زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

منيره حليمی گروه پاتولوژی، دانشكده پزشكی، دانشگاه علوم پزشكی تبريز

چكیده

بیماری كیست هیداتیك توسط لارو اكینوكوكوس ایجاد می‌شود. اكینوكوكوس گرانولوزوس شایع‌ترین عامل بیماری هیداتیك در انسان است. بیماری از طریق تلقیح تخم انگل از راه تماس مستقیم یا خوردن آب و غذای آلوده منتقل می‌شود و عمدتاً كبد (80%) و ریه (15%) را گرفتار می‌كند. هیداتیدوز استخوان بسیار نادر است (5/2%- 5/0%). در این مقاله یك مورد كیست هیداتیك استخوان ران در یك خانم 34 ساله با شكایت درد و تورم استخوان ران گزارش می‌شود.

مطالعات رادیوگرافیك یك ضایعه كیستیك تخریب‌كننده را در ناحیه متافیز استخوان ران نشان می‌دهند. بیمار با تشخیص احتمالی تومور استخوان عمل می‌شود. پس از برداشت ضایعه، یافته‌های هیستوپاتولوژیك كیست هیداتیك استخوان را نشان می‌دهد و بیمار تحت درمان با آلبندازول و پیگیری قرار می‌گیرد.

مقدمه

اكینوكوكوزیس (بیماری كیست هیداتیك) بیماری عفونی است كه توسط لارو اكینوكوكوس ایجاد می‌شود. بیماری از طریق تلقیح تخم انگل منتقل شده و معمولاً كبد (80%) و ریه (15%) را درگیر می‌كند اگرچه هر قسمتی از بدن در این بیماری می‌تواند گرفتار شود. كیست هیداتیك استخوان بسیار نادر است (5/2%- 5/0%). تاكنون مواردی از كیست هیداتیك در ستون مهره، استخوان فمور، تبیا، فیبولا و لگن گزارش شده است. ضایعات استخوان‌های بلند در ابتدا اپیفیز یا متافیز را درگیر می‌كند و سپس به دیافیز گسترش می‌یابد و معمولا با مشكلات تشخیصی همراه است.

تشخیص قبل از عمل بدون مطالعات هیستوپاتولوژیك مشكل است زیرا یافته پاتوگنومونیكی نداشته و یافته‌های رادیوگرافیك نیز اغلب از ارزش محدودی برخوردار است. تست پوستی كازونی اغلب مثبت بوده اما حساسیت و ویژگی آن پایین است. تست‌های آنتی‌بادی اكنیوكوكال و نشان دادن باندهای تیپیك در ایمونو بلات بسیار اختصاصی است. درمان انتخابی برداشت كامل ضایعه با جراحی است و درمان‌های دارویی نظیر مبندازول و آلبندازول كافی نیست اما در مواردی كه برداشت كامل ضایعه امكان‌پذیر نبوده یا مورد تردید است به جراحی افزوده می‌شود. 

گزارش مورد 

در مرداد ماه سال 1387 خانم 34 ساله اهل و ساكن خوی با شكایت درد و تورم موضعی استخوان ران همراه با ترشح از فیستول ایجاد شده در محل، در بیمارستان امام رضا تبریز پذیرش می‌شود. بیمار هیچ‌گونه علائم همراه نظیر تب و كاهش اشتها نداشته است. بیمار مورد مشاوره همكاران متخصص عفونی از نظر بیماری توبركلوزیس قرار می‌گیرد. گرافی ریه بیمار هیچ‌گونه شواهدی از سل ریوی و یا هرگونه یافته پاتولوژیك را نشان نمی‌دهد و بیمار نیز سابقه‌ای از تماس با فرد مسلول را ذكر نمی‌كند.

در آزمایشات درخواست شده برای بیمار یافته غیرطبیعی مهمی یافت نمی‌شود. گرافی استخوان بیمار تصویر یك كیست مولتی لوكوله را نشان می‌دهد. بیمار با تشخیص قبل از عمل ضایعه كیستیك تومورال استخوان ران تحت عمل جراحی و برداشت ضایعه قرار می‌گیرد. مطالعات پاتولوژیك بافت استخوانی را به همراه مامبران‌های هیالن كیست هیداتیك نشان می‌دهد. پس از این تشخیص بیمار تحت پیگیری و درمان با داروی آلبندازول قرار گرفت. در بررسی سی‌تی‌اسكن بیمار كانون اولیه دیگری از كیست هیداتیك مشاهده نشد.

بحث

بیماری كیست هیداتیك استخوان اغلب بدون علامت است و تنها در مراحل پیشرفته و با گسترش ضایعه علامتدار می‌شود. محل اولیه ضایعه در استخوان‌های بلند، متافیز یا اپیفیز است كه بعدا به دیافیز گسترش می‌یابد. عوارض بالقوه ضایعه شكستگی، عفونت و فیستول‌دار شدن ضایعه است این بیماری می‌تواند بیماری‌های بسیاری نظیر توبركلوز، كیست ساده استخوان، آرتریت‌های غیرحاد، ژانت سل تومور، فیبروز هیستیوسیتوم بدخیم، میلوم مالتیپل و كندروساركوم را تقلید كند. به علت پاسخ ناكافی به درمان‌های دارویی هیداتیدوز استخوان بایستی با جراحی وسیع ضایعه درمان شود.

نتیجه‌گیری

 هدف از این گزارش تاكید بر این مطلب است كه همكاران محترم در ضایعات كیستیك ارگان‌های بدن خصوصا در مناطق اندمیك نظیر كشور ایران بیماری كیست هیداتیك را به خاطر داشته باشند.