دكتر محمدمهدی كاشفیالاصل؛ دكترای داروساز
از نظر شیمیایی، تورین یك ماده جامد كریستالی سفیدرنگ میباشد كه در آب محلول و در الكل نامحلول است. تورین (Taurine) یك اسید آلی است كه بخش اعظم صفرا را تشكیل میدهد و در مقادیر كمتر در بافتهای حیوانات متعدد و انسان یافت میشود.
تورین مشتقی از اسیدآمینه سیستئین است و از واژه یونانی «Taurus» به معنی گاو نر گرفته شده است؛
زیرا ابتدا از صفرای گاو استخراج شد.در نوشتههای علمی اغلب به غلط از تورین به عنوان یك اسیدآمینه نامبرده میشود؛ در حالی كه یك آمینو سولفونیك اسید است.تورین به شكل آزاد در مایع داخل سلولی یافت میشود. بیشترین غلظت تورین در چشم، مغز، قلب، رودهها و ماهیچههای اسكلتی است كه تقریبا دو برابر سایر بافتها میباشد.هیچ یك از اسیدهای آمینه به اندازه تورین در بافت قلب تمركز و تجمع نمییابد.
در چشم، تورین در سلولهای گیرنده نوری قرار داشته و احتمالا نقش انتقال پیام عصبی را در داخل شبكیه چشم بر عهده دارد.غلظت تورین به طرز باور نكردنی در مغز در حال رشد بالاست و پس از مرحله رشد به سرعت و به شدت كاهش مییابد.همچنین غلظت بالایی از تورین در شیر وجود دارد كه اهمیت این ماده برای حیوان در حال رشد را نشان میدهد.ساخت تورین در بدن انسان عمدتا در كبد و مغز صورت میگیرد.
منابع غذایی غنی از تورین
مخمر آبجو، تخممرغ، سایر محصولات لبنی، ماهی و گوشت قرمز از منابع خوب این ماده هستند.
طبق یافتهای جدید، نقش تورین در تعدادی از پدیدههای فیزیولوژیك به شرح ذیل به اثبات رسیده است:
1- به عنوان نوروتر انسمیتر مهاری در بدن
2- تقویت بلندمدت (LTP)(Long Term poten tia tion) در استریاتوم و هیپوكامپ مغز
3- ثبات غشاء سلولی
4- مهار فیدبك انفجار تنفسی در نوتروفیل و ماكروفاژها
5- تنظیم عملكرد بافت چربی
6- هومئوستاز كلسیم در بدن
7- كاهشدهنده فشارخون در انسان بالغ
8- كاهشدهنده چربی و كلسترول خون
9- كاهش وزن و قندخون در موش صحرایی دیابتی
10- خاصیت آنتیاكسیدانی
11- خاصیت سمزدایی
12- داروی ضدجنون و شیدایی در افسردگی دو قطبی (در دست مطالعه است)
13- كاهش فعالیت پلاكتها و رقیقكننده خون
14- افزایش میزان گلوتاتیون (GSH) پلاكتی با دوز 400 میلیگرم
15- تقویت عضله قلب و قدرت پمپاژ آن (تورین اثرات حفاظتی بر روی ماهیچه قلب باز پرفوزیه (Reperfused) دارد و مانع از ایسكمی ناشی از تخریب عضله قلب میشود). در سالهای اخیر، تورین یكی از مواد تشكیلدهنده ثابت در نوشیدنیها، محصولات انرژیزا و بعضی از نوشیدنیهای الكلی بوده است.
سازندگان محصولات مزبور ادعا میكنند كه تورین باعث افزایش اثرات محرك كافئین میشود.تورین نیز اغلب همراه با مكملهای بدنسازی مانند كراتین و استروئیدهای آنابولیك جهت افزایش كارایی بدن مورد مصرف قرار میگیرد.تورین در ساخت فرآوردههای مغذی غیرخوراكی برای نوزادان با وزن كم و نیز در مكملهای غذایی شیرخواران استفاده میشود؛ ولی نقش آن به عنوان یك ماده مغذی ضروری ثابت نشده است.تحقیقات جدید در حیوانات نشان داده است كه تورین باعث كاهش خستگی عضلانی پس از فعالیتهای فیزیكی شدید میشود و نیز ظرفیت و توان تمرینی ورزشكار را بهبود میبخشد.
هنگام فعالیت فیزیكی شدید، بدن قادر به تولید مقادیر مورد نیاز تورین نخواهد بود و در نتیجه كمبود آن ایجاد خواهد شد.شواهد علمی بر این امر دلالت دارند كه تورین هیچگونه خاصیت انرژیزایی ندارد و فقط تا حدودی در كاهش خستگی عضلانی موثر است. معمولا یك نوشیدنی انرژیزا حاوی 3-1 گرم تورین با غلظت 083/4 قسمت در میلیون میباشد.
به عنوان نوشیدنی «Redbull» حاوی 1 گرم تورین است.دوزاژ مصرفی تورین: دوز 2 گرم سه بار در روز توصیه شده است.مازاد مصرف تورین میتواند ایجاد اسهال و زخم معده نماید.كمبود تورین باعث اضطراب، صرع، بیشفعالی و تضعیف عملكرد مغز میشود.سمیت: تا به حال هیچ موردی از سمیت و نیز عوارض جانبی جدی تا دوزهای مصرفی 10 گرم در روز برای مدت شش ماه، گزارش نشده است.