احمدرضا ناظری
آیا واقعا هیچ امکان درمان (طبی – جراحی) برای جبران کاهش شنوایی کودک من وجود ندارد؟
این سوال بسیار مهم و آزار دهندهای است که در روزهای نخست آگاهی یافتن والدین از ابتلاء فرزند آنها به کاهش شنوایی حسی عصبی از ذهن بسیاری از آنها میگذرد.
آیا حالا که فرزند اول من به کاهش شنوایی مبتلا است، من نمی بایست به فرزند دوم فکر کنم؟ (بویژه والدینی که ازدواج فامیلی نمودهاند)
واقعیت این است که ما نقش ازدواج فامیلی شما را در ابتلای فرزندتان به کاهش شنوایی مادرزادی خیلی پررنگ میدانیم. آمار و ارقام و تحقیقات بسیار کامل در این زمینه وجود دارد. همین مسئله که در حال حاضر فرزند شما به این آسیب مبتلا شده است خود نشانگر وجود ژن مسئول و مولد کم شنوایی در خانواده والدین او است. در این ماجرا نقش احتمال مطرح است. اغلب کم شنواییها اتوزومال مغلوب هستند یعنی لازم است که هر دو آلل از پدر و مادر دریافت شوند تا ضایعه ایجاد شود. همین که فرزند اول مبتلا شده است، شمارا متوجه احتمال تکرار این جور شدن تصادفی آللها برای بار دوم و چندم نیز میکند.
آیا کودک من باید برای همیشه از این وسیله (سمعک) استفاده کند؟
این سوال را از زبان والدین بسیاری شنیده ام. پس از اینکه والدین با پدیده تلخ کم شنوایی فرزند دلبندشان مواجه میشوند، یکی از اولین تصاویری که در ذهن آنها نقش میبندد و البته آزارشان میدهد تصویر فرزند آنهاست که بزرگ شده و بالیده است، دو عدد سمعک در پشت گوشهای او نمایان است و خوب صحبت نمیکند و با مشکلات و موانع عدیده در موقعیتهای گوناگون زندگیاش مواجه میشود. متاسفانه پاسخ این سوال مثبت است.
هنگامیکه کاهش شنوایی حسی عصبی، به ویژه با منشاء ژنتیکی روی میدهد، امکان برگشت آن بسیار بعید و دور از ذهن میباشد. والدین میبایست خود را برای یک فرآیند توانبخشی، تربیتی، آموزشی ویژه برای کودک آماده نمایند. مهمترین نکته ای که درک آن از ناحیه والدین اهمیت دارد، از دست ندادن زمان طلایی سالهای ابتدایی زندگی نوزاد است.
برای کودک من چه نوع وسیله کمک شنوایی تجویز میشود؟
این سوال نیز از رایج ترین سوالات والدین، پس از اینکه اصل وجود کاهش شنوایی را پذیرفتند و خود را آماده دریافت خدمات توانبخشی شنوایی نمودند، میباشد. بسیاری از والدین، بویژه مادران، نگران شکل ظاهری و ابعاد سمعک هستند و میخواهند بدانند که آیا سمعک کودکشان به نحوی خواهد بود که توسط دیگران دیده شود. پاسخ این سوال البته به میزان کاهش شنوایی کودک بستگی دارد. اگر کودک در ارزیابیهای تشخیصی مبتلا به کاهش شنوایی، از حد شدید severe به بالا تشخیص داده شود، میبایست لاجرم از دو عدد سمعک پشت گوشی با قدرت بالا استفاده کند.
اگر در ارزیابیهای تشخیصی میزان کاهش شنوایی در حد عمیق، به دست آید معمولا کودک میبایست در یک فرآیند آزمایشی در ابتدا از دو عدد سمعک پشت گوشی بسیار قوی استفاده کند و اگر پاسخ مناسبی از وی در یک دوره 3 الی 4 ماهه دیده نشد، کاندید کاشت حلزون خواهد بود. حتی در موارد ابتلاء به کاهش شنوایی ملایم، متوسط نیز معمولا تجویز سمعکهای پشت گوشی همراه با قالب توصیه میشود که البته امروزه با ابعاد کوچکی تعبیه شدهاند. در این گونه موارد بسیاری از والدین به استفاده از سمعک داخل گوشی اصرار میورزند. متخصصین شنوایی برای این والدین توضیح خواهند داد که اگرچه از نظر تئوریک و با توجه به میزان کاهش شنوایی کودک، امکان تجویز سمعک داخل گوشی فراهم است اما بنا به دلایلی که به آنها اشاره میکنیم، این کار توصیه نمیشود.
یکی از دلایل امتناع شنوایی شناس از تجویز سمعک داخل گوشی برای این کودکان، رشد لاله و مجرای گوش خارجی کودک تا سنین 9 و 10 سالگی است. بنابراین سمعک داخل گوشی با معضل کوچک شدن ابعاد سمعک نسبت به ابعاد گوش خارجی به مرور زمان خواهد شد.البته قوام کانال گوش خارجی که در سالهای ابتدایی زندگی، حالت منعطفی دارد، نیز از دلایل دیگر این امر است. کانال گوش خارجی توانایی نگهداری بدنه سمعک را به خوبی ندارد.
از دیگر مشکلاتی که سمعک داخل گوشی برای کودک به ارمغان میآورد امکان مفقود شدن و آسیب دیدن سمعک است که در این دوره از زندگی بسیار محتمل میباشد. .