زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر حمیدرضا اكبری گیلانی

انتقال بیماری

HIV از سه طریق اصلی انتقال می‌یابد:  تماس جنسی  قرار گرفتن در معرض خون و یا بافت آلوده (استفاده از سرنگ آلوده)  از مادر به فرزند در دوران بارداری، زایمان، یا تغذیه با شیر مادر (که با نام انتقال عمودی شناخته می‌شود) هیچ‌گونه خطر انتقال از طریق ویروس مدفوع، ترشحات بینی، بزاق، خلط، عرق، اشک، ادرار، یا استفراغ وجود ندارد؛ مگر اینکه با خون آلوده شده باشند. تماس‌های معمول روزانه مثل دست دادن، روبوسی کردن و حتی استفاده از ظرف غذای فرد بیمار باعث انتقال ویروس نخواهد شد

علائم بیماری

عفونت HIV دارای سه مرحله اصلی است: عفونت حاد، دوره نهانی و ایدز عفونت حاد: دوره اولیه HIV، عفونت حاد HIV یا سندرم حاد ویروسی نامیده می‌شود. بسیاری از افراد دو تا چهار هفته پس از گرفتن ویروس دچار علائمی شبیه آنفلوانزا می‌شوند.

سیر بیماری

بعد از ورود ویروس HIV  در سلول‌های لنفوسیت CD4خون تکثیر می‌یابد و باعث ازبین رفتن این سلول‌ها و کاهش تعداد آنها می‌شود. از آنجایی که این سلول‌ها در ایمنی و دفاع بدن در مقابل بیماری‌ها و خصوصا عفونت‌ها نقش مهمی دارند، فرد مستعد بیماری‌های عفونی مختلفی می‌شود.هر فردی که با ویروس  HIVآلوده شده باشد، مبتلا به ایدز محسوب نمی‌شود. هنگامی تشخیص ایدز در یک فرد آلوده به HIV داده می‌شود که یا تعداد مطلق سلول‌های لنفوسیتCD4 به کمتر از ۲۰۰ عدد در هر میلی‌متر مکعب خون رسیده باشد یا عفونت‌های فرصت‌طلب ناشی از عواملی که نمی‌توانند در افراد سالم بیماری ایجاد کنند در فرد به وجود آمده باشد. حتی عفونت‌های ساده‌ای مثل سرماخوردگی و یا عفونت گوارشی می‌تواند در فرد مبتلا به ایدز کشنده باشد.

دوره نهفته

پس از علائم اولیه، بیمار وارد مرحله‌ای به نام دوره نهفته می‌شود. این مرحله از HIV می‌تواند بدون هیچ گونه درمانی از حدود سه سال تا بیش از ۲۰ سال (به طور متوسط حدود هشت سال) به طول بینجامد. اگرچه معمولاً در ابتدای بیماری هیچ علائمی مشاهده نشده یا علامت‌های خیلی کمی دیده می‌شود، اما در نزدیکی پایان این مرحله بسیاری از افراد دچار تب، کاهش وزن، مشکلات گوارشی و دردهای عضلانی می‌شوند. همچنین 7۰ - 5۰ درصد از افراد دچار لنفادنوپاتی ماندگار می‌شوند، به طوری که چند گروه از غدد لنفاوی (به جز در کشاله ران) به مدت بیش از سه تا شش ماه بدون هیچ درد و به طور توجیه‌ناپذیری بزرگ می‌شوند.

آزمایش HIV

از زمان ورود ویروس به بدن انسان تا زمانی که شواهد آزمایشگاهی ظاهر شود، ‌ممکن است بین دو هفته تا شش ماه طول بکشد که به آن «دوره پنجره» می‌گویند. در این دوران شخص، آلوده بوده و می‌تواند دیگران را نیز آلوده کند، ولی ممکن است هیچ‌یک از علائم بالینی و آزمایشگاهی متداول را در خود بروز ندهد.

سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز)

سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) هنگامی است که تعداد لنفوسیتCD4 به کمتر از ۲۰۰ سلول در هر میلی‌متر مکعب خون برسد و یا عفونت‌ها وبیماری‌های خاص مرتبط با عفونت HIV رخ دهد. افراد مبتلا به ایدز خطر آلودگی به ویروس‌های سرطانی مختلفی را دارند؛ از جمله: سارکوم کاپوزی، لنفوم، سرطان دستگاه عصبی مرکزی و سرطان گردن رحم.

 زمان انجام تست HIV

هشت هفته بعد از رفتار پرخطر و در صورت منفی بودن آزمایش، برای اطمینان بیشتر شش ماه بعد از رفتار پرخطر آزمایش تکرار می‌شود. در صورت مثبت بودن تست اولیه، برای تأیید تشخیص تست وسترن بلات انجام می‌گیرد. افرادی که رفتارهای پرخطر داشته‌اند، اما تست HIV منفی است، لازم است سه ماه بعد و در صورت تداوم رفتار پرخطر هر شش ماه آزمایش HIV را تکرار نمایند. آزمایش آنتی‌بادی در کودکان کمتر از ۱۸ ماه، به دلیل وجود مداوم آنتی‌بادی‌های مادری معمولاً نتیجه درستی نمی‌دهد، بنابراین عفونت HIV تنها توسط آزمایش PCR مربوط به HIV RNA یا DNA و یا از طریق آزمایش آنتی‌بادی P24 قابل تشخیص است. 

 داروهای ضد HIV

بیش از 10 داروی ضد ویروس برای HIV استفاده می‌شود که به رغم مؤثر بودن در کاهش سرعت پیشرفت بیماری، قادربه درمان 100درصد بیماری نیستند.

 ایدز در ایران

راه‌های اصلی انتقال ایدز در ایران، آمیزش جنسی و استفاده معتادان تزریقی از سرنگ مشترک است.