در هر دو مورد برای درمان توانبخشی چند اصل وجود دارد اولاً: تا حد ممكن سیگنالهای اضافی شنوائی، نوری در محیط درمان حذف گردد تا كودك بتواند به اعمالی كه قرار است برای درمان توانبخشی او انجام شود، دقت و توجه بیشتری داشته باشد، ثانیا بستن چشم و گرفتن كار از یك چشم گاهی هم برای استرابیسم و هم برای نیستاگموس لازم است بهتر اگر دستور پزشك وجود ندارد، والدین بیش از 10-20 دقیقه یك چشم كودك را نبندند و در ثانی، قبل از شروع تمرین بوسیله والدین یك بار با چشم پزشك مشاوره انجام شود.
در موقع انجام تمرین بهتر است.اول محیط طوری آماده شود كه نور در حداقل مقدار باشد، برای تهیه محیط تقریبا تاریك به تجربه دیدهایم كه نورهای قدیمی و طبیعی برای كودك قابل توجهتر است مثل نور شمع و چراغهای نفتی (دلیل آن را فكر كردیم شاید استفاده از ژنها و مسیرهای قدیمی باشد، چون محل عملكرد اولیه بیشتر مناطق زیر قشر مغز میباشد كه با عوامل قدیمی بیشتر سر و كار دارد)چون در این مرحله است كه پایههای تعادل، دقت در انجام حركات ریز سرعت در حركات چشم بوجود میآید.
وقت گذاشتن در این مرحله جزء اساسیترین اقدامات است، در ضمن اگر شرایط عمل را بدانیم مثل ایجاد محیط تاریك، توجه به این مساله كه هر كودكی در 6 ماهه اول زندگی بیشتر علاقه دارد به صورت انسان توجه كند و در صورت توجه، بیشتر به چشمها و حركات چشم و دهان میتواند دقت داشه باشد.
به همین دلیل والدین با مشخص كردن چشمها و دهان خود به صورتهای گوناگون در شرایط نوری مناسب، میتوانند هم روی سرعت عمل حركات چشم تاثیر مثبت بگذارند (اكثرا سرعت عمل چشمها در كودكان داون پایین است به دلیل اینکه شلی كلی عضلات بدن وجود دارد که منشأ جنین اعصاب حركتی چشم با عضلات بدن یکی است و هم با راهنمایی مناسب چشمپزشك در مرحله اول و كاردرمان خود روی تصحیح شدن استرابیسم و نیستاگموس او تاثیر مثبت داشته باشد این درمان در صورتی انجام میشود كه اصل توجه و تمركز كودك روی صورت و یا شی مورد بازی كودك، مورد توجه قرار گیرد.
در همین مرحله اول هم حركات درست چشم همراه با سرعت حركات چشم، هم دخالت چشم در تعادل (در حین نگهداری سر و گردن، تشخیص و سایر حركات رشدی كودك) و تصحیح محورهای بینائی مورد نظر است با كمك توجه و تمركزی كه قرار است با اشیاء و اشكال و صورت مورد توجه كودك در شرایط مناسب فراهم شود.
دومین سطح از هستههای چهار قلو شروع میشود كه چهار قلوی فوقانی مربوط به چشم و چهارقلوی تحتانی مربوط به شنوایی است ولی چون این هستهها مجموعا مسوول اولیه هماهنگی توجه و تمركز با انجام هماهنگ كردن حسهای مختلف هستند.
بنابراین، در این مرحله میتوانیم در حد قابل توجه كودك از تمام حسها، به خصوص، حس شنوایی (به صورت صدای دلنشین و نوازشگونه) بویایی، لامسه استفاده شود، تا آن توجه و تمركزی كه در مرحله اول ایجاد كردیم، در این مرحله طولانیتر کنیم، به خصوص برای اعمال دقیقتر حركتی، تعادلی، تنظیم عملكرد انحرافات و حركات اضافی چشمها، تنظیم محور بینایی (اكثرا در كودكان داون میتواند مشكل داشته باشد) و بالاخره از همه مهمتر طولانیتر كردن زمان توجه و تمركز که این مرحله از نظر عملكردی در تالاموس ختم میشود.
مرحله سوم كه مرحله كورتیكال است. مرحلهی است كه حركات دقیق چشم، نسبت به اشیاء- ارتباط سیستم چشمی با اشیاء و اجسام، تثبیت چشمها در موقع سرعت حركات اشیاء، عمق و فرم اجسام، تشخیص و تفكیك رنگها، نشان دادن لذت و دقت در حركات چشم و تثبیت عملكرد چشم انجام میشود. توانبخشی برای این مراحل، شناخت فرآیندهای دقیق نوروآناتومی و نور و فیزیولوژی را لازم دارد، در این مرحله است علاوه به تصحیح حركات چشم با کمک انواع حركات ورزش دقیق و رنگهای مختلف میتوانیم به توانمند کردن و سرعت حرکات چشم دخالت کنیم.
برای خواندن بخش اول- توانبخشی چشمها در سندرم داون- اینجا كلیك كنید.