تحریریه مجله دنیای سلامت
خونریزی بینی یا خون دماغ، امری عادی است که این امکان وجود دارد برای هرکسی پیش بیاید. مخاط بینی از مویرگهای بسیار ریزی پوشیده شده است که به راحتی خونریزی میکنند و از طرفی به راحتی التیام مییابند. خونریزی میتواند از یکی از حفرههای بینی یا از هر دو حفره بینی اتفاق بیفتد. حتی گاه پیش میآید که خون وارد گلو هم بشود که معمولا بیمار یا ناخواسته خون را غورت میدهد یا به همراه آب دهان آن را بیرون میریزد. به طور معمول خونریزی بینی هیچ عارضه خاصی را به دنبال ندارد با وجود این، اگر خونریزی ادامه پیدا کند ممکن است منجر به از دست دادن میزان قابل توجهی از خون بدن بشود.
علل خونریزی بینی
معمولا گاهی بدون هیچ دلیل خاصی بینی دچار خونریزی میشود (خصوصا در بچهها و در هنگام بارداری). گاه مخاط بینی در اثر یک ضربه، عطسهای شدید، فین کردن یا خراش سطحی، آسیب میبیند که منجر به خونریزی بینی میشود. قرار گرفتن در معرض نور خورشید، هوای خشک یا سرماخوردگی نیز میتوانند علت خونریزی بینی باشند. همچنین برخی از بیماریها (همچون فشارخون بالا و اختلال انعقاد خون) هم گاه منجربه خونریزی میشوند.
چگونه از خونریزی بینی جلوگیری کنیم؟
اگر سابقه خون دماغ شدن دارید:
از انگشت کردن در بینی خودداری کنید.
تا حدی که ممکن است به آرامی فین کنید.
اگر دچار خونریزی بینی شدیم، چه کار کنیم؟
در حالی که کمی بدنتان متمایل به جلو است، بنشینید و اجازه بدهید که خون جریان پیدا کند و با بیرون ریختن آب دهانتان، خونی را که امکان دارد در دهان جریان پیدا کرده باشد، خارج کنید. روشی ساده برای پایان دادن به خونریزی بینی این است که به سمت جلو خم شوید و به مدت حداقل 3 دقیقه، نوک بینیتان - درست قسمت جلوی استخوان بینی - را با دو انگشت فشار دهید و در طی این مدت با دهان نفس بکشید. اکیدا توصیه میشود که بعد از توقف خونریزی برای چند ساعت تا زمانی که خون منعقد شود، از فین کردن اجتناب کنید. اگر خونریزی بعد از مدتی دوباره شروع شد، به آرامی فین کنید تا لختههای خون از بینیتان خارج شوند و این بار دوباره به مدت 5 دقیقه با انگشتانتان نوک بینی خود را فشار دهید و اعمال بالا را تکرار کنید.
بهتر است از قرار دادن پنبه، گاز استریل یا هر چیز مشابه دیگری در بینی خودداری کنید؛ البته در داروخانهها تامپونهایی مخصوص بند آمدن خونریزی بینی وجود دارد که میتوانید از آنها بهره برد. اگر خونریزی برای بار دوم متوقف نشد و همچنان ادامه یافت – به شرطی که اعمال گفته شده در بالا را به درستی انجام داده بودید – از یک پزشک کمک بگیرید.
چه موقع دخالت پزشکی ضروری است؟
بیشتر انواع خونریزی بینی خطرناک نیستند و نیازی به اقدام اورژانسی پزشکی ندارند. اما در مواردی هم علت خونریزی، عاملی بجز پارگی ساده مویرگهای مخاط بینی است.
با یک پزشک مشورت کنید اگر:
فکر میکنید میزان خونریزی غیر معمول میباشد و پشت سر هم، چندین بار خون دماغ شدهاید.
علی رغم تلاش فراوان، خونریزی بیش از 10 دقیقه به طول انجامیده است.
خونریزی بعد از ضربهای به ناحیه سر، رخ داده است.
بینی تان ضربهای خورده است که احتمال میدهید شکسته باشد.
خونریزی با درد در ناحیه صورت یا سر همراه است.
داروی ضد انعقاد خون مثل آسپرین مصرف کردهاید.
سر گیجه و حالت تهوع دارید و میزان خونریزی بهتدریج رو به بیشتر شدن پیش میرود.
اقدامات پزشکی
پزشک علت خونریزی را بررسی کرده و سعی میکند که به کمک روشهای مختلفی همچون فشار موضعی عروق خونی، استفاده از تامپونهای بند آورنده خونریزی یا سوزاندن رگها خون دماغ را بند بیاورد.اگر بیمار مکررا دچار خونریزی بینی شده یا میزان خونریزی زیاد باشد، پزشک - معمولا به کمک آزمایش خون – بررسی میکند که او مشکل انعقاد خون نداشته باشد و اگر بیمار تحت درمان با داروهای ضد انعقاد خون باشد، روش درمانی خود را با آن تطبیق میدهد.