند. یک برنامه غذایی مناسب برای ورزش راگبی باید دارای خصوصیات زیر باشد:
1- تامین نیازهای تغذیه‌ای
2- تکمیل و بازسازی ذخایر انرژی و مواد مغذی
3- کاهش و کنترل آسیب‌ها
4-دستیابی به ترکیب بدنی مناسب
از مهم‌ترین نگرانی‌ها در مورد ورزش‌کاران این رشته ورزشی، داشتن عادات و رفتارهای غذایی نادرست است. به همین دلیل برخی کشورها به‌ویژه استرالیا برای این افراد دوره‌های آموزشی طبخ غذای مناسب و رفتارهای غذایی را برگزار می‌کنند.
کربوهیدرات، محور اساسی برنامه تغذیه‌ای ورزش راگبی
با توجه به نوع و شدت فعالیت در این رشته ورزشی، نیاز به کربوهیدرات و دقت در تکمیل و بازسازی هر چه سریع‌تر ذخایر گلیکوژنی عضلات، نقش مهم و موثری در موفقیت ورزش‌کاران دارد. بر این اساس قاعده کلی دریافت 4 گرم کربوهیدرات به‌ازای کیلوگرم وزن بدن در وعده غذایی قبل از ورزش (حدود 4-5/3 ساعت قبل از ورزش) برای ورزش‌کاران راگبی نیز قابل توصیه است.
پس از پایان رقابت یا تمرین و به‌ویژه در دوره برگزاری مسابقات فشرده، مصرف مواد غذایی باید بلافاصله آغاز شود. در وعده های غذایی پس از ورزش نیز سهم کربوهیدرات باید بیشتر باشد. بر این اساس مصرف 2-5/1 گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن هر نیم تا یکساعت پس از ورزش تا حدود 5 ساعت پس از پایان رقابت به نظر می‌رسد بهترین شرایط را برای بازسازی ذخایر گلیکوژنی مهیا کند. افزودن مقداری پروتئین به این میان‌وعده‌ها و وعده‌های غذایی بازسازی گلیکوژن را تسهیل خواهد کرد. لازم به ذکر است که میزان پروتئین باید به‌تدریج افزایش یابد.
پروتئین
نیاز به پروتئین در ورزش راگبی نیز از الگوی ورزش‌های قدرتی پیروی کرده و نیاز به پروتئین برای یک ورزش‌کار راگبی بین 2/1 تا 7/1 گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن متغیر است. به نظر می‌رسد نیاز به پروتئین در بازیکنان فوروارد به‌ویژه طی دوران بدنسازی و برای تشکیل بافت عضلانی، بیشتر است.
تغذیه در آسیب‌های ورزشی راگبی
همان‌طور که ذکر شد راگبی از ورزش‌های پُر برخورد بوده و احتمال آسیب دیدگی در این رشته ورزشی بسیار بالا است. در صورت آسیب‌دیدگی یک ورزش‌کار نکات زیر را باید در برنامه غذایی روزانه او در نظر گرفت. نخست آن‌که کنترل انرژی دریافتی و مصرفی به دقت و روزانه انجام شود تا مبادا تغییر بافت و افزایش وزن ایجاد گردد. این نکته به ویژه در آسیب دیدگی‌های طولانی‌مدت اهمیت بیشتری دارد.
دوم آن‌که نوع آسیب دیدگی و تاثیر آن بر دریافت مواد غذایی کنترل شود. به عنوان مثال آسیب به نواحی سر و گردن این ورزش‌کاران می‌تواند بلع و مصرف مواد غذایی را به شدت تحت تاثیر قرار داده و تامین نیاز تغذیه‌ای فرد را دچار اختلال کند. سومین نکته تغذیه‌ای مرتبط با آسیب دیدگی‌های ورزش راگبی استفاده از مواد ضد التهاب برای کنترل و کاهش شدت علایم ایجادی است. در این بین اسیدهای‌چرب امگا-3 بهترین توصیه به نظر می‌رسند مشروط بر آن‌که از دریافت مقادیر کافی ویتامین E و مواد آنتی‌اکسیدان اطمینان داشته باشیم.
