زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر شهر‌بانو مقصودنیا؛ فوق تخصص طب سالمندان

مطابق آمارها 8 تا 34 درصد افراد سالمند غیر بستری از بی‌اختیاری ادرار رنج می‌برند. این امر در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود و بیش از 50 درصد افراد سالمند بستری در بیمارستان‌ها یا خانه سالمندان نیز به بی‌اختیاری ادرار مبتلا هستند. هر چند كه بی‌اختیاری ادراری قابل پیشگیری و درمان است و نمی‌توان از آن به عنوان اختلال طبیعی وابسته به افزایش سن یاد كرد اما متاسفانه هنوز در جامعه پزشكی توجه چندانی به این اختلال نمی‌شود.

با افزایش سن، ظرفیت مثانه و قدرت انقباض آن افت می‌كند و انقباض‌های مهار نشده مثانه افزایش می‌یابند. همچنین حجم ادرار باقیمانده پس از دفع، اندكی افزایش می‌یابد (حدود 100 میلی‌لیتر).

انواع بی‌اختیاری

بی‌اختیاری ادرار را معمولا به دو نوع گذرا و تثبیت شده تقسیم‌بندی می‌كنند:

الف) بی‌اختیاری گذرا: بی‌اختیاری گذرا برخلاف سالمندان در افراد جوان شایع نمی‌باشد. لذا در سالمندان باید به این نوع بی‌اختیاری شایع توجه كرد. علل این نوع بی‌اختیاری كه برگشت‌پذیر نیز می‌باشد به طور خلاصه در كلمه DIAPPERS گنجانده شده‌اند:

 Delirium (دلیریوم)

 Infection (عفونت ادراری علامت‌دار)

 and vaginitis Atrophic urethritis (التهاب مجاری ادراری و تناسلی آتروفیك كه در زنان یائسه دیده می‌شود).

Pharmaceuticals (داروها) كه شامل الكل و برخی داروها می‌باشد.

 Psychiatric disorders (اختلالات روانی) كه عموما شامل افسردگی شدید و طولانی‌مدت می‌باشد.

 Excessive urine output (برون ده زیاده از حد ادرار) كه به علت مصرف زیاد مایعات، استفاده از دیورتیك (شامل كافئین و الكل) و اختلالات متابولیك (از قبیل هایپرگلیسمی و هایپركلسمی) می‌باشد.

بی‌اختیاری شبانه می‌تواند به علت بیماری‌های مربوط به ادم محیطی و دفع زیاده از حد شبانه مثل نارسایی قلب، نارسایی وریدی محیطی، هایپوآلبومینمی و مصرف دارو (مثل NSAIDs و داروهای فشارخون كلسیم بلوكر) ایجاد یا تشدید شود.

 Restricted mobility (محدودیت حركتی) كه به هر دلیل ممكن مانع رسیدن فرد به دستشویی شود. چنانچه نتوان این محدودیت را رفع كرد، تعبیه یك صندلی لگن‌دار در كنار تخت بیمار می‌تواند به حل مشكل كمك كند.

 Stool impaction یا فكالوم (فشردگی و تراكم مدفوع در راست روده)، علل رایج بی‌اختیاری ادرار در سالمندان می‌باشد كه معمولا علائم Urge incontinence یا مثانه بیش از حد پر یا كلب را نشان می‌دهد. تخلیه به موقع مدفوع از این نوع بی‌اختیاری جلوگیری می‌كند.

ب) بی‌اختیاری ادراری تثبیت شده: اگر بی‌اختیاری ادرار با از میان برداشتن علل بی‌اختیاری گذرا رفع نشد، بی‌اختیاری تثبیت شده به علت وجود مشكل در دستگاه ادراری تحتانی را باید مدنظر داشت.

علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه‌های مربوط به بی‌اختیاری بر حسب علت زمینه‌ای متفاوت هستند.

تشخیص

گرفتن شرح حال جامع، معاینه فیزیكی كامل، (شامل لگنی، توشه ركتال، اعصاب (S2-S4) و ...) به تشخیص كمك می‌كنند. عنصر بسیار مهم ارزیابی بی‌اختیاری، داشتن چارت ادراری به مدت 48 تا 72 ساعت توسط بیمار یا مراقبانش می‌باشد. این چارت كمك بسیاری در تشخیص و تدوین پروتكل درمانی می‌كند.Stress testing اگر به درستی انجام شود حساسیت و ویژگی بالای 90 درصد دارد...

برای خواندن بخش دوم- بی‌اختیاری ادراری در سالمندان- اینجا کلیک کنید.