تحریریه ماهنامه دنيای سلامت
در سال 1990، وقتی كه تلسكوپ فضایی‌هابل به فضا پرتاپ شد، همه از جمله دانشمندان حوزه هوا- فضا امید فراوانی به موفقیت آن داشتند. جهان در انتظار دریافت پاسخی برای معمای كیهان بود، اما تصاویر فرستاده شده تار بودند و مسئولین پروژه برای توضیح فراخوانده شدند. برخی از رسانه‌ها نیز، آن را شكستی بزرگ خواندند. در آن زمان شخصی به نام چارلز پلرین که مدیر سابق بخش اخترفیزیك ناسا، ناظر پرتاب بود، این واقعه را دردناك توصیف كرد. ظاهراً هیچ كس نمی‌توانست مشكل تار بودن تصاویر را حل كند؛
البته هیچ كس به جز خود پلرین. او تنها كسی بود كه كشف كرد تصاویر مخدوش، به علت نقص در یكی از آینه‌های تلسكوپ است، پس خود، هدایت تعمیر فضایی آن را به عهده گرفت و سرانجام برای این كار موفق به دریافت «مدال رهبری» از ناسا شد. اما پلرین پاداش واقعی‌اش را در طول یك دهه بعد، یعنی زمانی گرفت كه تلسكوپ‌هابل، تصاویر شگفت‌انگیز و اكتشافات مهمی درباره ستارگان، كهكشان‌ها و دیگر پدیده‌های كیهانی مخابره كرد.
راز این موفقیت!
صدها نفر دیگر در ناسا، ضریب هوشی بالا و دانش فنی پیشرفته داشتند. آنها قادر بودند همان منطق را به كار گیرند و بر همان مدل‌ها و فرمول‌های ریاضی تسلط داشتند. پس به نظر شما چه چیزی پلرین را از آنها متمایز می‌كرد؟ چه چیزی باعث شد وقتی بقیه در مواجهه با این چالش، احساس ناتوانی كردند، او از تلاش باز نایستد و بتواند تلسكوپ را تعمیر كند؟ در واقع ذهن او واقعیت را جور دیگری می‌دید.
تفسیر او از آن موقعیت، پروژه‌ای ناتمام بود نه یك پروژه شكست خورده و به همین دلیل سعی کرد پروژه را تمام کند. او هیچگاه امكان رسیدن به نتیجه‌ای مطلوب یعنی تلسكوپ بی‌نقص را از نظر دور نداشت بلكه با ارزیابی مجدد موقعیت، تشخیص امكان‌های موجود و به تصویر كشیدن تلسكوپ تعمیر شده، توانست راهبری رشته وقایعی را در دست بگیرد كه منشأ تحول شدند، در واقع پلرین از قابلیت دیگری به نام استعداد مثبت‌نگری برخوردار بود. هوش‌یا استعداد مثبت‌نگر را می توان این گونه تعریف كرد: توانایی دیدن امكان‌های مختلف نهفته در یك موقعیت؛ به بیان ساده دیدن درختی تنومند در دانه‌ای كوچك. همه افراد كم و بیش از این قابلیت برخوردارند. تازه‌ترین تحقیقات نشان می‌دهد كه هوش ما می‌تواند تقویت شود و پرورش یابد و یك توانایی مادرزاد یا تغییرناپذیر نیست. شناسایی و پرورش این هوش می‌تواند عامل ایجاد موفقیت و كامیابی باشد.
تقویت استعداد‌یا هوش مثبت نگر
برای تقویت هوش مثبت‌نگر حداقل سه راه وجود دارد كه عبارتند از:
رویارویی مستقیم. مثلاً اگر عادت داشته‌اید هر روز از یك مسیر معین سر كار بروید، مسیر خود را تغییر دهید. تا وقتی كه عادت جدید در شما شكل بگیرد، هر روز از راه جدید بروید. گذشته از این كه این مسئله می‌تواند نمادی از شكستن قالب‌های خشك شكل گرفته در ذهن ما باشد، افرادی هستند كه در تمام طول زندگی شغلی خود هیچ وقت مسیر خود را تغییر نداده‌اند و اصلاً نمی‌دانند اطرافشان چه خبر است. تغییر عمدی بعضی از عادت‌ها فرد را با امكانات جدید روبرو می‌سازد و تمرینی است برای افزایش انعطاف‌پذیری.
نحوه فكر كردن خود را تغییر دهید. جرالد ادلمن، برنده جایزه نوبل 1972 می‌گوید مغز ما 30 میلیارد سلول و 40 میلیارد ارتباطات عصبی دارد. اگر از این ارتباط‌های عصبی استفاده كنیم، باقی می‌مانند و حفظ می‌شوند اما آن دسته اتصالاتی كه حداقل استفاده از آنها می‌شود، تخریب و یا «هرس» می‌شوند. هر چه ما بعضی از فرآیندهای مغزی را بیشتر انجام دهیم، این اتصال‌ها قوی‌تر می‌شوند، بنابراین اگر ما آگاهانه بر روی احساسات مثبت كار كنیم، اتصال‌های عصبی مربوطه تقویت می‌شوند و اگر تصمیم بگیریم كه خوشحال باشیم، اتصال‌های عصبی خاصی مربوط به خوشحالی تقویت می‌شوند، به عبارتی، وقتی انتخاب كنیم كه چه جهت و حالت فكری داشته باشیم، بالاخره به آن حالت دست پیدا می‌كنیم.
توانایی‌ها و ویژگی‌های مثبت خود را معلوم و آنها را تقویت كنیم، بپرورانیم و در زمینه‌های جدیدی در زندگی به كار گیریم. برای بسیاری از افراد این رویه، درست نقطه مقابل چیزی است كه یاد گرفته‌اند، مارتین سلیمن، پیشگام جنبش روانشناسی مثبت، اشاره می‌كند كه سال‌ها گرایش روانشناسی بر این بوده كه بر نقایص متمركز شود. در سازمان‌ها و ادارات، مشاوران و مدیران به دنبال نقایص هستند تا آنها را رفع كنند. مسئله این جاست كه تمركز صرف بر این روش، وضعیت را به سوی حداقل عملكرد مطلوب سوق می‌دهد و نه خلاقیت و بهره‌وری حداكثر. چنین رویكردی به ندرت آینده‌ای درخشان را نوید می‌دهد.
توجه داشته باشید که تقویت استعداد مثبت‌نگری به این معنی نیست كه همیشه خوشحال خواهید بود یا هرگز اشتباه نخواهید كرد، بلكه به شما كمك می‌كند یاد بگیرید چطور موقعیت‌ها را دوباره چارچوب‌بندی كنید تا بتوانید راه‌حلی خلاق برای مسئله خود بیابید و نتیجه این خواهد شد كه كمتر خود و دیگران را سرزنش كنید و بیشتر به آنچه می‌خواهید برسید. در این صورت بهترین‌ها را در وجود خود و دیگران كشف خواهید كرد و ارتباط‌هایی را بین مسائل و چیز‌ها درك می‌كنید كه قبلا ً‌به آنها توجه نكرده‌اید. در سال جدید از‌یاد نبرید که هر مسئله و یا هر فرصت، دانه‌ای است كه می‌توانید با توجه و تغییر نگاه خود، آن را به درختی تنومند بدل كنید.
