تحریریه دنیای سلامت
اوریون نوعی بیماری عفونی واگیردار است كه باعث تورم غدد بزاقی در ناحیه زیرین و بالایی استخوان فك پایین میشود. این بیماری در قدیم بسیار شایع و به همراه چند بیماری دیگر (سرخك، آبله مرغان و سرخجه) به بیماریهای كودكان معروف بوده است. اوریون بیشتر در سنین 5-15 سالگی رخ میدهد؛ ولی با تزریق واكسن MMR میتوان آنرا كنترل كرد؛ با این حال، احتمال بروز ویروس اوریون باز هم وجود دارد. از آن جا كه اوریون غدد بزاقی گونه را درگیر میكند، موجب تورم و درد در ناحیه زیر گوش و خط فك میشود كه ممكن است در یك طرف و یا هر دو طرف باشد. اگر كودك شما واكسن اوریون دریافت نكرده باشد، در اثر تماس با افراد یا اشیای آلوده میتواند به ویروس آن دچار شود. اولین كاری كه با بروز علائم اوریون باید انجام دهید، مراجعه به پزشك است.
عوارض
مزه بد دهان باز كردن دهان به سختی خشكی دهان درد در ناحیه صورت تب درد در ناحیه دهان، به خصوص هنگام غذا خوردن سرخ شدن اطراف گونه و یا زیر گردن گلو درد. البته عوارض اوریون نادر است؛ اما ویروس آن میتواند سایر نواحی بدن را درگیر كند. در این صورت عوارضی مثل التهاب مغز یا پردههای محافظ مغز و نخاع، التهاب پانكراس یا كاهش شنوایی نیز به آنها اضافه میشود. در برخی افراد، التهاب دردناك بیضهها نیز وجود دارد. اوریون بیشتر دركودكان پسر دیده میشود. در صورت سفتی گردن، كاهش شنوایی، تهوع و استفراغ فوراً به پزشك مراجعه كنید.
درمان
معالجه اوریون زمانی كه ناشی از عفوت باكتریایی است، با آنتیبیوتیك صورت میگیرد. عفونتهای ثانویه داخل دهان ناشی از عدم كارایی غدد بزاقی است ونیاز به مصرف آنتیبیوتیك دارند. برخی از عفونتها از طریق تب و یا چرك درون دهان تشخیص داده میشوند.
گاهی اوقات عوارضی مثل آبسه نیز در دهان دیده میشود كه بایدطی عمل جراحی مورد درمان قرار بگیرد. در طول درمان بهتر است بیمار غذاهای مایع مثل سوپ بخورد؛ چرا كه بلع آنها آسانتر است. برای بر طرف كردن خشكی دهان نیز باید مایعات فراوان بنوشد. استراحت كافی و پرهیز از تحرك نیز لازم است. دمای بدن بیمار باید مرتباً چك شود. كمپرس گرم برای تسكین درد مفید است. مصرف استامینوفن و یا بروفن باعث كاهش علائم بیماری میشود. دقت داشته باشید كه به كودكان آسپرین ندهید؛ چرا كه باعث بروز سندرم (Reye) میشود.
توصیههای بیشتر
تداوم مسواك زدن در طول روز و رعایت بیشتر بهداشت دهان و دندان نوشیدن مایعات فراوان خوردن غذاهای نرم و آبكی غرغره با آب نمك نستباً گرم پرهیز از مصرف سیگار و دخانیات پرهیز از نوشیدن آب میوههای ترش
علت
ویروسی به نام «پارامیگزو» عامل این بیماری است. این ویروس در ناحیه بینی، حلق و دهان زندگی میكند و از طریق عطسه و سرفه در هوا پخش میشود؛ بنابراین اگر فرد سالم این ذرات را استنشاق كند، بیمار میشود. ویروس تنفس شده، به سرعت در غدد بزاقی جایگیر شده و شروع به تكثیر میكند؛ سپس وارد جریان خون میگردد و در سرتاسر بدن پخش میشود. حدود 30-40 درصد از كودكان هنگام ابتلا، هیچ نشانهای از خود بروز نمیدهند كه به آن «اوریون بینشانه» میگویند. علائم حدود 15 روز بعد از بیماری با تب و سردرد و كاهش اشتها شروع میشود و تا حدود 20 روز ادامه دارد.
عفونتهای باكتریایی غدد بزاقی كه معمولاً در اثر انسداد مجرای بزاقی یا عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ایجاد میگردند، داروهایی كه سبب خشكی دهان میشوند، مثل برخی از آنتی هیستامینها و ... میتوانند خطر ابتلا به اوریون را افزایش دهند. اوریون فقط بیماری كودكان نیست، بزرگسالان هم دچار آن میشوند و اتفاقاً در بزرگسالان بسیار شدیدتر و سختتر است. التهاب پانكراس (لوزالمعده) با احساس درد و سوزش زیاد در بالای شكم، التهاب تخمدانها در دختران و التهاب دردناك بیضهها در پسرها، از عوارض اوریون است.
اوریون بیماری خطرناكی نیست، ولی همیشه باید احتیاط را رعایت كرد. گاهی اوقات مغز را نیز در گیر میكند و به تخمدانها و بیضهها آسیب میرساند و حتی در برخی موارد نادر باعث ناباروری میشود. هر كس فقط یك بار ممكن است به این بیماری دچار شود و بعد از آن ایمنی پیدا میكند. واكسن اوریون همراه با سرخك و سرخجه تجویز میشود. در سالهای اخیر، برخی گزارشهای جدید نشان دادهاند كه این واكنش عوارضی به دنبال دارد. برخی از پژوهشگران میگویند واكسن MMR باعث اوتیسم میشود. اما از نظر علمی هنوز نمیتوان آنرا ثابت كرد.