به قلم : دکترداریوش نیکبخت - متخصص و آسیب شناس گفتار و زبان و اناتومیست
تحریریه زندگی آنلاین : سندرم پای بیقرار (RLS) که به آن بیماری ویلیس اکبوم نیز گفته میشود ، احساس ناخوشایندی را در پاها ایجاد میکند ، مانند خارش، گزگز، مورمور، سوزش، درد و کشش یا حرکت حشرات روی پوست. این احساسات، تمایل زیادی را برای حرکت پاها ایجاد میکند. افراد مبتلا به سندرم پای بیقرار ممکن است برای تسکین راه بروند، پاهایشان را بکشند یا تکان دهند. علائم در حالت غیرفعال ، از جمله هنگام استراحت یا دراز کشیدن ، بدتر میشوند. در نتیجه ، علائم سندرم پای بیقرار اغلب خواب را مختل میکند.
سندرم پای بیقرار 5 تا 10٪ بزرگسالان و 2 تا 4٪ کودکان در ایالات متحده را تحت تأثیر قرار میدهد و در زنان بیشتر از مردان مشاهده میشود. افراد در هر سنی میتوانند به سندرم پای بیقرار مبتلا شوند ، اما شدیدترین علائم در بزرگسالان مسن مشاهده میشود.
بیشتربخوانید:
سندروم پاهای بیقرار
علائم سندرم پای بیقرار چیست؟
حالات مرتبط با سندرم پای بیقرار با حالات عادی در افرادی که به این اختلال مبتلا نیستند متفاوت است. این ویژگی دسته بندی آن را دشوار میکند. طبق طبقه بندی بینالمللی اختلالات خواب ، کلمات و عباراتی که بیماران سندرم پای بیقرار بیشتر از آنها برای توصیف احساسات خود استفاده میکنند عبارتاند از:
"دستپاچه"
"ناراحت"
"بیقرار"
"نیاز به کشش"
"اصرار به حرکت"
"پاها میخواهند خود حرکت کنند"
سندرم پای بیقرار و بیخوابی
تمایل به حرکت دادن پاها، خوابیدن و خواب ماندن را برای بسیاری از افراد مبتلا به سندرم پای بیقرار دشوار میکند. یک مطالعه نشان میدهد که 88٪ افراد مبتلا به سندرم پای بیقرار حداقل یک علامت مربوط به خواب را گزارش کردهاند. علائم RLS اغلب اندکی پس از خوابیدن در شب ظاهر میشود و بیماران برای کاهش این حس ، پاهای خود را لگد میزنند ، به خود میپیچند یا آنها را ماساژ میدهند. برخی از افراد مبتلا به سندرم پای بیقرار مجبور به بلند شدن از رختخواب ، آهسته راه رفتن و کشش هستند.
در نتیجه اختلالات خواب مرتبط با سندرم پای بیقرار ، بیماران اغلب دچار خستگی و خواب آلودگی در روز میشوند. کمبود خواب با افسردگی ، اضطراب ، بیماری قلبی و چاقی همراه است. بیماران سندرم پای بیقرار نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماریها قرار دارند. مشکلات خواب اصلیترین دلیل نیاز به مراقبتهای پزشکی در بیماران سندرم پای بیقرار است.
بیشتربخوانید:
سندروم گیلن باره را بشناسید
سندرم پای بیقرار و اختلال دورهای حرکتی اندام
اکثر افراد مبتلا به سندرم پای بیقرار به بیماری اختلال دورهای حرکت اندام (PLMD) نیز مبتلا هستند. PLMD شامل خم شدن یا کشیدن مکرر اندامها هنگام خواب شبانه است. از این نظر که این حرکات با احساسات ناراحت کنندهای همراه نیستند این بیماری از سندرم پای بیقرار متفاوت است و چون در هنگام خواب اتفاق میافتد ، بیماران اغلب از آن آگاهی ندارند. با این حال ، حرکات مرتبط با PLMD باعث بیدار شدن فرد میشود و بنابراین میتواند مشکلات خواب را در بیمارانی که سندرم پای بیقرار نیز دارند ، تشدید کند.
اگرچه بیشتر مبتلایان به سندرم پای بیقرار مبتلا به PLMD نیز هستند ، اما بسیاری از مبتلایان به PLMD دارای سندرم پای بیقرار نیستند.
چه عواملی باعث سندرم پای بیقرار میشود؟
گاهی اوقات ، سندرم پای بیقرار با سایر مشکلات پزشکی مانند بیماری کلیه در مراحل آخر ، کمبود آهن ، نوروپاتی ، مولتیپل اسکلروزیس یا بیماری پارکینسون همراه است.
سندرم پای بیقرار همچنین میتواند به طور موقت در دوران بارداری رخ دهد ، حدود 20٪ از زنان در سه ماهه سوم دچار سندرم پای بیقرار میشوند. علائم سندرم پای بیقرار معمولاً پس از زایمان کاهش مییابند.
با این حال ، علت اکثر موارد سندرم پای بیقرار ناشناخته است. سندرم پای بیقرار ممکن است منشأ ژنتیکی داشته باشد. بین 40 تا 90 درصد بیماران مبتلا به سندرم پای بیقرار حداقل یک خویشاوند درجه یک (والدین ، خواهر و برادر یا فرزند) با این بیماری دارند. محققان برخی تغییرات ژنتیکی را شناسایی کردهاند که خطر ابتلا به سندرم پای بیقرار را افزایش میدهد ، اما به احتمال زیاد هنوز چیزهای زیادی برای کشف وجود دارد.
بیشتربخوانید:
هر آنچه باید در مورد سندروم درسلر بدانید
محرکهای سندرم پای بیقرار
نشستن یا استراحت از علل اصلی علائم سندرم پای بیقرار هستند. علاوه بر این ، برخی از مادههای غذایی میتوانند علائم را بدتر کنند، از جمله:
- الکل
- کافئین
- نیکوتین
- داروها ، از جمله داروهای خاصی که برای درمان حالت تهوع ، سرماخوردگی و آلرژی و مشکلات بهداشت روان استفاده میشوند
در صورت مصرف بیش از حد این مواد یا خوردن آنها در نزدیکی زمان خواب، میتوانند بر ساختار خواب تأثیر منفی بگذارند.
سندرم پای بیقرار چگونه کنترل میشود؟
اهداف درمان سندرم پای بیقرار تثبیت علائم و بهبود قوام خواب است. هم روشهای غیر دارویی و هم درمانهای دارویی برای مدیریت سندرم پای بیقرار در دسترس است.
بیشتربخوانید:
نکاتی در مورد مراقبت در منزل برای سندرم پای بیقرار
روشهای زیر میتواند علائم را در بیماران با سندرم پای بیقرار خفیف یا متوسط کاهش دهد و ممکن است در بیماران با سندرم پای بیقرار که علائم شدید دارند همراه با دارو استفاده شود.
بهداشت خواب: بهداشت خوب خواب به معنای حفظ محیط اتاق خواب و یک برنامه روزمره است که از خواب با کیفیت بالا پشتیبانی میکند. پرهیز از الکل و کافئین برای بیماران سندرم پای بیقرار بسیار مهم است زیرا میتوانند علائم را بدتر کنند.
ورزش: از آنجا که عدم تحرک بدنی غالباً علائم سندرم پای بیقرار را ایجاد میکند ، ورزش ممکن است مفید باشد. یک مطالعه تحقیقاتی نشان میدهد که بیماران سندرم پای بیقرار پس از شش هفته درگیر شدن در یک برنامه ورزشی 39٪ کاهش شدت علائم را نشان داده در بیمارانی که ورزش نکردند ، 8٪ کاهش علائم مشاهده شد.
فشار درمانی پنوماتیک: دستگاههای فشرده سازی پنوماتیک با پر شدن از هوا و فشار دادن پاها ، جریان خون در پاها را افزایش میدهند. محققان دریافتند که پس از یک ماه استفاده روزانه از دستگاه ،علائم سندرم پای بیقرار ، کیفیت زندگی و خستگی افراد نسبت به یک گروه کنترل شده بهبود یافت.
ماساژ و حمام گرم: استفاده از ماساژ و حمام گرم برای تحریک پاها نیز توسط بسیاری توصیه میشود ، با این حال ، تاکنون شواهد علمی محدودی وجود دارد که از تأثیر این روشها پشتیبانی میکند.