ركسانا خوشابی
خواب و تغذیه مناسب
سعی کنید از همان سالهای ابتدایی مدرسه رفتن به فرزندان خود بیاموزید که درسها را در طول سال، بهتدریج بخوانند و آنها را برای شب امتحان نگه ندارند. چون در شب امتحان باید خواب و استراحت کافی باشد. استراحت کافی نه تنها ذهن را آمادهتر و اعصاب را آرامتر میکند بلکه باعث میشود جریان طبیعی زندگی کودک و نوجوان حفظ شود و اضطراب عمومیآنها پایین بماند. خوردن غذاهای مقوی و سبک و کم چربی در ایام امتحانات مناسبتر است. تا انرژی بدن بیشتر صرف درک مفاهیم درسی شود نه صرف هضم غذاها.
برقراری آرامش در خانه
آرامش از آن چیزهایی است که نه فقط در ایام امتحانات، بلکه در هر موقعیتی باید در خانههای ما برقرار باشد. اما درس خواندن و دقت هنگام مطالعه دروس، نیاز به آرامش جدی دارد. برخی از خانوادهها گمان میکنند که آرامش به این معناست که هیچ صدایی در خانه نباشد و در نتیجه در زمان امتحانات، منزل را از حالت طبیعی آن، که صدای حرف زدنیا صداهای تلویزیون و رادیو در آن شنیده میشود خارج میکنند و در واقع خانه را تبدیل به مکانی سوتوکور و مرده میکنند.
در حالیکه نیاز به چنین کاری نیست. بهتر است که در روزهای امتحان، منزل، حالتی آرام اما زنده و شاد داشته باشد و صدهای طبیعی و روزمره هم اگر خیلی بلند نباشد بی ضرر است. فرزندان ما بایدیاد بگیرند که تمرکز خود را حفظ کنند چون همیشه این امکان نیست که مکان درس خواندن آنها کاملا بیصدا باشد. البته اگر کودک بیش فعال دارید، موضوع کمی فرق میکند چون برخی کودکان بیشفعال کم تمرکز هستند و لازم است اسباب تمرکز آنها را فراهم کرد.
کاهش دید و بازدیدها
وقتی در ایام امتحانات، مهمانی دادن و مهمانی رفتن زیاد باشد دست و دل کودک به درس خواندن نمیرود. این هم مناسب نیست که فرزندمان را در اتاقی زندانی کنیم و نگذاریم با مهمانها باشد. اگر این امکان وجود داشته باشد که مهمانیها در ایام امتحانات کمتر شود که بهتر است و اگر نه، بهتر است فرزندتان را در اتاق زندانی نکنید و به او اجازه بدهید که در استراحتهای کوتاه میان درس خواندن، از اتاق خارج شود و نزد مهمان بنشیند و صحبت کند. اما در تنظیم زمان درس خواندن و استراحت بین درس خواندن بر او نظارت داشته باشید. در واقع طبیعی باشید و طوری رفتار نکنید که انگار روزهای امتحان، روزهای شکنجه و تنبیه است.
غلبه بر خوابآلودگی دوران امتحان
استفاده از برخی مواد غذایی در کاهش خوابآلودگی موثر است. موادی مانند قهوههای سبک، گردو، پرتقال و موادی که ویتامین C دارند مانع خوابآلودگی میشوند. همچنین در استراحتهای میان درس خواندن میتوان چند حرکت ورزشی به کودکان داد تا حالت خوابآلودگی یا کسالت سرشان بپرد. باز کردن پنجره اتاق و اکسیژنگیری بیشتر نیز مانع خوابآلودگی میشود.
زنگ تفریحهای وسط درس خواندن
معمولا مغز انسان نمیتواند چندین ساعت پشت سر هم به مطالعه ویادگیری مشغول باشد. بنابراین برنامهی درس خواندن فرزندتان را طوری با هم بچینید که وسط درس خواندن، استراحتهای کوتاه داشته باشد. الگوییک ساعت و نیم درس خواندن و 20 دقیقه استراحت، تلویزیون نگاه کردن، قدم زدن یا کارهای مشابه، الگوی خوبی است. البته نوجوانها خودشان نحوه درس خواندن خود را باید پیدا کنند. برخی ترجیح میدهند که سه ساعت درس بخوانند و نیم ساعت استراحت کنند. اگر فرزندتان بازیگوش است در نگه داشتن زمان به او کمک کنید و اگر نه مدیریت زمان را به خود او بسپارید یا با هم توافق کنید.
مهار فرزندان کوچکتر
کودکان یا نوجوانانی که خواهریا برادر کوچکتر و شلوغ دارند نباید به خاطر شلوغی آنها از درس خواندن باز بمانند. سعی کنید در ایام امتحان زمان خوابیدن کودک کوچکتر را با درس خواندن فرزند بزرگتر هماهنگ کنید. همچنین اگر لازم باشد کودک کوچکتر را با بردن به پارک و بازی مشغول کنید تا خانه آرامتر باشد و وقتی هم که کودک کوچکتر به منزل برمیگردد خسته باشد و بتواند بخوابد، آرام باشد و استراحت کند.
از مزایای امتحان سخن بگویید
امتحان هم مانند هر کار دیگری مزایای خاص خودش را دارد. از مزایای امتحان با فرزندتان سخن بگویید. بگویید که پایان هر دوره با امتحان مشخص میشود و برای رفتن به دورهی بالاتر، باید معلومات سنجیده شود. بگویید نمره مهم نیست اما معلوماتت باید مورد آزمون قرار بگیرد تا تو بتوانی بفهمیدر چه مرحله و جایگاهی قرار داری و چقدر بلدی و یاد گرفتهای. طوری صحبت کنید که امتحان، یک غول بیشاخ و دم به نظر نرسد و ابزاری برای کمک به فرزندتان باشد که به وسیلهی آن میزان رشد درسی خود را بسنجد. نمره را مهم جلوه ندهید و به فرزندتان یاد بدهید که بعد از هر امتحان هر سوالی را بلد نبوده و اشتباه نوشته یاد بگیرد و فهم خود را از مطالب درسی بالاتر ببرد نه نمرهی خود را.
خلاقیتهای زمان امتحان
زمان امتحان را به ایامی تیره و تار و کسالتبار تبدیل نکنید. سعی کنید در زمان امتحان فرزندان کارهای خلاقانه و جالبی انجام بدهید که فرزندانتان را خوشحال کند. مثلا غذا یا کیکی بپزید که قبلا نمیپختید. دسری درست کنید که قبلا درست نمیکردید. در زمان استراحت بین درس خواندن با فرزندتان سرود بخوانید و خلاصه کارهای مفرحی پیدا کنید که ابتکاری و جالب باشد و هر زمان فرزندتان به یاد امتحانات میافتد خاطرهی آنکار خلاقانه هم برایش زنده شود. از امتحان کابوس نسازید، بلکه آنرا به رویای شیرین تبدیل کنید.