دكتر محسن نراقی؛ متخصص گو ش، حلق و بینی، فلوشیپ فوق تخصصی راینولوژی و جراحی اندوسکوپیک بینی و سینوس
بیماری آنفلوانزا مدتها است که به یک نگرانی جدی در عرصه سلامت جهانی تبدیل شده و کشور ما نیز در این مورد از سایر کشورها مستثنا نیست. آنفلوآنزا از جمله بیماری‌هایی است که براحتی می‌تواند بصورت یک همه‌گیری جهانی درآمده و خطرات جدی را ایجاد کند.
تفاوت آنفلوانزا با سرماخوردگی
آنفلوانزا یک بیماری ویروسی دستگاه تنفسی است که بخشهایی مثل بینی، گلو، راههای هوایی و حتی ریه‌ها را درگیر می‌کند. در ابتدا آنفلوانزا چیزی شبیه یک سرماخوردگی معمولی است همراه با آبریزش از بینی، عطسه و سوزش گلو. اما برخلاف سرماخوردگی که اغلب به آرامی پیشرفت می‌کند و شدت می‌یابد آنفلوانزا بصورتی ناگهانی و برق‌آسا ظاهر می‌شود.
آنفلوانزا بیماری پرسروصدایی است که بیمار اغلب حتی روز و ساعت شروع بیماری را هم بخاطر می‌آورد. ولی در سرماخوردگی بیماران معمولاّ چند روزی احساس ناخوشایندی دارند و دقیقاّ نمی‌دانند علایم بیماری از جه زمانی شروع شده است.
ویژگی بیماری ویروسی
ویروس میکروارگانیسمی است که در خارج از بدن موجود زنده قادر به زندگی نیست اما مثلاّ باکتری اینطور نیست. بیماری‌های ویروسی می‌توانند بسیار خطرناک باشند؛ البته تعداد این بیماری‌های خطرناک ویروسی زیاد نیست ولی چند بیماری ویروسی بسیار خطرناک وجود دارند که در حال حاضر به معضلی در سطح دنیا تبدیل شده‌اند مثل ایدز، هپاتیت و همین آنفلوانزا.
بیماری‌های ویروسی حتی بیماری‌های ساده آن معمولاّ به سختی با دارو درمان می‌شوند و اغلب فقط علایم بیماری را با دارو کاهش می‌دهند تا دوره آن سپری شود.
علائم آنفلوآنزا
رایج‌ترین علایم آنفلوآنزا عبارتند از
تب بالای 38 درجه در بزرگسالان و 39/5 تا 40/5 درجه در کودکان. چنین تبی در کودکان ممکن است خطرناک باشد.
لرز به همراه عرق کردن
سرفه‌های خشک شدید
درد شدید عضلانی بخصوص در کمر، دستها و پاها که شاید مهمترین ویژگی بیماری آنفلوانزا باشد.
خستگی و ضعف
کاهش اشتها
آنفلوانزا در کودکان می‌تواند باعث حالت تهوع و استفراغ نیز بشود.
ممکن است آنفلوانزا باعث بروز مشکلات خطرناکی ازجمله ذات الریه ویروسی شود. علایم ذات‌الریه ویروسی هم عبارتند از سرفه همراه با خلط، تب بالا و درد شدیدی که هنگام نفس کشیدن در قفسه سینه احساس می‌شود. در صورت وجود چنین علایمی باید فورا به پزشک مراجعه شود.
افراد در معرض خطر
این بیماری هر کسی را مبتلا می‌کند ولی برای برخی گروهها خطرناک‌تر است. این افراد در صورت ابتلا به آنفلوآنزا باید فوراّ به پزشک مراجعه کنند تا اقدامات ویژه‌ای برای درمان بیماری آغاز شود.
نوزادان یا کودکان
افراد بالای 50 سال
افرادی که درمنزل بستری یا تحت درمانهای طولانی مدت مشابه بوده‌اند؛ مثلاّ کسانی که به دلیل شکستگی‌های شدید استخوانی مدت طولانی در منزل بستری بوده‌اند
افرادی که مبتلا به یک بیماری مزمن هستند مثل دیابت، مشکلات قلبی، کلیوی یا بیماری‌های ریوی
افرادی که بدلیلی سیستم ایمنی بدنشان تضعیف شده؛ مثل کسانی که پیوند عضو داشته‌اند، یا کورتون با دوز بالا مصرف می‌کنند یا افراد مبتلا به ایدز
خانمهای باردار
افرادی که در مراکز درمانی بطور مداوم با ویروس آنفلوانزا سر و کار دارند مثل پزشکان، پرستاران یا حتی کارکنان اداری
افرادی که در تماس مستقیم با نوزادان و کودکان هستند مثل خانمهایی که به تازگی بچه‌دار شده‌اند یا مربیان مهدکودک‌ها و...
واکسن آنفلوآنزا
این واکسن مدتی است که جای خود را در عرصه سلامت جهانی پیدا کرده است و مردم می‌توانند هر سال در ابتدای فصل سرما به مراکز درمانی مراجعه کرده و واکسن بزنند. این واکسن فقط برای همان سال ایمنی ایجاد می‌کند و برای سال آینده باید مجدداّ واکسن جدید زده شود. واکسن آنفلوآنزا برای گروه های در معرض خطر قابل تجویز است. واکسن آنفلوانزا ایمنی کامل و صد درصد ایجاد نمی‌کند بخصوص در افراد مسن ولی علایم وشدت بیماری را به وضوح کاهش می‌دهد.
عوارض بیماری آنفلوانزا
آنفلوآنزا بیماری شدیدی است که به راحتی می تواند یک فرد جوان و سالم را چند روز خانه‌نشین کند. با این حال اگر بیمار جوان و سالم باشد معمولا بیماری بدون برجای گذاشتن عارضه خاصی بهبود می یابد. ولی در افراد تحت خطر ممکن است عوارضی از قبیل عفونت گوش، سینوزیت حاد، برونشیت و ذات الریه ایجاد شود.
در این بین ذات‌الریه بیماری بسیار خطرناک و شایعی است که معمولاّ به بیماری آنفلوانزا اضافه می‌شود و می‌تواند در بیماران مبتلا به ضعف سیستم ایمنی یا بیماران با بیماری‌های مزمن طولانی، مرگبار باشد. بهترین راه پیشگیری در بیماران مبتلا به ضعف سیستم ایمنی، تزریق همزمان واکسن آنفلوانزا و ذات الریه است.
درمان
در مورد درمان آنفلوانزا باید گفت این بیماری درمان خاصی ندارد. بهترین راه برای تسریع بهبودی استراحت کامل و مصرف مایعات فراوان است. در صورت مراجعه به پزشک احتمالاّ داروهایی برای کاهش علایم بیماری (مثلاّ پایین آوردن تب یا کاهش درد) تجویز خواهد شد.در ضمن آنتی بیوتیک ها تأثیری در بهبود آنفلوانزا ندارند. بنابراین از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک باید اجتناب شود.
با رعایت این نکات علایم ناخوشایند بیماری تخفیف پیدا خواهد کرد
مصرف زیاد مایعات نظیر آب، آب میوه و سوپ گرم بخصوص سوپ مرغ. آنقدر باید مایعات مصرف شود تا ادار شفاف و زرد کمرنگ باشد.
داشتن استراحت کافی برای مقابله سیستم ایمنی بدن با عفونت. بی‌توجهی به این نکته مهم می‌تواند بیماری را طولانی‌تر و سخت‌تر کند. اگر هنگام ابتلا به آنفلوانزا دو سه روز کار تعطیل شود بهتر است از ابتلای به عوارض آن و بستری شدن.
رای کاهش تب و بدن درد می توان از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کرد. از مصرف آسپرین اجتناب کنید.
