به قلم : دکتر پیمان صالحی ؛ بورد تخصصی جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری مردان و اختلالات جنسی
تحریریه زندگی آنلاین : مایع منی اصولاً از اسپرم و مایعات آزادشده توسط پروستات و غدد دیگر تشکیل‌شده است. این مایع هنگامی‌که از طریق لوله‌های مختلفی به مجرای ادراری منتقل می‌شود، اسپرم‌های تولیدشده نیز به درون آن ریخته می‌شوند. رگ‌های خونی موجود در این مسیر ممکن است به دلایلی آسیب‌دیده و پاره شوند، درنتیجه باعث نشت خون به ادرار یا مایع منی می‌شوند. مایع منی مایعی بیرنگ و غلیظ است و هرگونه تغییر رنگ آن به‌صورتی یا حتی قهوه‌ای می‌تواند نشانه وجود خون در مایع منی (هماتوسپرمیا) باشد. اغلب اوقات، هیچ دلیلی برای این مشکل یافت نمیشود. در برخی موارد، به‌ویژه در مردان زیر ۴۰ سال، عفونت دلیل احتمالی آن است. عفونت معمولاً با علائم و نشانه‌های دیگری مانند ادرار دردناک همراه است. طبق تجربه، مشاهده خون زیاد یا مکرر در مایع منی بیشتر در مردان ۴۰ سال به بالا رخ می‌دهد؛ زیرا یک علامت هشداردهنده بارز برای بیماری‌هایی مانند سرطان و التهاب پروستات در اثر افزایش سن است. بنابراین در صورت مشاهده تغییر رنگ مایع منی، مراجعه هر چه سریع‌تر به پزشک برای بررسی دلیل اصلی آن از اهمیت زیادی برخوردار است.
بیشتربخوانید:
روش های طبیعی تقویت اسپرم
تقویت قوای جنسی با گیاهان دارویی
علل هماتو اسپرمیا
علت‌های زیر در ارتباط با هماتواسپرمیا گزارش‌شده است:
تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم پروستات، مثانه، بیضه یا وزیکول‌های منی
عفونت‌هایی ازجمله کلامیدیا ، تب‌خال، سیتومگالوویروس و تریکومونیازیس
التهاب پروستات (پروستاتیت)، اپیدیدیم ( اپیدیدیمیت ) یا مجرای ادرار (اورتریت)
سنگ (سنگهای مشابه سنگ کلیه ) در وزیکول‌های منی یا پروستات
پولیپ در مجرای ادرار
انسداد مجاری انزال
سرطان‌های متاستاتیک (که از بخش‌های دیگر بدن پخش‌شده‌اند) واقع در سیستم ادراری تناسلی.
کیست، خونریزی یا سایر اختلالات در وزیکول‌های منی
بیشتربخوانید:
علل ناباروری در زنان و مردان چیست؟
علائم مرتبط با هماتو اسپرمیا
هنگامی‌که به دنبال علت اصلی خون در مایع منی هستید، پزشک به دنبال هرگونه علائم مرتبط ازجمله موارد زیر می‌گردد:
خون در ادرار (هماچوری)
سوزش ادرار یا سایر علائم ادرار دردناک
مشکل در تخلیه مثانه شما به‌طور کامل
مثانه دردناک
انزال دردناک
نواحی متورم یا دردناک در اندام‌های جنسی یا ضایعات آشکار از آسیب‌دیدگی
تب و فشارخون بالاتر از حد طبیعی
تشخیص هماتو اسپرمیا
ارزیابی اولیه
پزشک در اولین ملاقات با بیمار موارد زیر را انجام خواهد داد: ابتدا، تاریخچه کامل سلامتی فرد دریافت شده و سؤالاتی درباره علائم فعلی، زمان اولین مشاهده خون در مایع منی ، فعالیت‌های جنسی فرد و تکرر دفعات بروز این پدیده از بیمار سؤال می‌شود. همچنین، پزشک درباره داروهای مصرفی بیمار، سابقه فرایندهای پزشکی، اختلالات خونی و علائم عفونت مجاری ادراری با بیمار گفت‌وگو می‌کند. در مرحله بعد، نواحی تناسلی ازنظر وجود برآمدگی، تورم، قرمزی و خروج ترشحات بررسی‌شده و یک معاینه مقعدی جهت ارزیابی وجود این علائم در پروستات انجام می‌شود. درنهایت نیز فشارخون بیمار پایش شده و در صورت نیاز آزمایش‌های تشخیصی تجویز می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
ناباروری در میان مردان ایرانی ؛ از علت تا درمان
درمان هماتو اسپرمیا
روش‌های درمانی زیر برای درمان علل شناخته‌شده مورداستفاده قرار می‌گیرند:
آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت استفاده می‌شوند.
داروهای ضدالتهابی ممکن است برای برخی انواع التهاب تجویز شوند.
اگر یک بیماری مقاربتی و یا سایر عارضه‌های پزشکی مانند فشارخون بالا یا بیماری‌های کبدی دلیل وجود خون در منی باشند، پزشک آن بیماری را درمان خواهد کرد.
هنگامی‌که وجود خون در منی ناشی از انجام یک عمل اورولوژی مانند نمونه‌برداری از پروستات باشد، معمولاً نیازی به درمان نیست و بیماری خودبه‌خود در عرض چند هفته برطرف می‌شود.
اگر مردان جوان در منی خود خون ببینند و این اتفاق فقط یک‌بار یا دو بار رخ دهد و هیچ‌گونه علائم اضافی و یا سابقه یک بیماری خاص نداشته باشند، معمولاً بدون نیاز به درمان بهبود می‌یابند. اگر به‌صورت مکرر در منی خود خون مشاهده کردید و به علائمی مانند ادرار دردناک و یا انزال دردناک نیز دچار هستید، ممکن است پزشک شمارا به یک متخصص اورولوژی ارجاع دهد. اگر پزشک به سرطان پروستات یا انواع سرطان‌های دیگر مشکوک باشد، ممکن است برای بررسی بافت سرطان، نمونه‌برداری از پروستات را تجویز کند. احتمال بروز سرطان پروستات در مردان جوان پایین است. تنها حدود 6 درصد از موارد سرطان پروستات برای مردان کمتر از 45 سال رخ می‌دهد؛ اما برای مردانی که درخطر عوامل سرطان‌زا هستند، در هر سنی که باشند؛ ممکن است انجام تست‌هایی که احتمال وجود سرطان پروستات را رد می‌کنند، اطمینان‌بخش‌ترین قسمت درمان برای عارضه‌ی وجود خون در منی باشد.
بیشتر بخوانید:
ناباروری و بیماری واریکوسل در کمین مردان
آزمایش‌های تخصصی
نتایج آزمایش‌ها و معاینه‌ها ممکن است توانایی تشخیص علت وجود خون در مایع منی را نداشته باشند. در این شرایط، پزشک بیمار را به متخصص اورولوژی ارجاع داده تا آزمایش‌ها و فرایندهای تخصصی‌تری را انجام دهد. متخصص اورولوژی پزشکی است که درزمینهٔ درمان بیماری‌های مجاری ادرار و دستگاه تناسلی آموزش بیشتر دیده و تخصص کسب کرده است. پزشک متخصص اورولوژی می‌تواند انجام یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر را برای فرد تجویز کند:
سونوگرافی مقعدی جهت تشخیص مشکلات پروستات ازجمله کیست، سنگ، واریس و تغییرات التهابی
تصویربرداری سی‌تی‌اسکن
تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI)
