زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر طیبه نیکوخرسند؛  متخصص جراحی عمومی

لیزرهای جراحی جزو لیزرهای پر توان محسوب می‌شوند.

با استفاده از آن‌ها می‌توان بافت‌ها را برید یا منعقد و تبخیر نمود.

در جراحی برای این اقدامات ابزارهای متعددی (از قبیل: کوتر و RF و....) در اختیار جراحان قرار دارد که چه بسا بسیاری از آنها از نظر قیمت ارزانتر بوده و از لحاظ کاربری نیز سهل‌تر می‌باشند.

در ضمن نیاز به گذراندن دوره‌های خاص یا فراهم نمودن محیط کاری ایمن و محافظت شده ندارند.

همین امور موحب آن شده است که استفاده از لیزر در اقدامات جراحی به میزان سایر رشته‌های پزشکی (مثلاً پوست) پیشرفت مورد نظر را نداشته باشد.

در رشته‌های جراحی ودر درمان بیماری‌های مختلف از اثرات کم توان لیزرها نیز می‌توان بهره جست.

کاهش درد، افزایش سرعت‌ترمیم، افزایش خونرسانی به بافت‌ها خصوصاً در جراحی‌های همراه با flap، کاهش آدم واکیموز و هماتوم، کاهش احتمال تشکیل کلوئید یا بافت هایپر گرانولیشن، کاهش اسپاسم عضلانی و... از این موارد می‌باشند.

باید به خاطر داشت که شرح حال و معاینه دقیق و تعیین plan درمانی مناسب برای هر بیمار ضروری بوده و استفاده از لیزر منتفی این ارزیابی‌ها نیست.

در ادامه به توضیح چند نمونه از کاربردهای لیزر در جراحی می‌پردازیم:

فیشر و هموروئید

لیزرها با طول موج و روش‌های انتقال نور متفاوت در درمان بیماری‌های کولورکتال استفاده می‌شوند.

(CO2, Nd:YAG, Diode) انتخاب بیمارمناسب برای جراحی بسیار مهم می‌باشد از آنجائیکه عامل ایجاد این بیماری‌ها در بیش از 90% موارد یبوست است در صورت عدم بهبود آن احتمال عود مجدد بیماری بدون توجه به روش درمان وجود دارد و اغلب بیماران با روش‌های غیر جراحی بهبود می‌یابند.

بیمارانی که علیرغم بهبود یبوست همچنان از درد و خونریزی شاکی هستند یا تمایل به برداشتن ضایعه پوستی فیشر را دارند یا بدلیل بزرگی هموروئید خارجی یا پرولابه بودن هموروئید داخلی احساس ناراحتی می‌کنند کاندید جراحی می‌شوند و پس از این تصمیم لیزر را می‌توان وارد میدان کرد.

از لیزر می‌توان هم به عنوان چاقوی جراحی (در اسفنکتروتومی یا برداشتن پاکه هموروئید خارجی و ضایعه پوستی شقاق) و هم به صورت فیبر داخل پاکه هموروئید داخلی (جهت shrinkage) استفاده کرد.

هنگامی که لیزر بعنوان چاقوی جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرد تکنیک جراحی تقریباً مانند جراحی معمولی است گرچه درد و خونریزی وزمان ترمیم پس از عمل کمتر از حالت بدون لیزر است ولی تبلیغات مبنی برجراحی بدون درد و خونریزی صحت ندارد.

مواقعی که پاکه همروئید خارجی یا تکمه پوستی شقاق بسیار یزرگ باشند ممکن است استفاده از سوچور هم لازم شود.

در مواردیکه پرولاپس مخاطی شدید یا هموروئید وسیع داخلی وجود دارد بهتر است سایر تکنیک‌ها از قبیل استفاده از استپلر را مد نظر داشت. 

فیستول آنال

در فیستول‌های کوتاه و سطحی می‌توان از لیزر به عنوان چاقوی جراحی جهت فیستولوتومی یا فیستولکتومی استفاده نمود.

در فیستول‌های بلند و عمیق و لابلای عضلات اسفنکتر می‌توان فیبر لیزر را وارد فیستول کرده و از دهانه داخلی به سمت دهانه خارجی در حالی‌که فیبر به عقب کشیده می‌شود لیزر انجام داد تا اپیتلیوم مسیر فیستول در اثر افزایش درجه حرارت تخریب شده و فیستول بسته شود.

البته در این روش احتمال عود نیز وجود دارد که مشابه سایر روش‌ها در مورد این نوع فیستول هاست. 

سینوس پایلونیدال

در این بیماری نیز لیزر بعنوان چاقو و با همان تکنیک جراحی معمولی استفاده می‌شود ولی درد بیمار و زمان لازم برای بسته شدن زخم کمتر از جراحی معمولی است.

تصمیم برای باز گذاشتن یا بستن زخم (flap) به عهده جراح است.

در مواردیکه بیمار آمادگی برای جراحی اصلی را ندارد می‌توان فیبر لیزر را وارد تونل‌های سینوس نمود و بافت آن را تخریب کرد.

این روش فقط برای کاهش علائم بیمار است تا زمانی که آماده جراحی شود. 

لیپولیزر

در این روش فیبر لیزر وارد بافت حاوی چربی می‌شود و با استفاده از انرژی آن سلول‌های چربی تخریب شده و سپس در صورتیکه حجم زیاد باشد با استفاده از ساکشن تخلیه انجام می‌گردد.

مزیت آن برساکشن سنتی: راحت‌تر بودن انجام ساکشن برای جراح بدلیل ذوب سلول‌های چربی وهمچنین کاهش درد و اکیموز و نامنظمی در محل ساکشن می‌باشد.

مزیت مهم‌تر وقوع پدیده کلاژن سازی بدلیل درجه حرارت بالای 70 درجه سانتیگراد در ناحیه هیپودرم است که مانع شلی و افتادگی پوست منطقه می‌شود.

باید به خاطر داشت که این روش برای چاقی‌های موضعی وکاهش سایز است و روش مناسبی برای کاهش وزن نیست.

از همین تکنیک برای درمان لیپوم‌های بزرگ وهمچنین ژنیکوماستی هم می‌توان استفاده کرد.

مشابه همین تکنیک می‌توان از لیزرهای با طول موج 1470 وبا توان‌های کم (1-3 وات) و فیبرهای نازک (200-300 نانومتر) برای جوانسازی زیر جلدی و بلفاروپلاستی استفاده نمود.

این روش اصطلاحاً endolift نامیده می‌شود. البته جایگزین جراحی نیست ولی در مواردی که بیمار تمایلی به جراحی ندارد و یا میزان افتادگی پلک بالا یا چربی پلک تحتانی در حد جراحی نیست انتخاب مناسبی به نظر می‌رسد.

واریس

ضایعات وریدی درجات متعدد دارند: تلانژکتازی‌های کوچک و سطحی را می‌توان با لیزرهایی که به میزان بالایی جذب هموگلوبین می‌شوند با تابش به سطح پوست درمان کرد. (Nd:YAG،PDL ....)

وریدهای بزرگ را می‌بایست با لیزرهای داخل وریدی درمان نمود (طول موج 980 و 1470 و ... نانومتر) در این روش فیبر وارد ورید صافن شده و تحت کنترل سونوگرافی داپلر به سمت کشاله ران و محل اتصال با ورید فمورال هدایت می‌گردد و حین عقب کشیدن فیبر، لیزر انجام می‌شود.

این امر موجب آسیب اندوتلیوم ورید وبسته شدن آن می‌شود.

وریدهای دیگر با اندازه‌های متوسط را می‌توان با ورود فیبر به طور موضعی داخل آنها یا با تزریق مواد اسکلروزان درمان نمود.

روش دوم ازران‌تر می‌باشد.

باید به خاطر داشت که باتوجه به اینکه لیزرهای جراحی جزو لیزرهای پر توان می‌باشند لذا کلیه موارد مربوط به حفظ ایمنی بیمار و تعیین پارامترهای صحیح اقدامات مورد نظر می‌بایست قبل از انجام لیزر دقیقاً ارزیابی شوند زیرا عوارض آن‌ها اغلب غیر قابل برگشت می‌باشند.

بیشتر بخوانید:

لیزر چاقوی دو لبه

عوارض لیزر برای موهای زائد

لیزر موی زاید چه وقت و چگونه انجام شود؟

معجزه لیزر در درمان بیماری ها

کاربرد لیزرهای کم توان در درمان بیماری های قلبی و عروقی