تحریریه زندگی آنلاین: در خصوص ویروس کرونا از اسفند 98 موارد مبتلایان اثبات شده‌اش گزارش شد و متأسفانه موارد رو به تزاید این بیماری در نقاط مختلف کشور ادامه دارد. افراد باید توجه داشته باشند که رعایت اصول بهداشت فردی و اجتماعی می‌تواند آنها را علیه بیماری کرونا که نه واکسنی و نه دارویی برای درمانش وجود دارد، بیمه کند.
با توجه به اینکه این بیماری از راه دهان، چشم و بینی وارد بدن انسان می‌شود، مهم‌ترین توصیه متخصصان این است که دست‌هایتان را قبل از تماس با چشم، دهان و بینی حتماً با مایع دستشویی و آب مرتب چند بار در روز شست‌وشو دهید.
اگر در جایی بودید که به آب دسترسی نداشتید، حتماً از مایع و ژل‌های شست‌وشو دهنده استفاده کنید. برای دریافت اطلاعاتی در خصوص بیماری کرونا و مراقبت‌های مربوط به آن در فضای مجازی مطالب متعددی را می‌بینیم و می‌شنویم، ولی خبرنگار زندگی آنلاین به سراغ آقای دکتر مسعود مردانی، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو کمیته کشوری آنفولانزا و کرونا رفته تا به سؤالات متداول خوانندگان محترم نشریه که به صورت تلفنی و پیامکی برایمان ارسال کرده‌اند پاسخ دهیم. در ادامه آقای دکتر مردانی به کلیه سؤالات خوانندگان پاسخ می‌دهند.
بیشتر بخوانید:
توصیه‌های ایمنی برای مقابله با کرونا
ویروس کرونا : ذره‌ای در قامت هیولا!
آقای دکتر لطفاً از اصل مطلب شروع کنید و توصیه‌های اولیه درباره ویروس کرونا را بفرمایید.
افراد وقتی سوار وسایل نقلیه عمومی می‌شوند، مواظب باشند که بعد از رسیدن به منزل دست خود را با آب و صابون بشویند. اگر در محیط ورزشی متوجه شدید که فردی آب‌ریزش بینی، سرفه یا عطسه دارد، سریعاً وی را از محیط جدا و روانه منزل کنید. خود قرنطینگی اینگونه افراد موجب کنترل و عدم انتقال این بیماری به فرد دیگر می‌شود.
نکته دیگری که باید مدنظر داشته باشیم، این است که اینگونه افراد در محیط‌های عمومی مثل ورزشگاه‌ها حاضر نشوند؛ زیرا ممکن است بیماری به افراد دیگری سرایت کند. توصیه می‌شود که افراد مبتلا هنگام عطسه یا سرفه دست خود را جلوی دهان نگذارند، بلکه از دستمال کاغذی یکبار مصرف استفاده کنند؛ سپس آن را داخل سطل زباله بیاندازند و دست خود را با آب و صابون بشویند.
از دست زدن به صورت، بینی، چشم اکیداً خودداری شود. استفاده از وسایل ورزشی پارک‌ها را محدود کنید و اگر به وسیله‌ای دست زدید قبل از تماس با صورت و بینی و پیش از رفتن به منزل با آب و صابون بشویید یا از محلول ضد عفونی کننده استفاده کنید. استفاده از موبایل دیگران توصیه نمی‌شود. گوشی همراه خود را به کسی ندهید در صورت لزوم روی بلندگو (اسپیکر) قرار دهید. رعایت فاصله حداقل یک‌ونیم متر هنگام محاوره‌ها و همچنین دوری از حیوانات اقدام مهم دیگر است. اگر حیوان خانگی دارید، پس از تماس با آن حیوان دست خود را بشویید. خام خواری نکنید و غذاهای نیم‌پز، غذای دریایی نیم‌پز و سوشی مصرف نکنید.
اطلاعات موثق و صحیح را از کجا کسب کنیم؟
اطلاع رسانی توسط وزارت بهداشت هر روز انجام خواهد شد و مرجع خواهد بود. ایران بعد از چین در رتبه دوم ابتلا و مرگ قرار دارد. دبیر کل سازمان جهانی بهداشت نگرانی عمیق خود را از وضعیت این بیماری بخصوص در ایران ابراز کرده‌اند.
این بیماری درمان و واکسن ندارد. قرار بود ظرف سه ماه واکسن آن تولید شود، ولی اکنون تصور می‌شود این مدت بیش از 15 ماه به طول انجامد؛ اینکه تا چه حد واکسن می‌تواند ایمنی‌زایی داشته باشد نیز جای سؤال و صرف زمان دارد. اکنون پیشگیری وظیفه اصلی و حیاتی همگانی است. رسانه‌ها، معلمان، روحانیون، اساتید دانشگاه بطور جدی باید همکاری جدی در آموزش عمومی و اطلاع رسانی داشته باشیم. اگر دقت نکنیم احتمال وقوع فاجعه پیش‌بینی می‌شود.
بیشتر بخوانید:
با ویتامین D به جنگ ویروس کرونا بروید
غذا، تغذیه و کرونا ویروس
بهترین راهکار پیشگیری از ابتلا چیست؟
برای پیشگیری از ابتلا به کلیه عفونت‌های دستگاه تنفس فوقانی مانند انواع سرماخوردگی، آنفولانزا، کرونا باید بهداشت فردی و شست‌وشوی دست با آب و شوینده‌ها و ضد عفونی را بطور مرتب انجام دهیم.
عادت ناپسند ناخن جویدن همچنین تماس دست با بینی و صورت را باید بطور جدی ترک کرد. هر روز باید چند بار با آب و صابون دست‌ها شست‌وشو شود و اگر این امکان نبود از محلول‌های ضد عفونی که داروخانه‌ها می‌فروشند تهیه و استفاده کنیم.
وضعیت مواد ضدعفونی و کیت‌های تشخیص کرونا چگونه است؟
مقرر شده مواد ضد عفونی کننده بطور رایگان و در اختیار مراکز درمانی و مکان‌های عمومی و مردم قرار گیرد. از همه خیرین محترم کشور تقاضا داریم که برای تأمین آنچه برای بهداشت فردی و عمومی لازم و ضروری است پیش قدم شوند. از شرکت‌های تجهیزاتی و تولید کننده هم همین کمک را استمداد داریم. با وجود خبرهای خوب از ارسال کیت تشخیصی کرونا و ملزومات مراقبتی توسط سازمان جهانی بهداشت به ایران، ولی باید نسبت به فراگیر شدن آن توسط خیرین و شرکت‌های تولیدی درخواست نمود. با تأمین کیت تشخیص دیگر نیازی به ارسال نمونه‌های مشکوک به تهران وجود ندارد و این اقدام در مراکز استان‌ها انجام خواهد شد.
درباره نزدیک شدن سال نو و تعطیلات نوروز چه توصیه‌هایی به هموطنان دارید؟
عید همه مبارک باشد، ولی باید حتی‌الامکان از حضور در مهمانی‌ها، مراسم‌ها دید و بازدید خودداری کرد. تاکید دارم از دست دادن و روبوسی پرهیز کنیم و در آغوش کشیدن هم ممنوع است. من توصیه می‌کنم مهمانی‌ها و دورهمی‌های خانوادگی را تا اطلاع بعدی تعطیل کنیم. سعی کنیم از ایجاد اجتماع و یا حضور در مجامع خودداری کنیم. بر اساس اطلاعیه‌های کشوری، تعطیلی مدارس و مراکز آموزشی و ... اعلام شده و در صورت لزوم اینگونه اقدامات تشدید می‌شود. توصیه می‌کنم ازسرویس‌های بهداشتی عمومی و اغذیه‌فروشی‌ها بخصوص غذاهای بیرون بر رستوران‌ها اجتناب شود. غذای خانگی مطمئن‌ترین راه تغذیه در شرایط کنونی است. استعمال قلیان و رفتن به اینگونه مکان‌ها همچنین قنادی‌ها، کافی شاپ و رستوران، توصیه نمی‌شود. مردم در مورد خرید و نانوایی می‌پرسند، باید گفت که حرارت ویروس را از بین می‌برد ولی بهتر است از تماس مستقیم دست با پول و نان خوداری کرد
شرایط سفر رفتن چگونه باید باشد؟
سیاحت، زیارت و مسافرت خود را به زمانی دیگر موکول کنید چون جایز نیست. شرایط خاص است و باید از برنامه‌ریزی‌هایی که شما را در محیط‌های عمومی قرار می‌دهد اجتناب کرد. اغلب کشورها اگر چه مبتلایانی را دارند، شاید اعلام نمی‌کنند. بخصوص کشورهای همسایه که مواردی مشاهده شده است و باید از سفر به این کشورها اجتناب کرد. استفاده از وسایل نقلیه عمومی نکته مهمی است و توصیه می‌کنم مسیرهایی که می‌توان پیاده به مقصد رسید را با وسایل نقلیه عمومی بخصوص مترو طی نکنیم.
مسیرهای پر تردد و میله‌ها و دستگیره‌ها می‌تواند آلوده باشد. اگرچه شهرداری در حال ضد عفونی و نظافت اتوبوس‌ها، قطار شهری و این محل‌های عمومی است، ولی کافی نیست. کلید و دستگیره‌ها، آسانسور، درها، گوشی تلفن، ... می‌تواند آلوده به ویروس باشد.
بیشتر بخوانید:
نکات مهم کرونایی هنگام پخت و پز مواد غذایی
با شیوع بیماری کرونا و همینطور انتشار اخبار و شایعات مختلف درباره این موضوع، مردم نگران هستند و به سمت بیمارستان‌ها هجوم برده‌اند که تست بدهند. لطفاً درباره علایم اصلی بیماران و شرایط تشخیص بیماری هم توضیح دهید.
من کتمان نمی‌کنم که موارد متعدد ابتلا به بیماری در شهر و کشور وجود دارد، ولی گول شایعات را نخوریم. من 38 سال است که به عنوان متخصص عفونی فعالیت می‌کنم، ولی تشخیص اینکه یک فرد با عطسه و سرفه، آیا قطعاً به کرونا آلوده و مبتلا می‌باشد، بسیار دشوار است. باید بررسی‌های پاراکلینیکی مانند عکس قفسه سینه و آزمایش خون برای افراد مشکوک به آلودگی انجام شود و سپس برای تشخیص نهایی و صددرصد توسط تست‌های مولکولی وکیت‌های مخصوص آزمایشگاهی اقدامات نهایی انجام می‌شود. البته به دستور جناب آقای دکتر نمکی وزیر بهداشت، تمامی اقدامات تشخیصی و درمانی و بستری در این خصوص رایگان است و اگر فردی مشکوک است می‌تواند با مراجعه به مراکز درمانی اعلام شده از خدمات رایگان و ضروری بهره‌مند شود.
باید از شایعه پراکنی و تشویش جلوگیری کرد. ما همچنان با موضوع ابتلا به آنفولانزای فصلی مواجه هستیم و همین نکته می‌تواند موجب خطا و نگرانی احتمالی گردد. عفونت‌های دستگاه تنفس فوقانی تقریباً علائم یکسانی دارند، ولی باید در مواردی که تب، خلط، سرفه مشکوک وجود داشته باشد و عکس قفسه سینه نیز حاکی از ضایعات باشد، اقدامات پیگیرانه را انجام داد. پزشکان باید موارد مشکوک را به بیمارستان‌های معین و اعلام شده ارجاع دهند.
80 درصد ابتلا به عفونت‌های کرونا فاقد علامت است. 20 درصد علامت‌دار است که از این مقدار دو ونیم درصد (5/2) فرم شدید بیماری را می‌گیرند و نیاز به بستری دارند. در بین این 5/2 درصد اگر افراد دچار بیماری‌های زمینه‌ای، ضعف سیستم ایمنی، سرطان، بیماری قلبی و دیابت باشند، در صورتی که مشکلات شدید بیماری زمینه‌ای داشته باشند و کارشان به بخش مراقبت‌های ویژه افتاد احتمال مرگ 30 تا 40 درصد آنان وجود دارد. اینطور نیست که هر فرد مبتلا جان خود را از دست بدهد. در حالت کلی این بیماری بین 2-3 درصد مرگ‌ومیر دارد. افرادی که برای بستری به بیمارستان اعزام می‌شوند بطور میانگین حدود 13 درصد احتمال مرگ‌ومیر دارند. این درصد در مورد موارد مبتلا بستری شده در بخش مراقبت‌های ویژه افزایش خواهد داشت.
عده‌ای به دنبال تست و معاینه برای اطمینان خاطر هستند، چه پیشنهادی دارید؟
عده‌ای برای رفع نگرانی تمایل به اطمینان خاطر از ابتلای خود و خانواده هستند و به دنبال آزمایشات لازم که باید به این عزیزان گفت هیچ کشوری این مقدار امکان تست و کیت تشخیصی ندارد و بهتر است از پیگیری‌های بی‌مورد در این خصوص خودداری کرد. صرفاً در زمانی که افراد دچار علائم بیماری بخصوص تب و تنگی نفس هستند، باید بطور جدی پیگیری کنند.
وضعیت کودکان و همچنین بهبود یافتگان چگونه است؟
کودکان زیر ده سال مرگ‌ومیر نداشته‌اند. دارویی برای پیشگیر نیز وجود ندارد. توصیه‌هایی مبنی بر مصرف غذاهایی با طبع گرم و برخی گیاهان دارویی را که در فضای مجازی مطرح شده و فاقد پایه علمی می‌باشد را تأیید نمی‌کنم. استراحت در بستر و خود قرنطینگی، خوردن مایعات فراوان، مرکبات، سبزیجات و میوه‌ها را فراموش نکنید. اگر فردی دچار علائم شده است به دنبال خوردن میوه و برخی مواد غذایی خاص نباشد چون این اقدام راه درمانی نیست. این کارها کمک به بهبودی می‌کند ولی درصد بالایی ندارد.
اگر افراد آلوده تحت قرنطینه و شرایط ایزوله و مراقبت‌های بیمارستانی قرار بگیرند و به عفونت‌های ثانویه دچار نشوند، بهبود می‌یابند. در امارات 8 مورد شناسایی و تحت مراقبت قرار گرفتند و بهبودی کامل یافتند. در ژاپن با وجود 800 مورد مثبت میزان مرگ‌ومیر انگشت شمار و بسیار کمتر از ایران است. علت این است که به محض شناسایی فرد مبتلا وی را در بخش مخصوص و یا بصورت ایزوله تحت مراقبت و پایش قرار داده‌اند. این اقدام جلوی گسترش بیماری را می‌گیرد.
بیشتر بخوانید:
آیا با آمدن بهار، ویروس کرونا هم می‌رود؟
ویروس کرونا کدام اندام‌ها را درگیر می‌کند؟
گروه‌های درمانی در خط مقدم درمان و مواجهه با بیماری هستند که باید طبق دستور العمل‌ها رفتار کنند و اصول خود مراقبتی را در نظر بگیرند و اجرا کنند. در چین 1700 پرستار پزشک و کادر درمانی به بیماری ابتلا پیدا کردند در ایران نیز تعدادی از همکارانمان مبتلا شدند و موردی هم جان خود را از دست داده است. وزارت بهداشت موظف است، امکانات لازم برای مراقبت‌های فردی و عمومی در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها را در اختیار کادر درمان قرار دهد. این توصیه‌ها جدی و مهم است و باید همگان در شرایط کنونی بطور جدی آن را اجرا کنند.
آیا مبادلات مرزی خطر دارد؟
تاجران محترم که از کشورهای درگیر بخصوص چین محموله دریافتی دارند، باید برای جلوگیری از ابتلا و گسترش ویروس اقدامات بازدارنده انجام دهند و من امیدوارم در چند ماه آینده با رعایت این نکات اعلام کنیم که شرایط به حالت عادی بازگشته است. درحال حاضر برخی مبادی مرزی بسته شده است و یا محدود است.
در مورد ماسک چه موردی را باید دانست؟
استفاده از ماسک در شرایط خاص توصیه می‌شود و ضروری نیست که همگانی شود. اکنون کارخانه‌های تولیدی کشور با ظرفیت کامل مشغول هستند تا نیاز کشور را برطرف کنند. باید مردم اجازه دهند افرادی که واقعاً به ماسک نیاز دارند آنرا تهیه کنند.
چند سال پیش در سونامی ژاپن مردم برای اینکه نیازهای ضروری همنوعان خود را برآورده کنند از خرید مایحتاج مازاد و غیرضروری و انبار آن در منازل خودداری کردند که به آنان که نیاز واقعی دارند و محتاج‌اند برسد.
عمر مفید ماسک‌ها چقدر است؟
ماسک‌های جراحی 2-3 ساعت عمر مفید دارند (ماسک‌های تک لایه). ما خودمان در بیمارستان‌ها از این نوع ماسک‌ها استفاده می‌کنیم. ماسک‌های n95 که فیلتردار است، 8-12 ساعت امکان استفاده دارند. این نوع ماسک برای افرادی که در مواجه با افراد علامت‌دار بیماری‌های عفونی دستگاه تنفس هستند، کاربرد دارد (پرستار و کادر درمانی).
رانندگان تاکسی و فروشنده‌ها که با مردم بیشتر سروکار دارند، چه نکاتی را باید رعایت کنند؟
رانندگان تاکسی در خودرو حتماً مواد ضدعفونی برای خود و مسافران داشته باشند. دستکش نیز می‌تواند از انتقال ممانعت کند. فروشندگان مغازه‌ها ضمن ضدعفونی کردن میز و پیشخوان مغازه تا جای ممکن از رد و بدل پول خودداری کنند و در صورت امکان از کارت‌خوان استفاده کنند و دستگاه‌های کارت‌خوان را هر چند وقت ضد عفونی کنند.
در مورد تماس با حیوانات چه مواردی را باید در نظر گرفت؟
در مورد ماهی قرمز شایعاتی مطرح است. در مجموع بهتر است از خرید و فروش حیوانات و ماهی و... تا اطلاع بعدی خودداری شود.
زنان باردار باید نگران باشند و یا اقدام فوریتی انجام دهند؟
خوشبختانه طبق مطالعات انجام شده روی زنان باردار که در چین انجام شد، زنان باردار و زنان سالم از نظر بیماری و پیامدهای آن تفاوت مشهودی نداشتند. بیماری کرونا وضعیت وخیمی ایجاد نمی‌کند و نگرانی آنچنانی برای نوزاد در پی نخواهد داشت. ختم حاملگی و سزارین زودهنگام در موارد باردار مبتلا به کرونا را اصلاً توصیه نمی‌کنیم.
چه توصیه‌ای به آرایشگاه‌ها و خانم‌ها دارید؟
ایام عید خانم‌ها به دنبال رفتن به آرایشگاه‌ها و... هستند که تاکید می‌کنیم از رفتن به آرایشگاه‌ها و اماکن پرتردد خودداری کنند. ضمن احترام به همه مشاغل، این توصیه در خصوص سایر مکان‌های پرتجمع مطرح است و باید جدی بگیرید.
گرمای هوا احتمال رفع بیماری را ایجاد می‌کند؟
گرمای هوا به دلیل کاهش تجمعات و کاهش تماس‌ها می‌تواند تا حدودی گسترش بیماری را کم کند.
دندانپزشکی‌ها چطور؟
عزیزانی که کار غیرضروری دندانپزشکی دارند و امکان به تعویق انداختن وجود دارد، لطفاً به مطب‌های دندانپزشکی نروند. دندانپزشکان هم در معرض ابتلای احتمالی هستند و بهتر است در موارد ضروری اقدام به مراجعه داشته باشند. موارد اورژانسی منعی ندارد.
مدت دوره بیماری به چه میزان است؟
از زمانی که علائم بیماری کرونا در فرد مشاهده می‌شود (مانند علائم سرماخوردگی و آنفولانزا) تا زمانی که علائم از بین برود، فرد می‌تواند ناقل بیماری باشد. ویروس از دو ساعت تا حتی چندین روز در سطوح مختلف قابلیت ماندگاری دارد، ولی با شروع مراقبت‌ها و درمان از قدرت آلوده کنندگی آن کاسته می‌شود.
خانواده‌ها برای مراقبت از بیماران کرونایی چه مواردی را باید در نظر بگیرند؟
اگر در خانواده فردی مبتلا به کرونا داریم، بهتر است اتاق و وسایل کاملاً شخصی در اختیارش قرار گیرد تا از بقیه ساکنین جدا باشد و استراحت کند تا این حالت قرنطینگی حفظ شود و از اینکه وی به دید و بازدید عید برود و یا بازدید کنندگان با وی دیدار کنند، باید جلوگیری کنیم. پس از بهبودی همه چیز عادی خواهد شد.
از مراجعات غیرضروری به بیمارستان‌ها و مطب‌ها به دلیل ترس از ابتلا به کرونا باید خودداری کرد. گاهی افراد به سرما خوردگی مبتلا هستند که علائم را همه می‌دانیم و سه تا پنج روز طول می‌کشد و رفع می‌شود (عطسه، سرفه گرفتگی بینی).
اما اگر سرفه، خلط و بخصوص تنگی نفس و تب طولانی‌تر شد، بطوری که نفس فرد به شماره افتاد بخصوص در افراد مسن باید خیلی جدی گرفته شود و به مراکز درمانی مربوطه مراجعه شود.
سخن پایانی...
از تمام عزیزانی که صحبت‌های من در کسب و پیشه آنان تأثیر می‌گذارد، پوزش می‌خواهم و امیدوارم با صبوری از این دوران گذر کنیم. تمامی هموطنان، خواهران و برادران و خانواده ما هستند و باید شرایط را درک کرد.
