حدیث خسروی - کارشناس ارشد تغذیه
كروناويروس‌ها خانوادهاي از ويروس‌ها هستند كه در دهه‌هاي اخير عامل عفونت‌هاي ويروسي دستگاه تنفسي با علائم خفيف تا متوسط و اغلب به صورت سرماخوردگي‌هاي معمول بوده‌اند.
بيماري از ابتداي سال 2020 ميلادي به مرور در كشورهاي مختلف بروز و شيوع پيدا كرد، به طوري كه در هفته‌هاي انتهايي سال 1398حدود 140كشور جهان با اين بيماري درگير شدند و در فروردين ماه سازمان جهاني بهداشت اعلام كرد بيماري كرونا ويروس كويد 19در كليه كشورهاي جهان گزارش شده است.
انواع ديگري از كرونا ويروس نيز در سال‌هاي اخير و به شكل محدودتر، بيماري‌هاي شديدي كه معمولا محدود به كشور و يا منطقه خاصي بوده است مانند بيماري سارس (SARS) يا بيماري مرس (MERS) را ايجاد كرده بود.
علاوه بر رعایت نکات بهداشتی از قبیل شستن مکرر دست‌ها، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و در خانه ماندن، تقویت سیستم ایمنی می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به بیماری داشته باشد.
نقش تغذيه در تقويت سيستم ايمني بدن
توجه داشته باشيد چه در شرايط عادي و چه در شرايط اضطرار لازم است تعادل و تنوع در مصرف كليه مواد غذايي رعايت
شود. تعادل به معني مصرف مقادير كافي از مواد غذايي مورد نياز براي حفظ سلامت بدن است و تنوع يعني مصرف انواع
مختلف مواد غذايي كه بر اساس هرم غذايي ايران در 6 گروه اصلي غذايي (نان و غلات، سبزي‌ها، ميوه‌ها، شير و فراورده‌هاي آن، گوشت و تخم‌مرغ، و حبوبات و مغز دانه‌ها) قرار دارند. مواد غذايي در هر گروه غذايي، داراي ارزش غذايي تقريبا يكساني هستند و مي‌توان از يكي به جاي ديگري استفاده كرد. دريافت كافي مواد مغذي مي‌تواند سيستم ايمني بدن را بهبود بخشيده و بدن را در مقابل ابتلا به انواع عفونت‌ها به‌ويژه كرونا ويروس كوويد 19 مقاوم نمايد.
كمبود هر كدام از ريز‌مغذي‌هاي مورد نياز بدن مي‌تواند باعث ضعف سيستم ايمني شده و توانايي بدن در مقابله با عوامل ايجاد كننده بيماري‌ها را كاهش دهد. در اين قسمت به تعدادي از ريز‌مغذي‌هاي مهم و تركيباتي كه در تقويت سيستم ايمني بدن نقش دارند، اشاره مي‌شود:
مايعات
نوشيدن آب آشاميدني سالم و ساير مايعات مانند دوغ و آب‌ميوه طبيعي مي‌تواند به افزايش قدرت سيستم ايمني بدن كمك
كند. نوشيدن مايعات به اندازه كافي به دفع سموم و حفظ ايمني بدن كمك مي‌كند.
ويتامين A
كمبود اين ويتامين منجر به تضعيف سيستم ايمني بدن مي‌شود. ويتامين A به جذب و ذخيره آهن در بدن كمك مي‌كند و
كمبود آن منجر به كم‌خوني ناشي از فقر ويتامين A مي‌شود كه بايد از طريق منابع غذايي جبران شود. منابع غذايي ويتامين
Aبه دو شكل ويتامين A در منابع جانوري و پيش‌سازهاي ويتامين A(بتا كاروتن) در منابع گياهي وجود دارد. جذب
منابع جانوري بهتر است. منابع حيواني ويتامين Aبيشتر در جگر، قلوه، زرده تخم‌مرغ، شير، لبنيات پر چرب و كره وجود
دارد. پيش‌ساز ويتامين Aهم در ميوه‌هاي رنگي و سبزيجات زرد و سبز نظير فلفل‌هاي سبز، زرد، نارنجي و قرمز، اسفناج،
كاهو، هويج، كدو حلوايي، زردآلو، طالبي، موز، انگور، خربزه، خرمالو، انواع مركبات و انبه است.
بیشتر بخوانید:
بیماران مبتلا به فشار خون بالا در دام کرونا
بالا بردن ایمنی بدن با تغذیه در دوران قرنطینه
ويتامين E
اين ويتامين علاوه بر داشتن فعاليت آنتي‌اكسيداني به عملكرد سيستم ايمني بدن هم كمك مي‌كند. انواع روغن‌هاي مايع
مانند كانولا، آفتابگردان و ذرت، كنجد و زيتون از منابع اين ويتامين به شمار مي‌آيند. انواع آجيل (فندق، بادام، گردو، پسته و بادام‌زميني)، اسفناج، كلم‌پيچ، سويا و سيب‌زميني نيز داراي مقداري ويتامين E هستند.
ويتامين D
دريافت مقدار مناسب ويتامين D از منابع غذايي اين ويتامين (ماهي‌هاي چرب، لبنيات و زرده تخم‌مرغ) به صورت روزانه به افزايش سطح ايمني بدن كمك مي‌كند، البته با توجه به كمبود اين ويتامين در جمعيت ايرانيان استفاده از مكمل‌هاي 50000 واحدي به صورت يك بار در ماه مطابق با دستورالعمل‌هاي وزارت بهداشت لازم است. افرادي كه اين مكمل را دريافت مي‌نمودند بايد به مصرف آن ادامه داده و افرادي كه از مكمل استفاده نمي‌كردند بايد ماهانه از اين مكمل استفاده نمايند. مصرف مقدار بيشتر ويتامين D براي تقويت سيستم ايمني لازم نيست. افرادي كه براساس تشخيص پزشك دچار كمبود هستند ابتدا بايد با دوز درماني تجويز شده توسط پزشك درمان شوند و سپس مصرف ماهانه مكمل 50 هزار واحدي را براي پيشگيري از كمبود ادامه دهند.
ویتامین C
اين ويتامين علاوه بر اين كه به عنوان يك آنتي‌اكسيدان در بدن عمل مي‌كند باعث جذب بهتر آهن نيز مي‌شود. نگهداري طولاني‌مدت در يخچال، پختن، گرماي هوا، نور و استعمال دخانيات باعث كاهش اين ويتامين مي‌شود.
منابع غذايي ويتامين
Cعبارتند از: انواع فلفل، كلم، گل‌كلم، سبزي خوردن، گوجه‌فرنگي، شلغم، پياز، توت‌فرنگي، گريپ‌فروت، انبه، سيب‌زميني، مركبات و كيوي. به‌طور كلي همه سبزي‌ها و ميوه‌ها كه به‌صورت تازه و خام مصرف مي‌شوند حاوي ويتامين Cهستند و با مصرف روزانه حداقل 3 واحد از سبزي‌ها و حداقل 2 واحد يا دو عدد ميوه در روز ويتامين C مورد نياز بدن تامين مي‌شود. هر واحد سبزي معادل يك پيش‌دستي كوچك سبزي خوردن يا يك ليوان كاهوي خردشده يا يك عدد هويج يا يك عدد خيار يا يك عدد پياز يا يك عدد گوجه‌فرنگي متوسط است. مصرف سبزي خوردن يا سالاد همراه با وعده‌هاي اصلي غذايي به تامين ويتامين Cكمك مي‌كند.
ويتامين‌هاي گروه B
در تب نياز بدن به انرژي افزايش مي‌يابد و براي متابوليسم و سوخت و ساز نياز به ويتامين‌هاي گروه B بيشتر است كه بايد از منابع غذايي از جمله مصرف كافي سبزيجات، شير و لبنيات، گوشت و دل و جگر، زرده تخم‌مرغ، غلات سبوس‌دار، حبوبات و مغزها تامين شود.
بیشتر بخوانید:
آیا با خوردن غذای بیرون به کرونا مبتلا می شویم؟
پیشگیری از کرونا با تغذیه مناسب
ويتامين B12
كمبود اين ويتامين باعث پيشرفت سريع عفونت‌هاي ويروسي مي‌شود. توصيه به تامين اين ويتامين از منابع غذايي آن مانند
پروتئين‌هاي حيواني از جمله گوشت قرمز، ماهي، مرغ، تخم‌مرغ ، شير و لبنيات است.
آهن
كمبود آهن باعث آسيب و تضعيف سيستم ايمني بدن مي‌شود. آهن در منابع حيواني و گياهي يافت مي‌شود. منابع حيواني
آهن شامل: جگر، گوشت قرمز، ماهي، مرغ است كه حاوي آهن هِم (heme)است و جذب خوبي دارد. منابع گياهي آهن
شامل: انواع سبزي‌ها، حبوبات، ميوه‌هاي تازه و خشك شده است كه آهن غير هِم (none heme) دارند و جذب آنها كمتر است. براي افزايش جذب آهن غذاهاي حاوي آهن غير هم بايد همراه منابع ويتامين C مثل سالاد و سبزي خوردن همراه با وعده‌هاي غذايي و يا ميوه پس از غذا مصرف شوند.
روي
از نشانه‌هاي كمبود روي اختلالات ايمني است. غذاهاي غني از روي شامل گوشت قرمز، ماهي، مرغ، غلات كامل، حبوبات و تخم‌مرغ است و با گنجاندن هركدام از آنها در برنامه غذايي روزانه روي مورد نياز بدن تامين شده و موجب تقويت سيستم ايمني بدن و پيشگيري از ابتلا به انواع بيمارهاي عفوني از جمله كرونا ويروس مي‌شود.
مصرف به موقع و منظم وعده‌هاي غذايي و ميان‌وعده‌ها به همراه استراحت كافي يكي از اركان حفظ سلامتي است. توصيه مي‌شود جهت افزايش سيستم ايمني بدن سه وعده اصلي و دو يا سه ميان وعده در روز مصرف شود، البته بايد توجه داشت در شرايطي كه فعاليت فيزيكي محدود شده مقدار غذاي خورده شده نيز بايد به نسبت كاهش يابد تا از ايجاد اضافه وزن و چاقي پيشگيري شود.
بیشتر بخوانید:
چگونه سیستم ایمنی بدن را در مقابل ویروس کرونا تقویت کنیم؟
استفاده از غذاهاي متنوع، تزئين غذاها، مشاركت خانوادگي در تهيه غذا مي‌تواند افراد خانواده را به مصرف منظم وعده‌هاي غذايي و ميان‌وعده‌ها علاقه‌مند كند. حذف وعده‌هاي غذايي به خصوص وعده شام كار اشتباهي است كه ممكن است عده‌اي براي پيشگيري از اضافه وزن و چاقي انجام دهند. دير بيدار شدن در صبح و از دست دادن وعده صبحانه كه يكي از مهم‌ترين وعده‌هاي غذايي مي‌باشد نيز ممكن است در ايام تعطيل به خصوص در كودكان و نوجوانان اتفاق بيفتد كه كار مناسبي نيست. در حقيقت حذف صبحانه يكي از دلايل اضافه وزن و چاقي است، زيرا با افت قند خون در حالت ناشتايي اشتها براي خوردن غذا در وعده ناهار بيشتر مي‌شود و در نتيجه ولع غذا خوردن منجر به اضافه دريافت انرژي و در نهايت چاقي مي‌شود.
منبع: بسته تغذیه خانواده ویژه کرونا
