زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر محمدتقی صالحيان

دیابت، معضل جهانی 

بیماری دیابت به وجود آورنده مجموعه علایم و مشكلاتی است كه سندرم دیابتیك نامیده می‌شود. با توجه به اینكه 10-5 درصد كل افراد دنیا به بیماری دیابت مبتلا می‌باشند، پیشگیری از عوارض ناشی از دیابت از اهمیت خاصی برخوردار است. 

دیابت به دو گروه نوع I و II تقسیم می‌شود؛ دیابت نوع I، در كودكان و نوجوانان وجود دارد و كاملا وابسته به انسولین می‌باشد. 

دیابت نوع II، غیروابسته به انسولین بوده و در سنین بزرگسالی (بالای 40 سال) دیده می‌شود.در این افراد، سلول‌ها نسبت به انسولین مقاومت نشان می‌دهند. 

حدود 70-50 درصد بیماران دیابتی در سراسر دنیا و ایران، به نوع II مبتلا هستند. از روش‌های درمانی جدید دیابت نوع I در دنیا، پیوند پانكراس (لوزالمعده) بوده كه این پیوند درمان اصلی محسوب می‌شود. در مواردی نیز سلول‌های بتای پانكراس را پیوند می‌زنند. 

دیابت نوع II در صورتی كه دیر تشخیص داده شود و پیگیری مداوم صورت نگیرد به نارسایی كلیه می‌انجامد كه در موارد پیشرفته پیوند توام كلیه و پانكراس ضرورت می‌یابد. 

در سندرم دیابتیك چه مشكلاتی به وجود می‌آید؟ 

در این بیماری علایمی كه به وجود می‌آید بستگی به عضو درگیر دارد كه شامل: نوروپاتی (درگیری عصب)، نفروپاتی (مشكلات كلیوی)، واسكولوپاتی (درگیری عروقی) و رتینوپاتی (مشكلات چشمی) می‌باشد. 

در این بیماری تمامی ارگان‌های بدن به علت قندخون بالا درگیر می‌شوند. 

عارضه شایع و مشكل‌آفرین در دیابت چیست؟ 

یكی از عوارض دیابت كه در صورت عدم توجه به وجود می‌آید، اثر بر روی اندام‌ها، بخصوص اندام‌ تحتانی است و با توجه به اینكه پاها بیشترین وزن بدن را تحمل می‌كنند، دچار عارضه می‌شوند. عدم مراقبت‌های لازم منجر به وجود آمدن «زخم‌های پای دیابتیك» می‌شود.

این مشكل واقعا خانمانسوز می‌باشد و اطلاع‌رسانی به مردم می‌تواند در پیشگیری از زخم‌ پای دیابتیك موثر باشد، چرا كه در صورت پیشگیری و رعایت نكات ضروری بدان دچار نمی‌شوند. افراد در صورت ابتلا به زخم پا 70-50 درصد دچار قطع عضو می‌شوند. این افراد در جامعه به شكل معلول ظاهر شده، خانواده و به دنبال آن اجتماع را دچار مشكلاتی می‌كنند. 

آنچه كه یك فرد دیابتیك باید بداند

افراد دیابتیك باید بدانند كه این بیماری تا پایان عمر با آن‌هاست و می‌توان آن را به خطی موازی با افراد تشبیه نمود كه در صورت رعایت موارد ضروری، این بیماری همواره به صورت خطی موازی با فرد در حركت است و در صورت عدم توجه به پیشگیری، دیابت به صورت خطی متقاطع، فرد را نابود خواهد كرد. 

علل به وجود آمدن زخم پای دیابتیك كدامند؟ 

مهم‌ترین عامل به وجود آورنده، نوروپاتی (درگیری سیستم عصبی) است كه تمامی سیستم حسی و حركتی و همچنین اعصاب اتونوم را دچار اشكال می‌كند. با توجه به اینكه سیستم اتونوم كنترل گرما و سرما را به عهده دارد، در صورت آسیب و عدم رعایت نكات ضروری، زخم به وجود می‌آید. 

مشكلات فوق به علت گلیكولیزاسیون در سطح بافتی است كه به واسطه گلوكز بالا ایجاد می‌شوند و در نتیجه سیستم عصبی تورم یافته، آب میان بافتی بیشتر می‌شود و زخم به وجود می‌آید كه در صورت درگیری بافت‌ها، اعصاب حسی، حركتی و اتونوم مختل شده، نوروپاتی به وجود می‌آید.

در این حالت بیشتر اعصاب كوچك درگیر می‌شود (میكروواسكولوپاتی). اعصاب مذكور  میلین كمتری دارند و شدت درگیری در آن‌ها بیشتر است. 

با توجه به این كه اعصاب حسی در كف پا و انگشتان پا بوده، كف پا وزن بدن را تحمل می‌كند و شكل پا به گونه‌ای است كه قوس كف پا، وزن را به طور مساوی تنظیم كرده و باعث حفظ تعادل می‌شود، در قسمت‌هایی از كف پا، بافت زیر جلدی و چربی بیشتری وجود دارد و به شكل بالشتك چربی (در ناحیه پاشنه، كف و جلوی پا) می‌باشد.

این بالشتك‌ها فشار را تنظیم می‌كنند. در افراد غیردیابتی در صورتی كه پا خسته شود، فرد پا را جابه‌جا می‌كند و اگر كفش تنگ باشد به خوبی فشارهایی را كه به قسمت‌های مختلف وارد می‌شود احساس می‌كند، ولی در افراد دیابتی كه نوروپاتی به وجود آمده، بیشترین علت به وجود آمدن زخم، عدم احساس بوده و در نتیجه فرد تروماها و ضربه‌های مكرری كه روزانه هنگام راه رفتن به پا وارد می‌شود را احساس نكرده، این ضربه‌ها به تدریج باعث ایجاد تخریبات نسجی مختصر شده، بافت آسیب می‌بیند.

تمام این موارد به علت مشكلات اعصاب و درگیری آن‌هاست و در صورت تكرار این حالات، آسیب نسوج به تدریج منجر به ایجاد تاول، زخم و عفونت شده و شخص باید به بیمارستان منتقل شود. آنچه در درمان این بیماران اهمیت دارد، درمان سریع و جدی بوده كه به دنبال مشكلات عصبی به وجود آمده است.  

ضایعات چگونه ظاهر می‌شوند؟ 

ضایعات به وجود آمده به دو صورت می‌باشد 

1- در اثر فشارهای غیرطبیعی به كف پا، كالوزیتی (پینه) ایجاد می‌شود (این حالت در اثر مقاومت بدن به فشار ایجاد می‌شود). در مواردی هم در پا، ترك ایجاد می‌شود كه این موارد ظاهری می‌باشند. 

2- در حالت دوم، اگر كف پای فرد دیابتی را به طور عمقی فشار دهیم، دردناك بوده كه این درد به علت تخریب‌های عمقی به وجود می‌آید، در حالی كه به صورت ظاهری هیچ ضایعه‌ای مشاهده نمی‌شود...

برای خواندن بخش دوم - پای ديابتيك و نحوه پيشگيری از عوارض - اینجا کلیک کنید.