وحید نوروزی سال 1353 در نزدیکي هشترود، استان آذربایجان‌شرقی به دنیا آمد. وی دوره ابتدایی را در شهر تبریز سپری کرد و به همرا خانواده به تهران مهاجرت کرد. در سال 1377 مدرک لیسانس خود در رشته مهندسی محیط زیست و سال 1381 دوره کارشناسی ارشد در رشته مدیریت محیط زیست را به پايان رساند و هم اکنون دانشجوی دکتری مدیریت محیط زیست می‌باشد. نوروزی سال ۸۰ به عنوان کارشناس در ستاد معاینه فنی خودروي شهرداری تهران مشغول به فعالیت شد و در سال 87 به سمت مدیرعامل منصوب گرديد. وی در سال 89 با عنوان معاون اجرایی سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران فعالیت خود را ادامه داد و هم اکنون مشاور محیط زیست معاون شهردار تهران و رییس دانشگاه علمی کاربردی حمل و نقل شهری در شهرداری تهران می‌باشد.
برخی از فعالیت‌های وحید نوروزی:
موسس و رئیس هیت مدیره جمعیت جوانان حامی طبیعت (آوای سبز)
مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران - 1387
مدیرکل روبط عمومی و دفتر ریاست سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران - 1388
مشاور و عضو شورای سیاستگذاری جامعه ایمن شهر تهران
دبیر کمیته راهبردی ستادهای معاینه فنی خودرو شهرداری‌های کلان شهرهای کشور - ۱۳۸۹
معاون اجرایی سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران از سال ۱389
استاد دانشگاه آزاد اسلامی از سال 1385 تا کنون
آقاي نوروزی، شما طی این سال‌ها در شهرداری تهران با دغدغه زیست محیطی به خصوص در بحران آلودگی هوا شناخته شده‌ايد امروزه آلودگی هوا به عنوان یکی از چالش‌های زیست محیطی کلانشهرها مطرح هست، وضعیت آلودگی هوا را اکنون چطور ارزیابی میکنید؟
سال‌ها قبل جمعی از کارشناسان محیط زیست نسبت به وضعیت نا مطلوب آلودگی هوا به مسئولان هشدار دادیم. آن زمان هم دغدغه ما بحرانی شدن وضعیت آلودگی هوا بود که می‌بینیم اکنون به خاطر جدی گرفته نشدن آن هشدارها وضعیت آلودگی هوا از مرز بحران هم گذشته و چالش جدی زیست محیطی در کلانشهرها محسوب می‌شود. به جرات می‌گویم که اگر برنامه جامع کاهش آلودگی هوا که در ابتدا با 7 محور نوشته شده بود به صورت کامل و جامع عملی می‌شد اکنون با بحرانی به نام آلودگی هوا مواجهه نبودیم .مدیریت مسائل محیط زیستی کشور به خصوص مدیریت آلودگی هوا درسال‌های اخیر بسیار ضعیف بوده است. زمانی که کمیته آلودگی هوا با یک درجه افول وجهه قانونی خود را از دست بدهد، انتظاری غیر از اجرایی نشدن برنامه‌ها هم نمی‌توان داشت .تمامی برنامه‌های جامع کاهش آلودگی هوا تاکنون شکست خورده و در این سال‌ها برنامه‌های نسبتا مناسب و خوبی برای مهار بحران آلودگی هوا نوشته شده اما با توجه به اینکه ضمانت‌های اجرایی آنها از جمله بودجه اجرای آن به دستگاه‌های متولی در این برنامه لحاظ نشده است این برنامه‌ها یک به یک بر زمین مانده و اجرایی نشده و به اعتقاد من تمامی برنامه‌های جامع کاهش آلودگی هوا تاکنون ناموفق و شکست خورده عمل کرده است.
به اعتقاد شما و دیگر کارشناسان محیط زیست خودرو و سوخت دو عامل اصلی آلودگی هوا هستند بطوریکه بارها اعلام کردید، خودروها 80 درصد در آلودگی هوای تهران نقش دارند، حال که با اجماع کارشناسی تمام کارشناسان محیط زیست و با این وضوح به نقش خودرو و سوخت در آلودگی هوا اشاره می‌شود، فکر میکنید چرا تاکنون کاهش آلودگی هوا نه تنها میسر نشده بلکه نقش خودرو و سوخت طی این سال‌ها از 65 درصد به 80 درصد نیز رسیده و همچنان هم هیچ تغییری در آلودگی هوا رخ نداده است؟
آلودگی هوای کلانشهرها جدا از شرایط خاص جغرافیایی شهر تهران ریشه در خودرو و سوخت با استاندارد پایین، تردد میلیون‌ها خودروی فرسوده، تردد میلیون‌ها موتور سیکلت زیر پله‌ای و تردد مینی‌بوس‌ها و اتوبوس‌های فرسوده دارد. تنها 300 هزار خودروی فرسوده در تهران وجود دارد که بدون هیچ منع قانونی در کلانشهر تهران تردد می‌کنند و حجم زیادی آلاینده را به راحتی وارد هوای تهران می‌کنند، بالغ بر 2000 دستگاه اتوبوس و مینی‌بوس فرسوده در شهر تهران وجود دارد که سال‌هاست در انتظار نوسازی هستند و در نهایت موتورسیکلت‌ها که با بی‌کیفیت‌ترین محصولات مورد نیاز برای تولید از تایوان و تایلند وارد کشور می‌شود، در کارخانه‌های زیر پله‌ای تولید می‌شوند. مرگ 4هزار و 600 نفردر سال، رقم اندکی نیست که به راحتی و با بی‌مبالاتی از کنار آن مي‌گذريم و بازهم به خودرو ساز برای منفعت اقتصادی‌اش مهلت مي‌دهيم،! و در عین حال تولید خودروها با استاندارد بسیار پایین و در کنار آن سوخت به مراتب با استاندارد پایین نیز آلودگی هوای کلانشهرها را افزایش داده است. خودروسازان در کمال آرامش تنها به دلیل منافع اقتصادی خود سلامت شهر و شهروندان را فدا کرده‌اند و به بهانه‌های واهی و با لابی بازی‌های بالا دستی همچنان از ارتقاء استانداردهای تولید خودرو طفره می‌روند. به اعتقاد من خودروسازان داخلی ما برای منافع اقتصادی خود با جان میلیون‌ها انسان و کودک بازی می‌کنند.
چه راهکار‌هایی برای پیشگیری از آلودگی هوا می‌توان عنوان کرد؟
آلودگی هوا دارای سه کلید واژه شناخت، پیشگیری و کنترل است. شناخت آلودگی و منابع آلاینده باید مورد شناسایی مجدد قرار گیرد، منابع ثابت آلاینده‌ها مشکل ساز شده است و منابع آلاینده خانگی و تجاری از چشم مسئولان پنهان مانده است. در خصوص پیشگیری باید تجهیزات و سوخت استاندارد شود. متاسفانه خودروسازان و تولیدکنندگان از موضوع استانداردسازی عقب مانده‌اند. سوخت با یورو 3 به دست فراموشی سپرده شده و سوخت یورو 4 به نتیجه قطعی نرسید. باید منابع جدید استاندارد بوده و خروجی آلاینده‌ها کاهش یابد. باید شاهد کاهش سفرهای درون شهری باشیم و فعالیت الکترونیکی را گسترش دهیم تا شهروندان دور از محل کار مشغول فعالیت باشند و دایم در تردد نباشند. مقرر بود که خودروهای فرسوده در خیابان‌ها تردد نکنند.کنترل معاینه فنی خودرو از بین رفته است و این موضوع را به پنج سال رساندند. مقرر شده بود که از تیرماه امسال به طور جدی جلوی تردد خودروهای فرسوده و دودزا گرفته شود ولی این امر هنوز به طور جدی صورت نگرفته است. لازم است که از بازار خارجی برای تولید خودرو استفاده کنیم و خودروسازان خارجی نیز در تولید ما سهم داشته باشند. گفته شده بود بنده در جلسه کمیته اضطرار پیشنهاد دادم که خودرو پیکان از رده خارج شود که باید بگویم به این شکل نبوده، بلکه نظر بنده این بود که در مواقع اضطرار هوا از تردد خودروي پیکان جلوگیری شود. با توجه به اینکه اجرای طرح زوج و فرد برای پلیس و کنترل این امر سخت است می‌توان به جای این اقدام، از تردد خودروهای فرسوده و دودزاده جلوگیری کرد. در مواقع اضطرار می‌توان از تردد بسیاری از خودروهای دودزا مانند پیکان جلوگیری کرد چراکه این خودروها منبع آلودگی هستند و باعث کاهش آلودگی هوا می‌شود.
آمار مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا چند نفر بوده است.! لطفاً درباره این آمار بیشتر توضیح دهید؟
ببینید تا پارسال و دوسال قبل این آمار محرمانه بود. یعنی کسی نمی‌توانست این آمار را اعلام کند که میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا چند نفر است. وزارت بهداشت یک بار در مجلس که خود من هم آنجا حضور داشتم، اعلام کرد که 4600 نفر در اثر ذرات معلق کمتر از 5/2 میکرون و ذرات معلق کمتر از 10 میکرون جان خود را در تهران از دست می‌دهند. سازمان محیط زیست هیچ وقت این آمار را قبول نمی‌کند. جالب است که متولی اعلام آمار مرگ و میر وزارت بهداشت است ولی محیط زیست دولت قبلی هیچ وقت این آمار را قبول نمی‌کرد. سال گذشته درمجمع نمایندگان تهران جلسه‌ای بود، چون دو سال پیش دوستان گفتند این آمار محرمانه است ما هم جایی نگفتیم. پارسال در مجمع نمایندگان تهران نماینده وزارت بهداشت آماری را اعلام کرد و اعلام هم نکرد که محرمانه است. خب طبیعی هم بود که چون اعلام نشد محرمانه است. من این موضوع را در وبلاگم نوشتم و این آمار از آن وقت منتشر شد. من اعتقاد دارم مردم بایستی بدانند اثرات آلوگی هوا در چه حدی است.
چرا با وضعیت فعلی هوای تهران اجرای طرح زوج و فرد از درب منازل به صورت مستمر و جاری اجرا نمی‌شود؟
ما با اجرای طرح زوج و فرد از درب منازل آن هم به صورت دائم مخالفیم و شهرداری تهران قبول ندارد که طرح زوج و فرد از درب منزل در تمام طول سال برای همه شهروندان اجرا شود. چون راه حل کاهش آلودگی هوا و کاهش ترافیک این روش نیست. بنده بارها گفته ام، در مسابقه بین تولید خودرو و ساخت خیابان حتما خودروسازان برنده‌اند. ظرف کمتر از یکی دو سال همه خانه‌ها دارای دو خودرو می‌شوند و طرح زوج و فرد هم تاثیرش را از دست می‌دهد. وقتی زوج و فرد از درب منزل انجام شود یا کلا ممنوعیت تردد اتفاق می‌افتد، تنها در شرایط بحران و اضطرار جواب می‌دهد در غیر این صورت این یک مسکن کاملا موقتی است و به هیچ عنوان به‌عنوان یک راهکار اصلی هرگز توصیه نمی‌شود.
چرا موضوع کیفیت پایین بنزین و نقش آن در آلودگی هوا همیشه مطرح بوده است؟
«در حال حاضر بنزینی که در ایران تولید می‌شود استاندارد یورو 2 را دارد در حالی که در کشور‌های دیگر بنزین با استاندارد یورو 6 و بیشتر تولید می‌شود. متأسفانه تولیدکنندگان خودرو و بنزین در تولید محصولات خود به مردم احترام نمی‌گذارند. از سوی دیگر خودروهای تولید داخل هم استاندارد لازم را برای استفاده از بنزین یورو 4 ندارند. نکته جالب توجه در این میان این است که می‌گویند روزانه صدها هزار لیتر بنزین یورو 4 در تهران توزیع می‌شود اما معلوم نیست که این بنزین کجا توزیع می‌شود. احساس من این است که خودروسازان پشت جایگاه‌های بنزین سنگر گرفته‌اند و صنایع و خودروسازان تبانی کرده‌اند که بنزین را به عنوان متهم ردیف اول پررنگ کنند در حالی که مشکل استاندارد نبودن خودروهای تولیدی نیز به اندازه کیفیت پایین بنزین در آلودگی هوا موثر است. من این فرضیه که تمام مشکل آلودگی هوا به بنزین باز می‌گردد را قبول ندارم و معتقدم در کشوری که هنوز خودروهای با موتور کاربراتوری تردد می‌کنند بهانه گرفتن کیفیت بنزین دور از تدبیر است.»
حالا شهرمان ماه‌هاست در شرایط بحرانی آلودگی هوا دست و پا می‌زند بدون اینکه از دست کسی کاری بربیاید. واقعا چرا به اینجا رسیدیم؟
بله، یادم می‌آید سال گذشته هم بنده تاکید کردم اگر به همین روال پیش برویم، وضعیت نه تنها بهتر نخواهد شد، بلکه بدتر نیز خواهد شد و پاییز و زمستان امسال دیدید که این اتفاق هم افتاد. برنامه جامع کاهش آلودگی هوای تهران که یک برنامه ده ساله بود از سال 79 تا 89 قرار بود وضعیت هوای تهران را به شرایط استاندارد برساند، اما چون مدیریت سازمان محیط زیست عوض شد و رئیس بعدی سازمان که از اواسط برنامه مدیریت سازمان را بر عهده گرفته بود اعتقادی به اجرای چنین برنامه‌ای نداشت و اعلام کرد اصلا معنایی ندارد که درباره موضوع آلودگی هوای شهری مانند تهران سازمان محیط زیست کشور درگیر شود و این مشکل باید در حد استانداری مدیریت شود. این شرایط موجب شد که برنامه جامع نیمه کاره رها شود و در نتیجه به قول آقای شاعری، معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست در خوشبینانه‌ترین حالت فقط 50 درصد برنامه جامع کاهش آلودگی هوا اجرا شد. خودروسازان از این آشفتگی و بی‌برنامگی استفاده کردند و در شرایطی که قرار بود سال 89 استاندارد (یورو 3) را پاس کنند عملا آن را رها کردند و در سال 88 نیز که باید سازمان متولی کیفیت سوخت را به (یورو 3) ارتقا می‌داد چون هر دو سازمان دیدند کسی پیگیر این موضوع نیست تا آنها را به خاطر کوتاهی‌شان بازخواست کند، این موضوع را نیمه کاره رها کردند. قاعدتا در سال 89 که (یورو3) را خودروسازان رها کردند و با همین استاندارد (یورو2) قدیمی خودروهای خود را تولید می‌کردند همان زمانی بود که روزهای متوالی در پایتخت با هوایی آلوده سپری می‌شد و بزرگ‌ترین ضرر ارتقا پیدا نکردن استاندارد (یورو 2) به (یورو 3) ورود حجم وسیعی از آلاینده بنزن به هوای شهر تهران بود که اقدام یکی از کارخانجات بزرگ خودروساز داخلی که حذف قطعه کنیستر از خودروهای تولیدی‌اش بود به این وضعیت ناگوار دامن زد. این مقدمه تلخی بر برنامه ده ساله کاهش آلودگی هوا که عاقبت در سال89 دوره آن تمام شد، یک برنامه به هم ریخته، زخمی و از هم پاشیده. سال 89 و 90 تهران بدون برنامه جامعی برای کاهش آلودگی هوا بود تا اینکه اواخر سال 90 مجددا سازمان محیط زیست دست به کار شد و برنامه جامعی برای آلودگی هوای هشت کلانشهر به تصویب هیات وزیران رسید و اسفند 90 ابلاغ شد و تازه از آن تاریخ تهران دوباره دارای برنامه شد.
این برنامه پنج ساله برنامه‌ای است با 22 بند و چند تبصره که تکالیفی را بر عهده ارگان‌های دولتی گذاشته اما وظایف آنها را تفکیک نکرده و در بسیاری مواقع نیز کلی‌گویی کرده که باعث شده عنوان یک برنامه جامع را از دست بدهد و این‌ها از مهم‌ترین نقاط ضعف این برنامه است.
نقش خودروهای فرسوده را به‌عنوان دیگر متهم آلودگی هوای پایتخت، در وضع بحرانی امروز چقدر جدی می‌دانید؟
متاسفانه روند خروج خودروهای فرسوده از تهران و دیگر کلانشهرها بسیار کند شده است.
پس از جشنی که برای خروج یک میلیون خودروی فرسوده برگزار شد، مدتی طولانی در این عدد متوقف ماندیم و حالا هم در خوشبینانه‌ترین وضع تا امروز فقط یک میلیون و 300 هزار دستگاه خودرو از رده خارج شده است.
متاسفانه مسئولان ستاد مدیریتزمصرف سوخت خود را در این زمینه چندان مسئول نمی‌داند و معتقدند متولی اجرایی کردن خروج خودروهای فرسوده نیستند و فقط نظارت می‌کنند و اگر قرار باشد این جواب را از آنها بپذیریم، بنابراین باید یک تعریف جدیدی از سن فرسودگی خودروها ارائه و متولی جدیدی برای آن تعیین کنیم. در شرایط فعلی بخش مهمی از آلودگی هوای تهران به‌دلیل تردد خودروهای فرسوده است و در خوشبینانه‌ترین حالت 500 هزار خودروی مشمول سن فرسودگی در پایتخت تردد می‌کنند که دارای مصرف بالای سوخت و آلایندگی بسیار زیاد هستند.
