تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
امروزه، موسیقی جزء لاینفك زندگی ما انسان‌ها شده است. البته علت علاقه بعضی افراد به موسیقی، فرار از شنیدن صداهایی است كه دوست ندارند بشنوند. مسلما همه ما ترجیح می‌دهیم كه داخل اتوبوس یا مترو با گوش كردن به یك موسیقی دلچسب، به آرامش برسیم و حتی یك ثانیه هم صدای غرولندهای برخی همشهریان را نشنویم.
حال بیایید به این مسأله بپردازیم كه موسیقی چگونه به ما انگیزه بیشتر میدهد تا از زندگی لذت ببریم و با انرژی بیشتری كار كنیم. شاید با گوش كردن موسیقی به یاد خاطرات گذشته خود می‌افتیم و این تجدید خاطرات برایمان شیرین است و یا شاید از این طریق انرژی بیشتری می‌گیریم و با انگیزه‌تر كار می‌كنیم و از میزان استرس‌های‌مان كاسته می‌شود. مدتی است كه دانشمندان و پژوهشگران مشغول مطالعه در مورد موسیقی و تاثیر فوق‌العاده آن بر روح و جسم انسان هستند و به این نتیجه رسیده‌اند كه موسیقی انسان‌ها را به حركت وا می‌دارد و نقش مهمی در سلامت و نشاط زندگی دارد.
آنها برای دست یافتن به این نتیجه از برخی بیماران مبتلا به سرطان خون كمك گرفتند و از آنها خواستند مدتی خود را با گوش دادن به موسیقی سرگرم كنند و در نهایت دریافتند این بیماران در لحظات ملاقات با متخصصان سرطان دچار بیشترین استرس بودند و در عوض تمام اوقاتی كه موسیقی گوش می‌كرده‌اند، آرام‌ترین لحظات را داشتند. مدیریت استرس، تنها یكی از مزایای گوش دادن به موسیقی است. مطالعات بسیاری كه در این زمینه انجام شده نشان میدهد كه موسیقی نه تنها موجب كاهش استرس می‌شود، بلكه اثرات مطلوبی نیز روی سیستم ایمنی بدن دارد.
برای مثال، افرادی كه قبل از عمل جراحی موسیقی گوش می‌دهند، در دوره درمان خود درد كمتری حس می‌كنند. افزون بر این، آن دسته از بیماران سرطانی كه تحت شیمی‌درمانی هستند، در صورت گوش دادن به موسیقی، هم احساس راحتی بیشتری خواهند كرد و هم از میزان تهوع آنها كاسته می‌شود. گروه دیگری از پژوهشگران در زمینه موسیقی و تاثیر آن بر التیام زخم‌ها مطالعه كرده و نتیجه گرفته‌اند كه موسیقی در این مورد نیز تاثیر قابل توجهی دارد. افرادی كه درد شدید مفاصل دارند، با موسیقی آرام می‌گیرند. موسیقی حتی روی نوزادان زودرسی كه پیش از به پایان رسیدن دوران بارداری مادر متولد می‌شوند نیز موثر است و سبب رشد بهتر و بیشتر آنها می‌شود. اثرات مطلوب موسیقی فقط به موارد فوق خلاصه نمی‌شود. موسیقی در درمان افسردگی، نگرانی، تشویش، فشارخون بالا نیز موثر است.
وقتی به موسیقی گوش می‌دهیم چه اتفاقی برای بدن ما می‌افتد؟
این سوالی است كه هنوز هم دانشمندان درصدد یافتن پاسخ آن هستند. آنها نظریه‌هایی در این‌باره ارائه داده‌اند، ولی فعلا به جواب قطعی نرسیده‌اند. مثلا برخی می‌گویند، احساسات ما منبع تغذیه و انرژی جسم و روح ما هستند. همان‌طور كه غذا نیرو و انرژی بدن را تامین می‌كند، موسیقی نیز به ما نیرو و انرژی میدهد. ارتباط ما با موسیقی به زمان‌های بسیار دور بازمی‌گردد؛ وقتی كه در رحم مادر بودیم و در آنجا تكان‌های كوچك و صداهای ضعیف موجب آرامش ما می‌شد. پس ما با موسیقی از همان ابتدا به صورت درونی عجین بوده‌ایم. قوی‌ترین داروی موجود در كل هستی، جسم انسان است.
با تغذیه مناسب و هوشیارانه حواس پنجگانه بدن، از جمله حس شنیداری، می‌توانیم از این داروی درونی بهره بگیریم. هرگاه كه دچار استرس می‌شوید، ریتم ضربان قلب شما نامنظم‌تر می‌شود و سیگنال‌هایی كه قلب به مغز می‌فرستد نیز به همان میزان تغییر می‌كنند. مغز با دریافت این سیگنال‌های نامنظم شروع به ترشح هورمون استرس می‌كند و سیستم ایمنی بدن كاهش و فشارخون افزایش می‌یابد و وضعیت گوارش برهم می‌خورد. برعكس، در حالت آرامش، ریتم ضربان قلب منظم است و سیگنال‌های منظم نیز به مغز می‌فرستد. در این حالت مغز مواد شیمیایی در بدن ترشح می‌كند كه موجب بهتر شدن حال عمومی می‌گردد.
از آنجایی كه 70 درصد وزن بدن را آب تشكیل میدهد، بهترین رسانای صدا و لرزش، خود بدن است. موسیقی حتی روی یخ زدن آب نیز تاثیر دارد. اگر یك ظرف آب را در معرض صدای موسیقی قرار دهید و سپس آن را در فریزر بگذارید، خواهید دید كه اشكال منظم و زیبایی به وجود می‌آید. صداهای ناهنجار، مولكول‌های آب را به اشكال نامنظمی درمی‌آورند. سبك و نوع موسیقی كه به آن گوش می‌دهید مهم نیست؛ چیزی كه اهمیت دارد، لذت و آرامشی است كه از این راه به دست می‌آید. بدن هر فرد به یك نوع موسیقی واكنش نشان میدهد. برای رسیدن به هدفی مشخص می‌توانید موسیقی خاصی را انتخاب كنید؛ مثلا اگر درصدد انرژی گرفتن و شاد و سرحال شدن هستید، بهتر است به یك موسیقی پرهیجان گوش دهید. وقتی كه گوش دادن به موسیقی می‌تواند تا این اندازه به سلامت جسم و روح ما كمك كند، بدیهی است نواختن یك ساز اثرات بیشتری خواهد داشت.
