Loading...
شما از نسخه قدیمی این مرورگر استفاده میکنید. این نسخه دارای مشکلات امنیتی بسیاری است و نمی تواند تمامی ویژگی های این وبسایت و دیگر وبسایت ها را به خوبی نمایش دهد.
جهت دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه به روز رسانی مرورگر اینجا کلیک کنید.
چهارشنبه 12 اردیبهشت 1403 - 11:19

28
بهمن
دانستنی‌های رادیولوژی و تصویر‌برداری (2)

دانستنی‌های رادیولوژی و تصویر‌برداری (2)

ماموگرافی یا تصویربرداری از پستان با استفاده از اشعه ایكس، سونوگرافی و MRI می‌باشد.

 

دومین كاربرد این امواج در سوزاندن لخته‌ها و درمان واریس‌ها و نیز سوزاندن تومورهای كبد، كلیه، ریه، پستان و استخوان می‌باشد. پس این امواج هم تصویرساز هستند و هم می‌توانند با حرارت بالای 100 درجه تومورها را بسوزانند؛ بنابراین باز دخالت پزشك متخصص یا رادیولوژیست است كه می‌تواند با كارگردانی مثبت خود بین سود و زیان بیمار تصمیم‌گیری و قضاوت كند.

 امواج لیزر

از این نوع امواج در بررسی و اندازه‌گیری محل‌های تابش اشعه ایكس، RF و بقیه انرژی‌ها استفاده می‌شود؛ ضمن اینكه خود لیزر می‌تواند برش‌دهنده و سوزاننده هم باشد؛ مانند سوزاندن لخته خون داخل واریس و یا سوزاننده دیسك بین مهره‌ای و یا تومورها. لیزر در تمام كارهای تشخیصی و درمان پزشكی از دقت و تاثیر خوبی برخوردار است.

امواج مغناطیسی

جوایز نوبل متعددی برای ابداع اشعه ایكس، طراحی دستگاه سی‌تی‌اسكن و MRI به رشته رادیولوژی اختصاص یافته است كه «حداقل 4چهار مورد در ارتباط مستقیم»، دو مورد از آنها برای NMR و نام جدید MRI بوده است. MRI قبل از ابداع سی‌تی‌اسكن اشعه ایكس طراحی، اختراع و حتی ساخته شده بود، ولی وضوح تصویری كافی نداشت؛ لذا سی‌تی‌اسكن اشعه ایكس با ابداع آقای مهندس ان- گادفری‌هانسفیلد انگلیسی اختراع و ایشان موفق به دریافت جایزه نوبل شد.

امروز برای تحقیقات، دستگاه MRI به‌قدرت 28 تسلا ساخته شده كه تا 4/9 تسلا برای تشخیص‌ها در انسان زنده مجاز اعلام شده است. در كشور ما دستگاه 2/0 تا 3 تسلا مشغول فعالیت هستند. تسلاهای قوی‌تر برای فعالیت‌های بافت‌ شناسی و طیف نگاری یا اسپكتروسكوپی استفاده می‌شوند.

لوتربور، همكار دكتر محمود فروتن مافی، از رادیولوژیست‌های برجسته ایرانی مقیم امریكا در دانشگاه ایلی‌نوی بوده كه خاطرات جالبی را از خوابیدن اولین انسان‌ها در داخل ماشین MRI با قدرت 4/9 تعریف كرده است. بیمار در برخورد با دستگاه MRI با دو انرژی روبه‌رو می‌شود: اول امواج مغناطیسی كه وقتی بیمار داخل دستگاه قرار می‌گیرد، پروتون‌های بدن او را نظام می‌دهد.

قدرت جاذبه در داخل ماشین MRI 5/1 برابر، یعنی 45000 برابر قدرت جاذبه كره زمین است ورود هرگونه قطعه فلزی كه با آهن‌ربا قابل جذب باشد، بداخل اطاق و دستگاه MRI  ممنوع است؛ زیرا به دستگاه چسبیده و عملكرد آن‌را مختل می‌كند و یا ضمن ربایش، قسمتی از بدن بیمار را زخم می‌كند.

وجود طلا، نقره، مس و تیتانیوم و بقیه فلزات كه آهن ربا آنها را حركت ندهد، اشكالی ندارد؛ ولی بازهم بهتر است داخل دستگاه نرود (دندان طلا و یا پروتز تیتانیوم در بدن بیمار چون ثابت و غیرقابل درآوردن است، اشكالی ندارد). از سال 1990 به بعد همه دریچه‌های قلبی و ابزار فلزی پزشكی با دستگاه‌های MRI سازگار هستند؛ اما برای پروتزهای قبل از 1990، حتماً باید با پزشك رادیولوژیست مسؤول مشورت شود.

در داخل دستگاه MRI وقتی پروتون‌های بدن نظام خاص را به‌خود گرفتند، امواج RF در سطوح مشخص و محاسبه شده‌ به آنها تابانده می‌شوند تا محورشان به مقدار مورد نظر منحرف گردد كه متعاقباً با خاموش كردن ارسال كننده RF و در برگشت محور پروتون به حالت قبل از تحریك مقدار RF پس داده شده را با گیرنده RF به ثبت رسانیده و با استفاده از معادلات خوارزمی كه همان آلگوریتم‌های وارده از غرب می‌باشند، تصویر را درست می‌نماییم. MRI

نیز در حد تشخیص‌های پزشكی ضرری ندارد. از نظر زمانی و در بعضی حالات هم MRI عوارضی خواهد داشت كه وجود پزشك رادیولوژیست و برنامه‌های تصویرگیری محاسبه و از پیش نوشته شده از آن جلوگیری می‌كند. مطلق‌ترین ممانعت برای ورود به دستگاه MRI و حتی اطاق MRI و یا پشت در اطاق همان باطری قلبی (pace macker)  است؛ چون این دستگاه آنالوگ و غیر دیجیتال است و در مجاورت دستگاه MRI از كار خواهد افتاد. MRI قدرت تشخیص زیادی در بیماری‌های مغز و نخاع ، سیستم عضلانی و مفصلی، مغز استخوان و عروق دارد؛ ضمن اینكه در تصویرنگاری عمومی بدن نیز كمتر از CT  نیست. انجام MRI از جنین نیز اشكال ندارد و می‌تواند بعضی ناهنجاری‌های جنین را قبل از تولد تشخیص دهد و حتی حدس تشخیص در سونوگرافی را رد یا تایید نماید.

 ماموگرافی

ماموگرافی یا تصویربرداری از پستان با استفاده از اشعه ایكس، سونوگرافی و MRI می‌باشد. انجام ماموگرافی با رادیولوژی زیر سن 30 سال انجام نمی‌شود؛ زیرا ضررش بیشتر از نفع آن می‌باشد؛ اما انجام سونوگرافی و MRI زیر 30 سال اشكالی ندارد و بعد از آن هم به‌عنوان مكمل ماموگرافی سودمند است.

حدود 7 درصد از خانم‌ها دچار سرطان پستان می‌شوند كه بیماریابی و تشخیص زودرس می‌تواند مرگ و میر آنها را به كمترین مقدار برساند. در ماموگرافی MRI حتماً بایستی از تزریق وریدی ماده حاجب استفاده نمود. همواره لازم است برای تفسیر هر عكس از پستان تصاویر قبلی برای مقایسه و مشاوره به رادیولوژیست ارائه شود.

 رادیولوژی درمانی

در این روش پزشك رادیولوژیست به عنوان پزشك درمانگر یا عضوی از تیم درمانی با یك سوزن یا لوله باریك و بدون ایجاد برش در بدن بیمار و از طریق سوراخ ظریفی به درمان بیماری می‌پردازد و به این ترتیب از جراحی جلوگیری می‌كند یعنی اگر دارو موثر است، بهتر از سوزن و اگر سوزن یا لوله‌ای می‌تواند موثر باشد، بهتر از انجام جراحی است.

از این نوع درمان می‌توان برای تهیه نمونه‌های بافتی (بیوپسی)، تخلیه آبسه‌ها، كیست‌ها و ... درناژ و لوله‌گذاری برای تخلیه مداوم چرك یا مایعات (نفروستومی و یا گذاشتن استنت‌ها)، درمان دیسك كمر، درمان دردهای عصبی و درمان عوارض بعضی از جراحی‌ها استفاده كرد.

 

برچسب ها: ماموگرافی، بیوپسی، درمان واریس‌، تومورهای كبد، امواج لیزر، امواج مغناطیسی، رادیولوژی درمانی تعداد بازديد: 1024 تعداد نظرات: 0

نظر شما در مورد اين مقاله چيست؟

فیلم روز
تصویر روز