دکتر رضوان خوش‌بین – داروساز
تحریریه زندگی آنلاین : مقدار دارویی که بیمار باید مصرف کند توسط پزشک محاسبه و در نسخه قید می شود. تنها کاری که بیمار باید انجام دهد این است که دقیقاً مطابق توصیه پزشک و داروساز، دارو را مصرف کند، یعنی اولاً در هر بار مصرف، مقدار داروی تجویز شده را بطور کامل مصرف نماید و ثانیاً طول درمان توصیه شده را به پایان برساند. این مقاله در مورد اطلاعات ضروری و مفید در خصوص مصرف داروها و نحوه نگهداری آنهاست.
بیشتربخوانید:
10دارویی که شما را چاق می کنند
داروهای خوراکی
بطور کلی بهتر است داروهای خوراکی با یک لیوان پر آب مصرف شوند. اما با پزشک خود مشورت کنید. بعضی از داروها باید با غذا مصرف شوند در حالیکه بعضی دیگر با شکم خالی. وقتی که از داروهای طولانی اثر مثل قرص نیتروگلیسیرین ریتارد استفاده میکنید باید کل قرص را یک‌جا مصرف کنید و از نصف کردن یا جویدن آن خودداری کنید. وقتی که از شربت‌ها استفاده میکنید میزان و سایز قاشق مصرفی را از دکتر داروساز بپرسید. داروهای خوراکی ممکن است دوز متنوع و متفاوتی داشته باشند. بهتر است از دوز مصرفی تجویز شده توسط پزشکتان تبعیت کنید. مثلاً قرص پروپرانولول انواع 10 و 40 میلی‌گرمی دارد.
نگهداری از دارو
راهکارهای نگهداری صحیح از داروها عبارتند از:
دور از دسترس کودکان باشند.
داروها را در بسته‌بندی مخصوص خودشان نگه دارید.
از نور و حرارت مستقیم دور باشند.
کپسول‌ها و قرص‌ها را در مکان‌های مرطوب مانند حمام و کنار سینک دستشویی نگهداری نکنید.
از فریز کردن شربت‌ها خودداری کنید.
داروها را در یخچال نگذارید مگر در موارد خاص و با دستور‌العمل خود دارو.
داروی خود را مدت طولانی در اتومبیل نگذارید.
از نگهداری داروهای تاریخ مصرف گذشته در خانه خودداری کنید.
بیشتر بخوانید:
رعایت چه نکاتی می‌تواند بر جذب بهتر آهن تأثیرگذار باشد؟
قبل از مصرف از دارو
قبل از مصرف هر دارویی در صورتی که هریک از موارد زیر را داشتید با پزشک خود مشورت کنید:
سابقه آلرژی یا علائم غیر طبیعی بعد از مصرف داروها، غذاها و...
داشتن رژیم غذایی کم نمک، بدون قند و یا هر رژیم غذایی دیگر
بارداری. بعضی از داروها منجر به بروز اختلالاتی در جنین و نوزاد می‌شوند. استفاده از هر دارویی در دوران بارداری باید تحت نظر پزشک باشد.
دوران شیردهی. بعضی از داروها می‌توانند از طریق شیر وارد بدن کودک شوند و باعث عوارض ناخواسته‌ای شوند.
در صورتی‌که دارو یا داروهای دیگری هم مصرف میکنید.
در صورتی‌که مبتلا به بیماری زمینه‌ای دیگری هستید.
در صورتی‌که طرز مصرف و میزان دارو را فراموش کرده‌اید.
داروهای استنشاقی
قبل از مصرف حتماً مقدار تجویز شده و بروشور دارو را بخوانید اگر نتوانستید میزان مصرف دارو را متوجه شوید با پزشک خود تماس بگیرید. چون داروهای استنشاقی روش‌های مصرف متنوعی ممکن است داشته باشند حتماً روش مصرف آنها را کنترل کنید.
بیشتربخوانید:
نقش روی در بیماری اسهال
داروهای واژینال
روش مصرف: ابتدا دست‌ها را بشویید. از اپلیکاتور مخصوص استفاده کنید.
اگر باردار هستید قبل از استفاده از اپلیکاتور با پزشک خود مشورت کنید.
بعد از استعمال، دست‌ها و اپلیکاتور را با آب گرم و صابون بشویید.
مصرف صحیح دارو
دارو را طبق دستور، در زمان تعیین شده و به همان مدت زمانی که پزشکتان توصیه کرده است مصرف کنید.
اگر از داروهای بدون نسخه استفاده میکنید طبق دستور مصرفی که در بروشور دارو نوشته شده از آن استفاده کنید. در غیر این‌صورت با پزشک خود مشورت کنید.
به جز داروهایی که توسط دکتر داروساز باهم مخلوط می‌شوند و اصطلاحاً داروهای ترکیبی نامیده می‌شوند شما نباید هیچ دارویی را با هم مخلوط کنید.
برای جلوگیری از اشتباه هیچوقت در تاریکی دارو مصرف نکنید.
همیشه برچسب دارو را قبل از مصرف بخوانید بخصوص تاریخ مصرف و مقدار تجویز شده است.
قطره‌های بینی
روش مصرف: ابتدا به آرامی فین کنید. سر خود را در حالت نشسته یا ایستاده عقب ببرید قطره را داخل بینی بریزید و سر را چند دقیقه کوتاه عقب نگه دارید تا دارو به میزان کافی در بینی پخش شود. نوک قطره را با آب داغ شسته و با پارچه تمیز خشک کنید. برای جلوگیری از عفونت از هر قطره فقط یک نفر باید استفاده کند.
قطره های چشمی
برای جلوگیری از عفونت از تماس نوک قطره با سطوح دیگر حتی پلک‌ها جلوگیری کنید و همیشه درب آنرا محکم ببندید.
قطره ممکن است کاملاً پر نباشد. این برای کنترل بهتر هنگام ریختن قطره در چشم است.
روش مصرف: ابتدا دست‌ها را بشویید. سر خود را عقب ببرید و با انگشت نشانه پلک تحتانی را پایین بکشید قطره را زیر پلک تحتانی بچکانید و آرام چشم را ببندید. پلک نزنید. 1 تا 2 دقیقه چشم را باز نکنید. اگر داروی موردنظر برای درمان آب سیاه یا التهاب چشم است علاوه بر اقدامات بالا باید انگشت میانی خود را هم روی گوشه داخلی چشم به مدت 1 تا 2 دقیقه فشار دهید تا دارو جذب بدن نشده و عوارض ایجاد نکند.
قطره‌های گوشی
برای جلوگیری از عفونت از تماس قطره با سطوح دیگر خودداری کنید. قطره ممکن است کاملاً پر نباشد. این برای کنترل بهتر هنگام مصرف است.
روش مصرف: به پهلو بخوابید طوری که گوش مورد نظر بالا قرار بگیرد. در بزرگسالان لاله گوش به آرامی به بالا و عقب و در بچه‌ها به پایین و عقب کشیده شده و دارو به داخل کانال گوش چکانده می‌شود. به مدت 5 دقیقه در همان حالت بمانید تا دارو کاملاً در مجرای گوش پخش شود. (در بچه‌ها و کسانی که نمی‌توانند زیاد در این وضعیت بمانند 1 تا 2 دقیقه صبر کنید).
قطره را بعد از مصرف نشویید: نوک قطره را با پارچه تمیز پاک کنید و درب آنرا محکم ببندید.
پمادهای چشمی
برای جلوگیری از عفونت، از تماس نوک پماد با سطوح دیگر حتی پلک‌ها جلوگیری کنید و همیشه درب آنرا محکم ببندید.
روش مصرف: ابتدا دست‌ها را بشویید. پلک تحتانی را به سمت بیرون بکشید و یک نوار باریک از پماد را زیر پلک قرار دهید. حدود یک سانتی‌متر پماد معمولاً کافی است. چشم‌ها را آرام بسته و 1 تا 2 دقیقه باز نکنید. بعد از استعمال پماد چشمی برای پاک کردن کامل دارو دست‌ها را بشویید.
اسپری‌های بینی
روش مصرف: ابتدا به آرامی فین کنید. درحالی که سر خودرا بالا گرفته‌اید دارو را به داخل بینی اسپری کنید و به دنبال آن از راه بینی نفس عمیق بکشید.
نوک اسپری را بعد از مصرف با آب داغ بشویید مراقب باشید آب وارد اسپری نشود و بعد آنرا با پارچه تمیز خشک کنید. برای جلوگیری از عفونت از هر اسپری فقط یک نفر باید استفاده کند.
هشدارهایی در مورد مصرف داروها
هیچوقت داروی خود را به دیگری ندهید. دارو برای بیماری و وضعیت بالینی شخص شما تجویز شده است و ممکن است برای دیگری مضر و خطرناک باشد.
بسیاری از داروها نباید با دیگر داروها یا نوشیدنی‌های الکلی مصرف شوند. در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
قبل از انجام هر نوع عمل جراحی حتی اعمال دندانپزشکی یا درمان‌های اورژانسی پزشک خود را از داروهایی که مصرف میکنید آگاه سازید.
اگر فکر میکنید دارویی را بیش از حد مجاز مصرف کرده‌اید یا اینکه کودک‌تان از داروی شما خورده است حتماً به یک مرکز مسمومیت مراجعه نمایید.
دارو هنگام مسافرت
بهتر است دارو پیش خودتان باشد نه داخل چمدان
مقدار کافی از دارو را برای تمام مدت سفر همراه داشته باشید. بهتر است یک کپی از نسخه پزشکتان را با خود ببرید. در صورتی که به اطلاعات بیشتری در مورد مصرف داروها نیاز دارید با پزشکتان مشورت کنید. می‌توانید کلیه سؤال‌های خود را نوشته و در ویزیت بعدی از دکترتان بپرسید.
شیاف‌ها
روش استعمال: ابتدا دست‌ها را بشویید. پوشش شیاف را برداشته و آنرا با آب مرطوب کنید. به پهلو بخوابید. شیاف را با فشار انگشت وارد مقعد کنید. اگر شیاف خیلی نرم است نیم ساعت قبل از مصرف آن را در یخچال بگذارید یا اینکه قبل از باز کردن لفاف روی آن آب سرد بریزید.
بعد از استعمال دست‌ها را بشویید.
توصیه‌هایی در مورد کرم‌ها و پمادهای مقعدی
ناحیه را تمیز بشویید و خشک کنید.
مقدار کمی از دارو را به محل بمالید.
بعد از استعمال دست‌ها را با آب و صابون بشویید.
عوارض جانبی داروها
هر دارویی همراه با اثرات قابل انتظار درمانی ممکن است منجر به عوارض جانبی هم بشود. بعضی از این عوارض احتیاج به توجه ویژه دارند و بعضی دیگر نه. برای شما مهم این است که عوارض داروی مصرفی خود را بدانید و اگر علائم آن ظاهر شد چه کاری انجام دهید. در این مورد باید با پزشک خود مشورت کنید.
اطلاعات تکمیلی
برای شما مفید است که هم نام ژنریک و هم نام تجاری داروی مصرفی خود را بدانید. گاهی اوقات تا زمانی که دکتر داروساز با پزشکتان مشورت نکند داروی همیشگی شما را تجدید نمی‌کند.
لذا برای اینکه مدتی بدون دارو نباشید همیشه قبل از تمام شدن دارو در این مورد اقدام کنید. اینکار در مورد داروهایی که باید هر روز مصرف کنید مثل داروهای قلبی یا داروهای دیابت ضروری است.
