زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه زندگی آنلاین : دکتر مصطفی قانعی متولد مهرماه ۱۳۴۱ در روستای «مزرعه شور» از توابع استان اصفهان است؛ وی تحصیلات ابتدایی خود را در همین روستا و مراحل راهنمایی و دبیرستان را در اصفهان گذراند.

سال 1361 در رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان پذیرفته شد. تخصص داخلی را نیز در همین دانشگاه گذراند و به مدت دو سال در رشته هماتولوژی انکولوژی ادامه تحصیل داد ولی به دلایلی مسیر تحصیلی خود را در دانشگاه علوم پزشکی تهران در رشته فوق تخصصی ریه ادامه داد و درنهایت سال1376 در همین دانشگاه موفق به اخذ مدرک فوق تخصص ریه شد

 وی پزشک و محقق ایرانی، دارای برد تخصصی بیماری‌های داخلی از دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و فوق تخصص ریه از دانشگاه علوم پزشکی تهران، اکنون دبیر ستاد توسعه زیست فناوری است؛ دکتر قانعی جزو فهرست یک‌درصد دانشمندان برتر جهان است. ایشان همکار در پروژه‌های پادتن اختصاصی ضد کرونا بوده است و عهده‌داری ریاست کمیته علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا و سرپرستی انستیتو پاستور ایران را نیز در سوابق حرفه‌ای خود ثبت کرده است.

ایشان استاد دانشگاه‌ علوم پزشکی بقیة‌الله و علوم پزشکی تهران، معاون پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله است و زمینه شاخص تحقیقات ایشان پیرامون گاز خردل و دانش زیست فناوری بوده است.

دکتر قانعی مشاور برنامه‌ریزی و دبیر شورای سیاست‌گذاری وزارت بهداشت، همچنین معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، رئیس شبکه ملی تحقیقات بیماری‌های تنفسی و عضو هیئت‌مدیره انجمن ریه ایران  نیز بوده است.

یکی از دلایل مهم شهرت ایشان نوآوری در درمان مصدومان شیمیایی است و جایزه رتبه دوم محققین علوم بالینی و سلامت جشنواره رازی را نیز کسب کرده است.

مهم‌ترین سوابق علمی و اجرایی وی عبارت است از عضویت پیوسته (مادام‌العمر) فرهنگستان علوم پزشکی از سال  ۱۳۹۱

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی: ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲

رئیس کمیته علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا: ۱۳۹۸و۱۳۹۹

رئیس انستیتو پاستور ایران: ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۶ (با یک وقفهٔ کوتاه در سال ۱۳۹۲)

دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت ریاست جمهوری؛ ۱۳۹۲ تاکنون

دبیر شورای آموزش پزشکی و تخصصی وزارت بهداشت: از ۱۳۹۹ تاکنون

کتاب‌ « نوآوری در درمان مصدومیم شیمیایی» به عنوان یک مرجع مهم علمی و ارزشمند در این زمینه، نوشته ایشان است.

بیشتربخوانید:

خودکفایی دارویی دستاورد تاب‌آوری در شرایط تحریم ( قسمت اول)

  بفرمایید اکنون  در چه مسیری مشغول فعالیت هستید؟

اگر بپرسیم که پیشران‌های اقتصاد دنیا چیست؟ می‌توانیم «زیست فناوری « را به عنوان یکی از این پیشران‌ها معرفی کنیم. این قدر مهم است که حدود ده درصد تولید ناخالص ملی برخی از کشورهای دنیا به این علم و پیشرفت‌های آن اختصاص دارد. زیست فناوری یکی از موضوعات مهم در هر کشوری که صاحب علم است محسوب می‌شود و بدین ترتیب  دانش، اقتصاد، اقتدار و پیشرفت آن کشور را به رخ دیگران خواهد کشید.

من از سال 1388 که معاون تحقیقات وزارت بهداشت شدم پیگیر این موضوع بودم که این دانش را باید در ایران نهادینه کرد. ازآنجایی‌که در وزارت بهداشت بودم از دارو شروع کردم. اکنون محور تولید داروها از ماهیت شیمیایی به سمت زیستی در حال پیشرفت و تغییر مسیر است. دلیل این موضوع آن است که با استفاده از داروی شیمیایی کل بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهیم ولی با داروی زیستی فقط بافت و ارگان موردنظر را مورد هدف درمانی قرار می‌دهیم و با بقیه نقاط بدن کاری نداریم. این موضوع در اصل «هدف درمانی» نام دارد. تلاش‌هایی طی این سال‌ها صورت گرفت از زمانی که معاون تحقیقات و فناوری وزارتخانه بودم تا اینجا که دبیر ستاد زیست فناوری شدم؛ اکنون به موقعیتی رسیدیم که در منطقه رقیب نداریم و به رتبه سوم تا چهارم آسیا نیز رسیدیم. به‌موقع رسیدیم که داروهای تولیدی ما داروهای مشابه آمریکایی را در برخی کشورهای دنیا کنار زد و جای آن داروها را گرفت. یعنی داروهای تولیدی ما اکنون از نظر کیفیت به‌گونه‌ای است که به چندین کشور دنیا قابلیت صادرات دارد. اگر این تحریم‌ها علیه کشورمان نبود با قاطعیت می‌توان گفت که یکی از منابع مهم کسب درآمد برای ایران همین عرضه داروهای زیست فناوری و فروش آن به دنیا بود. چون الآن مشکل ایجادشده در این مسیر موضوع تبادل و انتقال پول است. با این اوصاف می‌بینید که توانمندی کشور به جایی رسید که ظرف حدود سه ماه توانستیم کیت تشخیص کووید(کرونا) در کشور تولید کنیم و حتی به صادرات آن هم رسیدیم. این بدان معناست که وقتی یک کشور در این مدت کم نیاز داخلی خود را برطرف می‌کند و حتی به صادرات می‌رسد، تراز بالایی در این زمینه در دنیا دارد. شما در نظر بگیرید که اسفند 1399 برای واکسن دستمان به سوی کشورهای دنیا دراز بود تا تعدادی واکسن برای کادر درمانی خودمان تهیه کنیم ولی اسفند 1400چالش برای صادرات واکسن داشتیم که به کدام کشورها صادرات کنیم. اینکه یک کشور (ایران) کمتر از یک سال به تولید واکسن و بی‌نیازی آن برسد یعنی زیرساخت‌های فناورانه این کشور در موقعیت خوبی قرار دارد. اینکه صاحب چند نوع واکسن تولید داخل بشویم یعنی رقابت بین واکسن سازان داخلی وجود دارد و به مفهوم آن است که فناوری‌های لازم  را در اختیارداریم اگرچه نیاز به مدیریت خوب در این زمینه هنوز برای تولید احساس می‌شود. امروزه از نظر فناوری زیستی عقب نیستیم و می‌توانیم پا به پای کشورهای پیشرو گام برداریم؛ گرچه نسبت به بالاترین آن‌ها تا حدودی عقب هستیم ولی باید کار، تلاش و جبران کنیم و مغرور نشویم. این وقایع نشان می‌دهد که می‌توان در شرایط تحریم به جایگاه خوبی رسید؛ یک لیست از تحریم‌ها مربوط به همین تجهیزات مرتبط با زیست فناوری است که ایران از بابت تهیه این‌گونه تجهیزات نیز تحریم است ولی دانشمندان و فن‌آوران داخلی توانستند آنچه نیاز دارند با وجود همه این تحریم‌ها تولید کنند و بومی بسازند. اینکه یک کشور در تحریم باشد، وسیله موردنیاز، کارخانه و داروی موردنیاز را خودش بسازد و صادرات هم داشته باشد یعنی به یک تحول بزرگ رسیده است. نتیجه این موفقیت همان مثال زدن ایران توسط آقای پوتین است که می‌گوید ایران توانسته تحریم‌ها را بی‌معنا کند. این نشان‌دهنده آن است که در هر جا اگر با برنامه جلو برویم موفق خواهیم شد. مطرح‌شدن موضوع «تاب آوری سلامت» پیامدهای همین رخداد است. اینکه یک کشور اگر زیرساخت تولید و توان رفع نیازهای دارویی و سلامت خود را نداشته باشد با یک هجمه، ساختار آن برهم می‌خورد موضوعی تحت عنوان «تاب آوری سلامت» نام گرفته که برای یک کشور سرنوشت‌ساز است. اینکه یک کشور داروی موردنیاز خود را در شرایط تحریم‌ها تولید می‌کند ، یعنی تاب آوری دارد و وقتی کارخانه تولید خود را راه‌اندازی می‌کند این یعنی تاب آوری بالایی دارد. کشورهایی که تاب آوری بالایی در زمان فشارها و تحریم‌ها ندارند نمی‌توانند در مقابل قدرت‌ها حرفی داشته باشند چون می‌دانند که اگر حرفی بزنند یا مقاومت کنند غذا، دارو یا درمان آنان قطع می‌شود که پیامدهای جدی به دنبال خواهد داشت و دچار مشکل می‌شوند.

 بیشتربخوانید:

در 30 دقیقه بدون دارو فشار خون را کاهش دهید

 با این دیدگاه تجارب حاصل‌شده را اکنون وارد موضوع امنیت غذایی می‌کنیم. شما حتماً دیدید که یک نهاده دامی و یا یک ماده غذایی مثلاً مرغ چطور با افزایش قیمت دلار دست‌خوش اتفاقات بعدی می‌شود؟!

زیست فناوری قادر به ورود در همه این مسائل است و می‌تواند به‌سادگی این مشکلات را رفع کند. ما برقرار هستیم تا مشکلات احتمالی سلامت و امنیت غذایی با دانش زیست فناوری رفع شود.

 موضوع محصولات تراریخته هم همیشه مطرح بوده است. آیا دانش و فناوری مذکور در این مسیر هم همراهی خواهد کرد؟

اگر مهندسی ژنتیک نبود، هیچ‌کدام از این داروهای زیست فناوری وجود نداشت. به وسیله این فناوری باکتری با دست‌کاری ژنتیک قادر است برای ما دارو یا محصول موردنظر تولید کند. اگر این تکنولوژی و مهندسی ژنتیک نباشد در زمینه داروهای زیست فناوری موفق به تولید نخواهیم شد.

آنچه شما را نسبت به دنیا جلو می‌اندازد یا عقب می‌برد، فناوری است. امروزه فناوری تعیین‌کننده می‌کند که قیمت تمام‌شده یک محصول چقدر است؟ ایمنی محصول به آفت در چه حدی است؟ و... ضرورت مهندسی ژنتیک را بیش از پیش کرده است. تراریخته یک نوع فناوری است و تقریباً هم در حال قدیمی شدن است. الآن تکنیک‌های جدیدی مطرح است که دنیا را متحول کرده است. در مقطعی جلوی ورود محصولات تراریخته ازجمله سویا به کشور گرفته شد ولی درنهایت متوجه شدند که اجتناب‌ناپذیر است. اگر هم محصول به صورت تراریخته تولید نشود که مقرون به‌صرفه نیست. از منظر ما نباید هیچ فناوری در دنیا وجود داشته باشد که ایران از داشتن آن محروم باشد. از لحاظ بکار گیری این فناوری، شوراهایی در کشور وجود دارند که تصمیم‌گیرنده هستند و اجازه ورود یا به‌کارگیری یک نوع فناوری را در کشور صادر می‌کنند.

شورای ایمنی زیستی با معاون اول رئیس‌جمهور، وزیر بهداشت، وزیر جهاد کشاورزی و... تشکیل جلسه می‌دهد. اگر در این شورا هر تصمیمی گرفته شود که یک محصول غذایی وارد شود طبق قانون همه چیز حل‌شده است.

به‌عنوان‌مثال کلونینگ در آمریکا ممنوع شد ولی مقام معظم رهبری انجام آن را برای امور علمی مجاز اعلام کردند که متعاقب آن شاهد تولد گوسفند تولیدشده با تکنیک کلونینگ بودیم؛ ما از نظر فناوری محدودیتی نداریم ولی از نظر بکار گیری هر فناوری نیازمند دستورالعمل‌های خاص است.

 بیشتربخوانید:

همه چیز درباره قرص آتورواستاتین Atorvastatin ؛ از نحوه مصرف تا عوارض

 بیانات مقام معظم رهبری چقدر شما را برای رسیدن به اهداف مصمم کرده است؟

در بین رهبران کشورها چه رهبران حال حاضر و چه در طول تاریخ و گذشته وقتی بررسی می‌کنم به این نتیجه می‌رسم که هیچ رهبری همانند ایشان تا این حد پای علم، فناوری و دانش ایستادگی و حمایت نکرده است. هیچ رهبری تا این حد خود را درگیر رفع خواسته‌ها و مشکلات دانشمندان کشور خود نکرده است. وقتی‌که می‌بینم رهبر کشورم تا این حد برای کارهای علمی و فناوری پای کار است و حمایت می‌کند، برای من این موضوع یک الگو و انگیزه است. نکته دیگر اینکه ورود ایشان یک اثرات و پیامدهای مفیدی داشته است. به شعار امسال که نگاه کنید متوجه خواهید شد. به‌عنوان‌مثال اینکه موضوعات دانش بنیان وارد مباحث کشاورزی شود امسال مورد تأکید ویژه ایشان قرارگرفته است. فضایی که اکنون در این زمینه در کشور ایجادشده است بر جدیت موضوع تأکید دارد. من به این نتیجه رسیدم هر مشکلی که جزء دغدغه‌های مهم، مسئله اول و اولویت یک مدیر و مسئول در کشور باشد، سریع‌تر برطرف خواهد شد. در زمینه موضوعات دانش بنیان و زیست فناوری به‌طور اختصاصی مقام معظم رهبری حمایت کرده و پای آن ایستاده است. حتی در یک دوره‌ای معاونت تحقیقات و فناوری قرار بود به وزارت علوم واگذار شود ولی شخص مقام معظم رهبری مانع این اقدام شدند که اثرات خوبی نیز داشت. اقداماتی مانند تشکیل بنیاد ملی نخبگان نیز اثرگذار بوده است. دستوری که به نیروهای مسلح داده شد تا یک نخبه صرفاً سرباز نباشد بلکه یک پژوهشگر و محقق علمی باشد خیلی خوب و اثرگذار بوده است. شاید هنوز به خوبی نتوانستیم نشان دهیم که  تأثیر تصمیم‌گیری رهبری در پیشبرد اهداف علمی و فناوری کشور تا چه حد بوده است.

 بیشتربخوانید:

آشنایی با قرص سیتالوپرام ؛ از موارد مصرف تا عوارض

 لطفاً از چندنفری که در موفقیت‌های زندگی و پیشرفت شما تأثیرگذار بودند نام ببرید و یاد کنید.

خدا رحمت کند، مرحوم پدرم همیشه می‌گفت: هرچقدر لازم باشد برایت هزینه می‌کنم تا درس بخوانی و فقط کار علمی انجام بدهی. ایشان حتی وقتی پست و مسئولیتی می‌گرفتم ناراحت بود که مجبور می‌شوم کمتر کار علمی انجام دهم. پدرم تا این حد من را رصد می‌کرد که فقط در مسیر علمی تلاش کنم و به‌واقع می‌توان گفت مرحوم پدرم مؤثرترین فرد در زندگی علمی من بود به‌گونه‌ای که همیشه همه اسباب تحصیل و پیشرفت علمی من را فراهم می‌کرد.

بخش دیگری از موفقیت و پیشرفتم را مدیون معلمانی هستم که وقت و زندگی خود را صرف کردند تا برای تعلیم و آموزش من و سایر دانش آموزان به روستای محل سکونت ما بیایند. فراموش نمی‌کنم، چند وقت پیش آقای جلالی معلم زمان کودکی من یک روز به مطب من آمد و از خاطرات آن دوران گفتیم.

اگر به شکل دیگری نگاه کنیم، مدیون موانعی هستم که من را در مسیر تحصیل و کسب دانش به سمتی که ماهیت علم و فناوری داشت راندند. اگرچه از باب دوستی کمکی نکردند ولی به لطف خدا در مسیری قرار گرفتم که برایم مفید بود. مثلاً زمان جنگ در بسیج مسئول بودم، رفتار نامناسب بعضی افراد باعث شد به دانشگاه بازگشتم و فعالیتم را در دانشگاه ادامه دادم. در دانشگاه نیز چند پست و مسئولیت داشتم ولی رفتار نامناسب یک رئیس باعث شد تا ادامه تحصیل بدهم. در مسیر ادامه تحصیل رفتار نامناسب یکی از استادان باعث شد مسیرم را عوض کنم و به دنبال تحقیق در ریه بروم. این‌طور نیست که حتماً شخصی مسیر را برای موفقیت انسان هموار می‌کند، بلکه گاهی اوقات ناهموار شدن مسیر توسط دیگران، باعث می‌شود سرنوشت به سمتی دیگر تغییر مسیر پیدا می‌کند.

تلاش کردم در تمام دوران چشمانم فقط به شخص مقام معظم رهبری و اهداف ارزشمند ایشان باشد. همیشه سعی کردم اهدافی که از دیدگاه ایشان باید برای  پیشبرد کشور موردتوجه قرار دهم، جدی بگیرم و به آن توجه داشته باشم.

در ادامه هم باید یادآور شوم که خانواده و به خصوص همسرم به من کمک کردند؛ همیشه دشواری‌ها و شرایط را تحمل کردند تا من غرق در کارها باشم. به‌طور حتم از سهم خانواده برای کارهای کشور گذاشتم تا به اهداف کلان برسم. بعضی افراد توان و استعداد دارند ولی به دلیل همراه نبودن خانواده و یا مطالبات همسر و فرزندان، قفل می‌شوند و توان ادامه راه و کسب موفقیت ندارد! همراهی خانواده خیلی کمک کرد که موفق شوم اما اگر بخواهم یک عامل مهم را نام ببرم در اصل این خداوند مهربان بود که کمک کرد تا به موفقیت برسم. خاطرم هست، شب عملیات خرمشهر با شرایطی که وجود داشت و تجمع پشه‌ها خیلی بی‌خواب شده بودم؛ گفتم وضو بگیرم و نماز بخوانم. همان‌جا از خدا خواستم که اگر شهید نمی‌شوم، حداقل فردی علمی برای کشور باشم چیزی که همیشه پدرم از من خواسته بود و لطف خدا این‌طور شد که به این جایگاه علمی برسم و دعای من در شب عملیات خرمشهر این‌طور اجابت شد.

 روحشان شاد باشد و حتماً هر قدم مثبتی که برای علم، دانش و پیشرفت کشور برمی‌دارید برای این عزیزان نیز محسوب خواهد شد. لطفاً بفرمایید چند فرزند دارید؟

من سه فرزند دارم. پسر بزرگم دکترای صنایع دارد و در امور دانش بنیان آب و انرژی فعالیت می‌کند. پسر دیگرم در رشته داروسازی تحصیل می‌کند و دخترم بیولوژی خوانده ولی الآن مشغول تربیت فرزند خود است. همسرم فوق‌لیسانس علوم قرآنی دارد و خانه‌دار است.

 الآن مهم‌ترین پروژه‌های در دست اقدام شما در حوزه زیست فناوری چیست؟

ستاد زیست فناوری برنامه‌ای با سازمان مدیریت برنامه و بودجه در حال پیشبرد است که نتیجه آن کاهش هزینه واردات به ارزش یک و هشت‌دهم میلیارد دلار است. این به عنوان یک پروژه کلان و در حال انجام در صنعت سلامت است. می‌توان گفت که بعد از آزادسازی نرخ دارو این پروژه‌ای بسیار مهم و ارزشمند است؛ همچنین یک پروژه سه میلیارد دلاری در زمینه امنیت غذا در حال اجراست. هدف‌گذاری ما این است که بند اتصال کشور در حوزه غذا و دارو به خارج از کشور را می‌خواهیم قطع کنیم. این رسالت را پذیرفتیم و البته سایرین هم باید سهم خود را در این اهداف داشته باشند. ما برای انجام این تعهدات خودمان را بدهکار کردیم و پیشنهاد دادیم به‌گونه‌ای که خواستیم ابزار سنجش قرار داده شود و بانک مرکزی اعلام کند که سالانه تا چه میزان ارز برای جلوگیری از واردات کدام داروها صرفه‌جویی شده است.

این یک هدف‌گذاری کلان است که اگر موفق باشیم به عنوان گام سوم ، سهم ده‌درصدی از تولید ناخالص ملی با  اقتصاد زیست فناورانه را برای داشتن تراز همگام و هم‌سطح با کشورهای پیشرفته  خواهیم داشت. این سه پروژه اصلی است که دو پروژه اول نقد و در حال اجراست و پروژه سوم نیز در حال طراحی است و در آینده مورد دستیابی خواهد بود.

 خواسته مهم شما در این مسیر چیست؟

بزرگ‌ترین خواسته ما مطالبه است. زمانی که این موضوعات به مطالبه سازمان برنامه و بودجه، مطالبه رئیس‌جمهور، مطالبه رهبری تبدیل می‌شود کار ما سریع پیش می‌رود و مشکل حل می‌شود. وقتی‌که در حکمرانی نیروی مطالبه گر و خواسته‌ای نباشد ما باید خیلی تلاش کنیم و تلاش‌های ما خیلی پیش نمی‌رود. مثلاً ما یک دارو تولید می‌کنیم ولی رقیب خارجی با یک سری اقدامات از ما جلو میزند و پیشی می‌گیرد؛ اگر در این میان حاکمیت حمایت و پشتیبانی نکند ، رقیب خارجی موفق‌تر می‌شود و جلو میزند. مثلاً محصول خارجی چون ارزان‌تر از نمونه داخلی آن عرضه می‌شود اگر رقیب خارجی مورد تأیید و استقبال قرار گیرد، ما شکست می‌خوریم؛ پس بدون حمایت حاکمیت نمی‌توان موفق شد و من این حمایت داخلی را بزرگ‌ترین اولویت برای پیشرفت و موفقیت میدانم. اگر این حمایت در هر حوزه‌ای شکل بگیرد بی‌شک ما در داخل موفق‌تر خواهیم بود.

 در مورد تولید واکسن کووید در داخل  کشور مسائل و مشکلاتی وجود داشت ولی درنهایت دیدیم که اتفاقی افتاد. الآن در چه وضعیتی هستیم و خواسته یا پیشنهاد شما چیست؟

در مورد واکسن کرونا ما خواهش کردیم که به منظور حمایت از تولیدکننده داخلی باید واکسن پیش‌خرید کرد. چیزی که در خارج از کشور شاهد بودیم و دیدیم که کشورها از تولیدکننده واکسن خود پیش‌خرید کردند  و بدین ترتیب تولیدات به‌موقع تحویل شد. صنعت نباید ورشکست شود و ما نباید ریسک را به تولیدکننده یا فن‌آور تحمیل کنیم. بالأخره با حمایت‌هایی که شد فن‌آوران توانایی خود را اثبات کردند ولی در حال حاضر دولت چندین هزار میلیارد بدهکار است و این باعث شرمندگی ما در مقابل تولیدکنندگان واکسن  داخلی شد. در شرایطی که برای خرید واکسن از تولیدکننده خارجی ابتدا پول را واریز می‌کنیم و پس از تولید،  سفارش و درخواست تحویل خواهد شد؛ متأسفانه  به سراغ تولیدکننده داخلی که رسیدیم بد کردیم و من می‌توانم بگویم که فن‌آوران کوتاهی نکردند و دین خود را ادا کردند ولی حاکمیت باید وظیفه خود را انجام دهد و قدردان باشد. زمانی که خریدار واکسن دولت است و تولیدکننده واکسن چون سود زیادی از واکسن کسب نمی‌کند، رغبت ندارد یا هیچ‌گاه سعی نمی‌کند با دولت وارد معامله شود. ریسک تجارت با دولت بالاست و اکثر تاجران در این عرصه  از معامله با دولت اجتناب می‌کنند و حتی حاضرند کالای خود را به‌طور مستقیم یا بی‌واسطه  به مردم بفروشند.

 این رخداد برای آینده خطرناک است؟

بله. برای آینده باید دید در چنین شرایطی همین تولیدکنندگان و فن‌آوران تولید واکسن آیا ریسک می‌کنند و مجدد وارد میدان خواهند شد یا خیر؟ سود واکسن پایین است و در دنیا به خاطر ارزان بودن و نداشتن صرفه اقتصادی، تولید را به کشورهایی مانند هند واگذار می‌کند. چون سود تولید دارو بالاست به همین خاطر اکثر کشورها برای تولید دارو سرمایه‌گذاری می‌کند. من نگرانم که اگر این اختلاف بین حاکمیت و تولیدکننده واکسن در داخل کشور رفع نشود آیا احتمال همراهی مجدد وجود دارد یا خیر؟!

 فصل پاییز و زمستان را با آلودگی‌های خاص خود پیش روی داریم؛ بحث مصرف دخانیات را نیز همیشه داشتیم، مهم‌ترین توصیه و هشدار شما در مورد سلامت ریه چیست؟

کشنده‌ترین ترکیب گرمای هوا و وجود آلاینده‌ها است. آلایندگی در کشور وجود داشت، غبارهای کمتر از پنج میکرون نیز به آن اضافه شد. بیابان‌ها ، باتلاق‌ها و دریاچه‌های در حال خشک شدن آثار زیان‌بار خود را روی بدن ما می‌گذارد؛ متأسفانه حفاظت و مدیریت لازم را انجام ندادیم. وقتی نگاه می‌کنیم که یک انسان حدود هفت هزار لیتر هوا را در طول شبانه‌روز وارد ریه‌های خود می‌کند در مقایسه با سه وعده غذایی که در طول شبانه‌روز میل می‌کنیم، یعنی اینکه بیش‌ترین تعامل انسان با اطراف از طریق هوا و تنفس است. مواد شیمیایی که استنشاق می‌کنیم حتماً روی سلامت اثرگذار است.  ما باید مدلی را در کشور اجرا کنیم که مردم هوای سالم استنشاق کنند چون نمی‌توانیم این حجم بیماری ریه را درمان کنیم. مدیریت این موضوع در دنیا انجام‌شده و راهکار آن نیز مشخص‌شده است. دنیا معتقد است که انرژی را ارزان نمی‌دهم که بسوزد و آلاینده تولید کند، سپس سوبسید هم بدهم  تا دارو برای درمان بیماری ریه مصرف شود. امروزه فناوری کاهش آلودگی هوا وجود دارد پس باید از آن استفاده کنیم و نگذاریم بیماری بروز کند سپس برای درمان آن هزینه کرد. در زیست فناوری برای هر چیزی راهکار وجود دارد. دانش زیست فناوری معتقد است که اگر در نقطه‌ای آب شور وجود دارد می‌توان گیاهی داشت که در این آب شور رشد کند(مانند جنگل‌های حراء در جنوب کشور که از آب خلیج‌فارس استفاده می‌کند).

 البته هنوز فرصت وجود دارد که از علم و فناوری برای کاهش آلودگی هوا استفاده کرد.

هیچ‌کس نیست که در خصوص مضرات سیگار مطلع نباشد، ولی اینکه یک مسئول متوجه نشود که در دوران تحریم در ایران کارخانه تولید سیگار راه‌اندازی می‌شود با انتقال پول سرمایه‌گذاری آن هم مشکلی ندارند، جای سؤال نیست؟  در این میان نه مجلس موفق بوده و نه دولت توانسته مانع شود. چرا قوانین ضد سیگار و دخانیات در کشور ما از بسیاری کشورها عقب‌تر و ضعیف‌تر تصویب یا اجرا می‌شود؟ در بسیاری از این کشورها مالیات‌های بسیار سنگین برای مصرف دخانیات در نظر گرفته‌شده و درنهایت از درآمد حاصل از آن برای درمان و حتی پیشگیری استفاده می‌شود یا برای ورزش و داشتن هوای پاک صرف می‌شود. این گله گذاری مطرح است که ما فهمیدیم ولی کوتاهی کردیم. مجازات اینکه بفهمیم و کوتاهی کنیم با اینکه متوجه نباشیم و کوتاهی کنیم متفاوت است. در این موضوع هیچ مسئولی وجود ندارد که بی‌اطلاع و نسنجیده عمل کرده باشد چون همه ما عوارض مصرف دخانیات و سیگار را میدانیم. با وجود همه این مسائل هنوز مشکل حل‌نشده است.

 سخن پایانی و آرزوی شما چیست؟

آرزوی من این است که به جایی برسیم که ایران محل رجوع دانشمندان دنیا برای زندگی باشد. وقتی به آمار مهاجرت از کشور نگاه می‌کنم، تأسف می‌خورم که با این آرمان و آرزو فاصله‌داریم. تک‌تک انسان‌های دلسوز باید کار کنند که به هدف برسیم. روزی که یک دانشمند برای زندگی خود ایران را انتخاب کند یعنی ایران به جایگاه واقعی خود رسیده است. روزی که یک دانشمند تلاش کند تا از کشور خارج شود حتی اگر مسئولین بگویند همه چیز خوب است؛ در اصل آنان اشتباه گفته‌اند و این یک معیار است. در سابقه تمدنی ایران مطرح است که حدود نه هزار سال پیش از اروپا به اصفهان می‌آمدند و آنجا محل زیست و یادگیری آنان بود؛ این شاخص مهمی برای ارزیابی است اینکه ببینیم چه تعداد ما(کشور ایران) را انتخاب کردند و چه تعداد  ما را رها کردند ملاک و معیار مهم و خوبی است. با آرزوی سلامت و موفقیت همه مردم ایران.