زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر فرشته شکیبائی؛ فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان

TDCS چیست و چه کار می‌کند؟

(TDCS (Transcranial Direct-Current Stimulation در اصل یک روش مدرن، قابل حمل و غیرتهاجمی است که جریان خفیفی را از طریق پوست سر منتقل می‌کند.

یک جریان ثابت حدوداً یک یا دو هزارم آمپر در این روش القا می‌شود.

این ابزار یک جریان مثبت (آند) و منفی (کاتد) در منطق‌های از سر را پوشش می‌دهد و منجر به افزایش یا کاهش فعالیت مغزی در نواحی القای جریان می‌شود.

موقعیت الکترود‌های مثبت و منفی مشخص می‌کنند کدام قسمت از مغز فعال و کدام قسمت مهار شود.

جریان القایی هیچ تأثیر مستقیمی بر سلول‌های مغزی ندارد و بلکه آستانه تحریک یا مهار شدن آنها را تغییر می‌دهد و از همین رو یکی از موثرترین و امن‌ترین روش‌های درمانی امروز محسوب می‌شود.

این ابزار در ابتدا برای بیمارانی با آسیب مغزی مانند سکته‌‌های مغزی طراحی شده بود، لیکن مطالعات روی بزرگسالان سالم هم نشان داده است که این روش می‌تواند در بهبود عملکرد‌های شناختی نیز مؤثر واقع شود.

مطالعات TDCS نشان داده‌اند، این روش ظرفیت بهبود پردازش‌های زبانی و ریاضی، محدوده توجه، حل مسئله، حافظه و هماهنگی ماهیچه‌ای را نیز دارا است.

TDCS همچنین پتانسیل‌‌های قابل توجهی برای درمان افسردگی، اضطراب و همچنین درد‌های مضمن از جمله میگرن دارد.

مغز انسان

برای آنکه بفهمید TDCS چطور کار می‌کند باید کمی درباره مغز بدانید.

مغز پیچیده‌ترین ارگان بدن انسان محسوب می‌شود که میلیاردها شبکه سلول عصبی با عنوان نورون دارد.

این سلول‌‌های خاص هرآنچه در بدن و محیط رخ می‌دهد را کنترل و به آن واکنش نشان می‌دهند. 

نورون‌‌های مغز از طریق فعالیت‌‌های الکتریکی و شیمیایی بایکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. درصورتی که توازان این ارتباطات برهم بخورد فرد دچار اختلالات روان شناختی و عصبی می‌شود.

از این رو با تغییر در شیوه فعالیت الکتریکی می‌توان در مدت زمانی که توسط درمانگر تعیین می‌شود فرد را به حالت هنجار نزدیک کرد.

اثرات TDCS چه مدت دوام دارند؟

اثرات فوری TDCS معمولاً بین 5 تا 90 دقیقه بعد از اولین جلسه درمان ظاهر می‌شوند.

فی المثل فردی که افسرده است تنها با یک جلسه درمان و تا ساعتی بعد از آن احساس خوبی گزارش می‌کند.

برخی مطالعات نشان داده‌اند که تحریک مکرر، برای نمونه هرروز در طول یک هفته، می‌تواند این اثرات را ماندگارتر و طولانی‌تر کند.

ضمن اینکه مطالعات در زمینه افسردگی و TDCS نشان می‌دهند اثرات مثبت TDCS اثراتی به مدت بیش از یکسال برجا می‌گذارند و به ویژه در زمینه بیماری‌هایی مثل افسردگی و میگرن، اضطراب و همچنین کارکرد‌های شناختی مثل بهبود حافظه مؤثر واقع می‌شوند.

جلسات درمان چطور هستند؟ عوارض جانبی کدامند؟

مطالعات بر روی عوارض جانبی TDCS گسترده هستند و تقریباً همگی حکایت از این دارند که این روش اثرات جانبی ندارد و صرفاً بستگی به موقعیت قرارگیری الکترودها دارند.

در چند جلسه اول، مراجع صرفاً ممکن است خارش و سوزش موقت در پوست سرش را تجربه کند.

هیچ یک از شواهد علمی و بالینی از عوارض جانبی مهم و غیر قابل بازگشت گزارشی ارائه نکرده‌اند.

جلسات درمان از 15 - 30 جلسه متغیر هستند و برای نتیجه گرفتن سریع‌تر بهتر است یک روز درمیان (یا بهتر هرروزه) باشند.

چه کسانی نباید از TDCS استفاده کنند؟

کسانی که باطری قلب و یا دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب دارند وکسانی که پوست سر آنها زخم است ویا خراشیدگی دارد.

استفاده از TDCS برای کدام اختلالات مؤثر واقع می‌شود؟ 

افسردگی Depression       

اضطراب Anxiety       

وسواس OCD       

اوتیسم