زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر روشنک جزایری ؛ پزشک و مشاور ژنتیک بالینی

هایپر کلسترولمی خانوادگی شناخته شده ترین اختلال متابولیسم چربی و  شایعترین بیماری تک ژنی اتوزومی غالب بوده و با یک افزایش بیماریزایی و مرگ و میر به جهت بیماری زودرس شریان های کرونری همراه است. تخمین زده می شود که حدود 500/1 افراد چمعیت عادی و 20/1 افرادی که دارای بیماری اولیه شریان های کرونری هستند، برای یک چهش در ژن FH هتروزیگوت هستند.در افراد دارای یک جهش هتروزیگوت در ژن  FH  سطوح کلسترول  به دو برابر نرمال افزایش پیدا می کند ودر سنین زیر 50 سالگی دچار سکته قلبی می شوند.

افراد هموزیگوت دارای سطوح افزایش یلفته 3 تا 4 برابری کلسترول بوده و در سنین زیر 20 سالگی به سکته قلبی دچار می شوند.افراد دارای هایپرکلسترولمی خانوادگی(FH) سطح بالای از کلسترول خون داشته و ریسک چشمگیری برای ایجاد بیماری اولیه شریان های کرونری دارند.آن ها در دوران کودکی و یا بلوغ با رسوب تحت جلدی لیپید به نام گزانتوماتا شناخته می شوند.

سلول ها به طور طبیعی کلسترول خود را یا از سنتز داخلی کلسترول و یا با برداشت کلسترول رژیم غذایی از طریق گیرنده های LDLدر سطح سلول تامین می کنند.سطوح داخل سلولی کلسترول با یک سیستم فید بک کنترل می شود، به طوری که کلسترول آزاد از سنتز گیرنده LDLممانعت کرده و سطوح سنتز داخلی اولیه کلسترول را کاهش می دهد.سطوح بالای کلسترول در افراد دارای FH به جهت نقص یا عملکرد معیوب گیرنده های LDL است که منتهی به افزایش سطوح سنتز داخلی کلسترول می شود.

چهار نوع عملکردی یا کلاس اصلی از جهش های گیرنده LDL شناسایی شده است، که عبارتند از: بیو سنتز کم ویا معیوب گیرنده، انتقال کم ویا معیوب گیرنده از شبکه اندوپلاسمی به دستگاه گلژی،اتصال غیر طبیعی LDL به گیرنده، و انتقال غیر طبیعی LDL با گیرنده به داخل سلول . هر چهار کلاس ، منجر به کاهش گیرنده های نرمال LDL به نصف و در نتیجه افزایش سطوح کلسترول خون  می شوند. .

در نتیجه اثرات بنیانگذار ، جهش های اختصاصی در اشخاص دارای FH از گروه های نژادی خاص یافت می شود.محدود کردن برداشت غذایی کلسترول و  درمان دارویی با عواملی چون کلستیرامین که کلسترول را از گردش روده ای-کبدی خارج می کند، می تواند سطوح کلسترول را کاهش داده و درنتیجه خطر بیماری شریان های کرونری را کاهش دهد. روشن شدن جزئیات مسیر های متابولیسمی و بیوسنتزی کلسترول ، ما را قادر به استفاده از عوامل دارویی دیگری کرده است، به طوری که داروهایی تولید شده‌اند که با مهار آنزیم HMG کوآردوکتاز از سنتز داخل سلولی کلسترول مانعت می کنند. این دارو ها در جلوگیری از عوارض بلند مدت ، ثمر بخشی بیشتری نشان داده اند.