دكتر محمدحسين صالحی سورمقی؛ دکترای فارماکوگنوزی
گیاهشناسی گلسرخ
گل سرخ گیاهی است دائمی به ارتفاع تا 5/1 متر و گاهی مرتفعتر كه دارای ساقههای خاردار میباشد. برگها مركب از 7 و گاهی 9 برگچه بیضیشكل نوكتیز و دندانهدار هستند. این دندانهها منظم و كوچك میباشند. برگچهها بر روی محور خود به طور متقابل قرار میگیرند. گلهای گیاه نسبتاً درشت، صورتیرنگ و دارای بوی معطر و مطبوعی هستند. گاهی گلبرگها ممكن است سفیدرنگ باشند.
تاریخچه گلسرخ
برحسب تجربیات گذشته گل روز برای سلامت پوست و روح و روان مفید میباشد و از زمانهای بسیار قدیم در پزشكی كاربرد داشته است. رومیان روز وحشی (روزا كانینا) را برای درمان گازگرفتگی سگ هار توصیه میكردند. روز در دهه سی همچنان به عنوان یك داروی رسمی به كار میرفت.
در آن زمان تنتور روز عطار (روزا گالیكا) به منظور درمان گلودرد تجویز میشد. امروزه روز همچنان از ارزش بسیار بالایی برخوردار است. اسانس آن بسیار گرانقیمت بوده و یكی از مهمترین اسانسها در اسانس درمانی است.
داروشناختی و اثرات مهم گلسرخ
اسانس گل سرخ برای بسیاری از مشكلات زنانه مفید است. این اسانس مقوی عضلات رحم بهخصوص در كسانی است كه رحمهای آنها افتادگی دارد، بهویژه اگر همراه با بعضی تمرینهای یوگا باشد این مشكل بهتر برطرف میشود. همچنین در مورد زنانی كه آمادگی سقط كردن به دلیل ضعف رحم در آنها ایجاد میشود. در مورد تسكین مشكلات قاعدگی، افسردگی و تنشهای عصبی نیز دارای آثار ارزشمندی است.
اسانس روز میتواند باعث كاهش خونریزی ماهیانه، تنظیم قاعدگیهای نامنظم و برطرف كردن اختلال تخمكگذاری (كه به علت قاعدگیهای نامنظم پیش میآید) شود.
همچنین میتواند مانند ویتامینهای گروه B به عنوان پركورسور هورمونها در بدن قرار گیرد و به نظر میرسد تولید منی را نیز افزایش دهد.
یكی از علل تأثیر اسانس روز به عنوان ضدافسردگی، ازدیاد فعالیتهای جنسی و افزایش فعالیتهای مغزی است.
همین علت در مورد افزایش میل جنسی در خانمها توسط اسانس روز نیز بیان میشود. اصولاً اسانس روز همیشه برای افزایش میل جنسی مصرف میشده است.
یكی دیگر از استفادههای مهم اسانس روز در فرآوردههای آرایشی و بهداشتی مربوط به بهداشت و سلامت پوست میباشد. اسانس روز برای همه نوع پوست، بهخصوص پوستهای حساس و خشك و پوست افراد مسن بسیار مناسب است.
اسانس روز میتواند مقاومت جدار مویرگهای زیر پوست را كه به صورت خطوطی قرمزرنگ دیده میشوند، افزایش دهد و این مشكل را تا حد زیادی درمان كند. البته در این موارد گاه لازم است ماهها اسانس مورد استفاده قرار گیرد.