برای انجام طب سوزنی، بیمار به راحتی و با تمدد اعصاب روی تخت معاینه در وضعیت طاقباز دراز می‌كشید. به وی توضیح داده می‌شد كه در حین درمان نباید حركت كند، چون ممكن است سوزن وارد عضلات وی شود. سوزن‌ها به تنهایی و عمودی به اندازه 1-7/0 سانتی‌متر به داخل نقاط مورد نظر فرو برده و به مدت 20 دقیقه نگاه داشته و پنج بار در جهت و خلاف عقربه ساعت چرخانده می‌شدند.
اگر بیمار احساس گرمای بیش از حد می‌كرد یا دچار تاكیكاردی و یا ترس زیاد می‌شد، به او سوزن زده نمی‌شد و از مطالعه خارج می‌گردید.
در تمام بیماران هر دو گروه، اطلاعات مربوط به بیماران قبل از شروع درمان، پس از پایان و سه هفته پس از پایان درمان ثبت گردید.
برای محاسبه مقیاس بصری درد از یك خط افقی مستقیم به طول 10 سانتی‌متر استفاده شد؛ به طوری كه در انتهای چپ آن عدد صفر (بیانگر عدم وجود درد) و در انتهای راست آن عدد 10 (بیانگر شدیدترین دردی كه بیمار احساس می‌كند) قرار داشت. بیمار بر اساس وضعیت درد خود، علامتی بر روی خط می‌گذاشت كه بعد با خط‌كش از طرف چپ اندازه‌گیری می‌شد.
برای محاسبه دامنه حركتی از گونیومتر یونیورسال استفاده شد. بازوی ساكن آن موازی با استخوان ران و بازوی حركتی آن موازی با استخوان درشت نی قرار داده می‌شد و سپس میزان دامنه حركتی مفصل زانو بر حسب درجه محاسبه می‌گردید. همچنین خشكی صبحگاهی، بر اساس گزارش بیمار ارزیابی می‌شد.
داده‌های جمع آوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS (Statistical Package for Social Sciences) و آزمون مجذور كای (Chi-Square Test) آنالیز شدند.
یافته‌ها
بیماران گروه ایبوپروفن؛ 17 زن و 6 مرد و گروه طب سوزنی 15 زن و 8 مرد بودند. در 4 نفر از بیماران گروه ایبوپروفن مشكلات گوارشی مثل سوزش سردل ایجاد شد كه برای آنها كپسول امپرازول (روزی دو عدد) تجویز گردید. در حالی كه در هیچ یك از بیماران گروه طب سوزنی عوارضی گزارش نشد.
بحث و نتیجه‌گیری
با در نظر گرفتن این نكته كه پایه و اساس درمان استئوآرتریت زانو، درمان غیردارویی است، لذا از داروها به عنوان درمان كمكی استفاده می‌شود. این مطالعه با هدف تعیین و مقایسه اثربخشی طب سوزنی با ایبوپروفن در كاهش درد استئوآرتریت زانو انجام گرفت و نتایج آن نشان داد كه میزان شدت درد و بهبود دامنه حركتی در بیماران گروه ایبوپروفن و طب سوزنی در زمان‌های پس از درمان و سه هفته پس از آن، كاهش قابل توجهی یافت؛ اما اختلاف معنی‌داری بین دو گروه وجود نداشت.
خشكی مفصلی در گروه طب سوزنی نسبت به گروه ایبوپروفن بهبود بیشتری یافت و این اختلاف، معنی‌دار بود. میزان عوارض گروه طب سوزنی كمتر از گروه ایبوپروفن بود و تقریبا در هیچ یك از بیماران تحت درمان با طب سوزنی عارضه‌ای ایجاد نشد؛ در حالی كه در 4 بیمار تحت درمان با ایبوپروفن، عوارض گوارشی به وجود آمد.
به نظر می‌رسد یكی از اثرات طب سوزنی این است كه رشته‌های عصبی با قطر كم را تحریك كرده در نهایت باعث فعال شدن طناب نخاعی، مغز میانی و محور هیپوفیز-هیپوتالاموس می‌شود و از این طریق با آزادسازی پیام رسان‌های عصبی آندورفین‌ها و منوآمین‌ها پیام‌های درد را متوقف می‌كند. آزاد شدن بتا آندورفین به داخل خون و مایع مغزی نخاعی، باعث تسكین درد در مكان‌های دورتر می‌شود.
وقتی سوزن نزدیك محل درد یا محل حساس فرو می‌رود بیشترین تحریك را در سلول نخاعی ایجاد می‌كند كه نسبت به تحریك مكان‌های دورتر خاصیت ضد دردی قوی‌تری دارد؛ زیرا با این روش هر سه مركز عصبی نخاع، مغز میانی و محور هیپوفیز-هیپوتالاموس تحریك می‌شوند. شدت جریان و فركانس حاصل از سوزن زدن نیز اثر مهمی دارد؛ به طوری كه با سوزن زدن به مناطق طب سوزنی، دو نوع جریان به وجود می‌آید:
الف) جریان‌های كم فركانس (4-2 هرتز) كه در ابتدا خاصیت ضددردی كمی دارند، اما برای مدت طولانی‌تری اثر می‌كنند و به طور منتشر نیز باعث تسكین درد می‌شوند. البته این اثر پس از چند بار تكرار شدن بیشتر هم خواهد شد.
ب) جریان‌های پرفركانس (200-50 هرتز) كه در ابتدا خیلی سریع درد را تسكین می‌دهند، اما دوام آنها خیلی كوتاه است و به طور منتشر هم عمل نمی‌كنند.
به نظر می‌رسد در بیماران تحت درمان با طب سوزنی، علاوه بر كاهش سریع درد بیماران، با تداوم تعداد جلسات درمانی (حداقل دو بار در هفته) در طولانی‌مدت، اثر درمانی بیشتری حاصل شود. همان طور كه در این مطالعه نیز دیده می‌شود، اثرات مربوط به كاهش درد، بهبود دامنه حركتی و خشكی مفصل زانو، چشمگیر بوده است.
برای خواندن بخش اول- طب سوزنی و كاهش درد آرتروز زانو- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- طب سوزنی و كاهش درد آرتروز زانو- اینجا کلیک کنید.
