دكتر سید مهدی میرغضنفری
در هنگام روزه‌داری فرد تمرین می‌كند پرهیز داشته باشد. پرهیز اصولاً كاری سخت است؛ همانند گناه نكردن که طبق نظر بزرگان دینی، انسان برای رسیدن به مقامات بالا باید گناه نكند كه كار سختی است و تمرین و توجه دائمی می‌خواهد.
پرهیز نیز كاری دشوار است، زیرا فرد به غذاها و نوشیدنی‌های خاصی علاقه یا عادت دارد، اما پزشك به دلایلی مصرف آن را برای مدتی کوتاه یا طولانی منع می‌كند. روزه‌داری غیر از فواید معنوی، تمرینی برای یك اصل مهم طبی هم می‌باشد.
اثرات روزه‌داری
امروزه ریشه بسیاری از مشكلات مردم، تجمع مواد زائد در بدن می‌باشد. روزه‌داری باعث از بین رفتن تدریجی رطوبت‌های زائد و مصرف مواد اضافه بدن می‌شود و منجر به این می شود که مواد زائد نیز آماده دفع و سپس دفع گردند. در واقع، یكی از فلسفه‌های طبی امساك (روزه)، حذف مواد اضافه بدن است كه عامل چاقی و سنگینی بدن (که در طب به آن امتلاء و پرشدگی بدن می‌‌گویند) می‌باشند.
امروزه بسیاری از افراد، فعالیت بدنی مناسبی ندارند و در نتیجه تناسبی بین ورودی، مصرف و خروجی مواد غذایی وجود نخواهد داشت. در واقع خوردن غذا باید متناسب با فعالیت بدنی باشد مثلا اگر فعالیت بدنی ما کم است از خوردنی‌هایی استفاده شود كه غذائیت كمی نیز دارند. روزه باعث می‌شود بدن این مواد اضافی را مصرف نماید.
بدنبال مصرف خوردنی‌ها و انجام عملیات هضم روی آنها، غیر از آزاد شدن انرژی و قوای لازم برای انجام اعمال بدن، مواد زائد هم ایجاد شده که باید به طور مرتب و صحیح از بدن دفع شوند، اما در بسیاری از موارد دیده می‌شود که این عمل به درستی صورت نمی‌پذیرد.
در روزه‌داری، بدن این فرصت را پیدا می‌كند كه به دفع مواد زائد (مواد بد و سمی) كه در بدن تجمع یافته‌اند بپردازد، زیرا از آنجا كه در طی روزه‌داری فرد غذا نمی‌خورد، مقدار زیادی از انرژی و توان مدیریتی بدن (كه صرف هضم و جذب غذا می‌شود) ذخیره شده و صرف كارهای دیگر بدن می‌شود.
در روزه‌داری، به دلیل كاهش رطوبت‌های بدن، بدن به سمت خشكی نسبی هم پیش می‌رود و اصطلاحاً مزاج به سمت خشكی پیش می‌رود و بنابراین برخی افراد دچار خشكی پوست، یبوست و. . . می‌شوند. همچنین به دلیل بلند بودن روزها و زیادی گرمای تابستان، حرارت بدن افزایش می‌یابد كه یكی از دلایل آن هم كاهش رطوبت‌های بدن است.
به عبارت دیگر در هنگام روزه‌داری، بدن استعداد افزایش حرارت و خشك شدن را پیدا می‌كند. همین اتفاق برای معده هم رخ می دهد و در روزه‌داری، رطوبت‌های زائد و اضافه آن از بین رفته، مخاطات کمی خشک شده و حرارت آن نیز افزایش می‌یابد.
آب سرد ننوشید
از آنجایی كه در روزه‌داری، معده گرم می‌شود، نباید هنگام افطار از آب سرد استفاده كرد، زیرا آب سرد وارد معده‌ای گرم و خشك می‌شود و منجر به آسیب دیدن معده و نیز كبد (به دلیل مجاورت با معده) می‌گردد(مانند آب سردی كه با ریخته شدن در یك ظرف شیشه‌ای داغ باعث شكستن و آسیب دیدن آن ظرف می‌شود).
توصیه می‌شود از آب نیم‌گرم یا آب جوشیده و كمی خنك شده استفاده گردد و به صورت آرام آرام نیز نوشیده شود، زیرا معده در طی شبانه‌روز خالی بوده و مقداری كاهش حجم پیدا كرده و نباید به یكباره حجم زیادی از نوشیدنی و غذا را هنگام افطار وارد معده نماییم.
روزه را با یك غذای سبك باز كنید
در ایام غیر روزه‌داری معمولا افراد از سه وعده غذایی استفاده می‌كنند. توصیه می‌شود در زمان افطار، روزه با یك غذای سبك باز شود، یعنی مقدار مختصری نوشیدنی با مشخصات فوق یا غذای سبك وارد معده شود تا معده مشغول هضم آن گردد و بعد با فاصله زمانی كمی از آن، شام مختصری میل شود، بنابراین باید توجه داشت كه وعده سنگین و اساسی غذا، در بدو افطار مصرف نشود.
شربت سكنجبین؛ یك نوشیدنی مناسب
توصیه می‌شود روزه را با شربت سكنجبین باز كنید (مخصوصاً برای افرادی كه معده‌های گرم و مزاج‌های گرم دارند). سكنجبین از تركیب توام با حرارت دادن سركه، شكر و آب به دست می‌آید. می‌‌توان به جای شكر، از عسل استفاده نمود (سكنجبین عسلی).
این نوشیدنی مزاج متعادلی دارد و برای كاهش عطش و نیز برای آماده نمودن معده برای پذیرش غذای بعدی، بسیار مناسب است؛ به ویژه برای افراد گرم‌مزاج كه علائم حرارت دارند و نسبت به دیگران، احساس گرمای زیادتری دارند. این افراد نباید هنگام افطار با وجود تشنه بودن، مقدار زیادی آب خنك بنوشند و بهتر است از شربت سكنجبین تهیه شده با آب دمای اتاق و در حجم مناسب (در حد یك فنجان) استفاده نمایند...
برای خواندن بخش دوم- تدابیر طب سنتی برای روزه‌داری- اینجا کلیک کنید.
