دكتر سـید مهدی میرغضنفری؛ رئیس هیأت موسس انجمن تحقیقات طب سنتی ایران، عضو هیات علمی ومدیر گروه طب سنتی دانشگاه علوم پزشكی ارتش
Www.mirghazanfari.com
در رابطه با خواص مویز از پیامبر اكرم (ص) در چند جا نقل است كه: بر شما باد مویز، چرا كه تلخه (صفرا) را خاموش میكند، بلغم را فرو مینشاند، پی (تاندون ها و لیگامانها و کلا بافت سخت بدن) را استحكام میبخشد، رنجیدگی و خستگی را میبرد و قلب را نیكو میسازد، خوی را خوش كرده، دل را پاك میكند و اندوه را میبرد. در جای دیگری از ایشان نقل شده است بیماری را از میان میبرد، خشم را فرو مینشاند، پرودگار را خشنود میسازد، بوی دهان را خوش كرده و رنگ پوست را صفا میدهد.
از امام صادق (ع) هم نقل شده است اگر قحطی به شما رسید با مشغول داشتن خود با مویز خود را سیر كنید. این احادیث نقش مهم مویز را روشن میكند. مویز خاصیت دوگانه دارد: آنهایی كه طعم ملس دارند برای گرم مزاجان مناسب بوده و ضد صفرا و مواد گرم موجود در بدن عمل میکند؛ از طرفی انواع شیرین آن برای سرد مزاجان مناسب تر است و سردی و تری را مرتفع میکند. بنابراین اكثر انسانها از این میوه نفع میبرند.
استحكام بخش بدن است چون رطوبتها و بلغمهای زائد را رفع میکند؛ از این رو كسانی كه دچار ضعف عضلات و سیستم اسکلتی- تاندونی- مفصلی هستند با مداومت بر مصرف مویز و رعایت پرهیزهای غذایی میتوانند به بافتهای بدن خود استحكام دهند. انگور انرژی بخش است لذا خستگی را رفع میکند. برای قلب و مغز خوب است؛ پس كسانی كه دچار ضعف عضله قلب هستند (سكته کردهها و یا فشارخونهای پایین) از آن بیشتر منتفع میشوند و نیز كسانی كه دچار حالت افسردگی، اندوه و پریشان حالی هستند (كه معمولا بدلیل ضعف بدنی و ضعف قوای مغزی است) بسیار از مویز نفع میبرند چون مویز خون مناسبی تولید میكند. بنابراین پوست بخوبی تغذیه شده، رنگ آن شاداب و شفاف گردیده و لكههای پوستی آرام آرام از بین خواهند رفت.
خوردن مویز در حالت ناشتا
از حضرت رسول (ص) نقل شده است كه هركس به خوردن مویز در حالت ناشتا استمرار داشته باشد، فهم و افزایش حافظه و ذهن روزی او میشود و بلغم وی كاهش مییابد.
در حدیثی از امام رضا (ع) بیان شده است كه هركس میخواهد حافظهاش افزوده شود صبحگاهان هفت مثقال مویز بخورد (البته میزان مصرف آن برای مردم امروز ممکن است متفاوت باشد). همانگونه كه میدانیم بسیاری از ضعف حافظهها امروزه بدلیل تجمع مواد زاید (علی الخصوص تجمع بلغم و رطوبت) در بدن و به طور ویژه در مغز میباشد. خوابیدن زیاد، مصرف زیاد سردی جات، ورزش نكردن و.... میتواند منجر به افزایش رطوبت زاید در بدن و مغز شده و حافظه را كاهش دهد. مصرف مویز از این حالت جلوگیری میكند بشرطی كه پرهیزهای مربوطه هم دركنار آن انجام شود.
علت توصیه به مصرف ناشتای آن این است كه چون ناشتا معده خالی است، جذب بهتر و بیشتر انجام میگیرد و با ماده دیگری تداخل نمیكند و اثر آن زود تر به اعضا میرسد بطوریكه حتی اگر شخص میل و فرصت صبحانه را نداشته باشد تا حدودی جایگزین صبحانه میشود و انرژی روز او را تامین میكند. همچنین صبحگاهان تجمع بلغم و رطوبت بدلیل خواب شبانگاهی در بدن بیشتر است و علایم آن هم در بدن و چهره واضح تر بوده بطوریكه سنگینی سر و صورت و بدن، آبریزش یا قی كردن چشم و دهان، حالت گیجی و سستی و منگی هنگام صبح بیشتر دیده میشود. در برخی افراد این حالت تا چند ساعت بطول انجامیده، مخصوصا سرد مزاجان در مناطق سرد و با مصرف سردی جات با این حالت کاملا و معمولا روبرو هستند. پرهیز از شرایط ایجاد کننده و سپس مصرف مویز جلوی همه این اتفاقات آزار دهنده را میگیرد.
در احادیثی از امام علی (ع) و امام صادق (ع) مصرف تعداد بیست و یك دانه مویز برای مصرف ناشتا ذكر شده است. در برخی كتب معتبر نظیر کتاب كافی به مویز سرخ در این اثرات تصریح شده است. مویز سرخ از انگور قرمز بدست میآید و تاکید روی آن به حدی است كه ذکر شده همه بیماریها را دور میكند بجز مرگ (که آن هم بیماری نیست بلکه پدیده ای برای همه است).
در اینجا لازم به توضیح است كه این احادیث قطعا بیانگر خواص فوق العاده خوب مویز هستند و تاكید بر مصرف ناشتا هم كرده اند اما مسلما برخی افراد ممكن است بدلیل خصوصیات جسمانی و مزاجی نتوانند هرروز این مقدار استفاده كنند که باید کمتر و برخی روزها از آن استفاده کنند. در طب آمده است بهترین نوع مویز آن است كه درشت و پر گوشت، شیرین و كم دانه باشد زیرا ترشی و رطوبت آن از انگور كمتر است و لذا نفاخیت كمتر خواهد داشت.
مویزی كه از انگور قرمز یا سیاه بدست میآید و رنگ آن تا حدودی قرمز رنگ است مزاج گرمتری نسبت به سایر انواع مویز و یا كشمش دارد و برای ریه و معده سازگارتر است. همانگونه كه در احادیث هم به مویز قرمز تاكید بیشتر شده است. مویز تقویت كننده كبد و چاق كننده است، غذاییت زیادی دارد، باعث تقویت قوای جنسی مخصوصا در سرد مزاجان میشود تا حدودی قابض است، یعنی باعث سفتی روده و مدفوع میشود. اما كشمش كه از انگور معمولی بدست میآید، لینت بیشتری دارد بنابراین برای افرادی كه كمی یبوست دارند كشمش سفید بهتر از مویز است. همه اینها خوراكیهایی مفیدی مخصوصا برای فصل پاییز و سرما میباشند.