دكتر محمدمهدی شجری؛ متخصص گوش و حلق و بینی
منشا تولید صدا حنجره است و موثرترین قسمت حنجره، تارهای صوتی هستند كه مهمترین نقش را در تولید صدا دارند. صدای تولید شده با تارهای صوتی كه صوت با فركانس پایه‌ای گفته می‌شود، كیفیت كلام را ندارد. این صوت اولیه با عبور از قسمت‌های مختلف حلق، دهان و بینی كه در اصطلاح آن راتونل صوتی گویند، فرم كلامی پیدا می‌كند. فركانس پایه‌ای حنجره در خانم‌ها 240 هرتز است.
یعنی 240 بار در ثانیه این تارها به لرزش در می‌آیند و در آقایان این فركانس 140 هرتز می‌باشد. علت اختلاف اصلی بین صدای آقایان و خانم‌ها همین تفاوت فركانس پایه‌ای است و به همین دلیل صدای خانم‌ها زیرتر از آقایان است. درست است كه با گذشت زمان ظاهر انسان ضعیف می‌شود و صدا هم از این امر مستثنا نیست، اما می‌توان شرایط مناسبی را برای حفظ كیفیت صدا فراهم كرد. ایجاد صدا به 2 عامل بستگی دارد:
1- حجم هوای ذخیره شده در ریه در موقع بازدم
2- توانایی عضلات تارهای صوتی و منضمات آن كه با مشاوره با متخصصان آسیب‌شناسی گفتار و انجام تمرینات ورزشی و تنفسی می‌توان بر این كاستی‌ها فائق آمد. استفاده از دخانیات در سنین بالا آسیب شدیدی به حنجره وارد می‌كند.
گرفتگی صدا در خانم‌ها تحت عوامل مختلفی صورت می‌گیرد
تغییرات هورمونی در دوران تخمك‌گذاری، حاملگی و دوران یائسگی هر كدام می‌تواند موجب تغییر صدا شود. عامل تغییرات روحی و خلقی كه در ساعات مختلف روز رخ می‌دهد و گفتنی است كه اولین تظاهرات و تغییرات روحی و خلقی در كیفیت صدا اثرگذار است. در صورت بروز بیماری‌های التهابی حنجره، بهبودی به علت بالا بودن فركانس پایه‌ای و رعایت نكردن استراحت صوتی با تاخیر رخ می‌دهد. همچنین صحبت كردن بیش از حد با تلفن، حنجره را خسته می‌كند و مخصوصا در زمان بیماری لارنژیت باعث تاخیر در بهبودی می‌شود.
همچنین استفاده بیش از حد از مواد شوینده شیمیایی و همچنین لوازم آرایشی و استنشاق انواع عطر و اسپری عامل موثر گرفتگی صدا در خانم‌هاست. لازم به ذكر است استفاده از داروهای محرك، تاثیر نامطلوب بر لایه‌های مخاطی محافظتی حنجره دارد و در برخی موارد این تغییرات در خانم‌ها غیرقابل برگشت است و باعث تغییر صدای ماندگار خواهد شد.
گرفتگی صدا و حرفه‌ای‌ها
افرادی كه حرفه آنها به صحبت كردن وابسته است، باید بیش از افراد معمولی به حفظ و سلامتی صدای خود توجه كنند. چنانچه فردی در مواقع سرمازدگی استراحت صوتی را رعایت نكند و با شدت و بلند صحبت كند، باعث خونریزی‌های كوچك در تارهای صوتی می‌شود كه تدریجا این تغییرات به علت رعایت نكردن بهداشت حنجره به گره صوتی تبدیل می‌شود كه نیاز به عمل جراحی دارد.
تعداد كمی از مدرسان در ساعات استراحت و پس از تدریس از سیگار استفاده می‌كنند كه بسیار مضر است، زیرا بیشترین آسیب تارهای صوتی در مواقع خستگی و خشكی مخاط پوششی تارهای صوتی رخ می‌دهد كه به مدرسان توصیه می‌شود با مصرف آب باعث افزایش رطوبت و لطافت تارهای صوتی شوند و از آسیب‌های متعدد در امان باشند.
اما چند كلامی با آنهایی كه می‌خواهند صدای حرفه‌ای داشته باشند: صدای حرفه‌ای دارای شرایط خاصی از نظر فیزیولوژی و آناتومی تارهای صوتی و همچنین توانایی‌های ویژه است كه پس از بررسی‌های دقیق با تمرینات صحیح می‌توان این توانایی را افزایش داد. در غیر این صورت، صرفا به دلیل یك میل و تفكر احساسی و تمرینات ناصحیح و غیراستاندارد توانایی ذاتی و اصلی حنجره مختل شده و تغییرات غیرقابل جبران در تارهای صوتی ایجاد می‌كند.
نكته دیگر این كه بعضی افراد با تقلید صدای خواننده‌های حرفه‌ای در زمان كوتاهی كیفیت صدای واقعی خود را از دست می‌دهند كه این اتفاق در بعضی قاریان و مداحان دیده شده است. به این افراد توصیه می‌شود با ارزیابی‌های دقیق و بررسی توانایی‌های حنجره و مشورت با كارشناسان قدم به ورطه صوت حرفه‌ای بگذارند.
براي خواندن بخش دوم- گرفتگی صدایتان را جدی بگیرید- اينجا كليك كنيد.
