دكتر محمدتقی صالحیان؛ فوق تخصص جراحی عروقی و پیوند اعضاء
امروزه اعتیاد یك مسئله مهم اجتماعی و بهداشتی در كل جهان محسوب می‌شود. در كشور ما نیز در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه جوانان قرار گرفته و متاسفانه روز به روز، تنوع مواد مصرفی نیز رو به افزایش است.
با توجه به اینكه مصرف مواد مخدر، نیاز به داشتن وسایل متعدد و خاصی دارد، همین‌طور برای استعمال این مواد، به مكان خاص و وقت بیشتری نیاز است، در سال‌های اخیر جوانان به موادی روی آورده اند سریع‌تر به حالت خاصی كه مایلند برسند، همین‌طور نیاز به صرف وقت كمتر داشته، و وسایل خاصی را استفاده نكنند.
به این علت چه در كشورهای غربی و چه در ایران، بیشتر تمایل به مصرف مواد مخدر صناعی و تزریقی دارند تا براحتی قادر باشند این مواد را توسط سرنگی داخل رگ تزریق كنند و جهت تزریق هم اطلاعاتی از رفقایشان كسب كرده، بزودی پس از 2-1 بار تزریق در دست‌ها یا پاها و هر جایی كه رگ دیده شود، تزریق را یاد می‌گیرند.
با توجه به اینكه اغلب تزریقات در وریدهای بزرگ، به خصوص ورید پاها و كشاله ران صورت می‌گیرد، این مسئله مشكلات جانبی دیگری غیر از عوارض اعتیاد به دنبال دارد.
مشكلات تزریق مواد مخدر و عوارض جانبی این تزریقات در رگ‌های مختلف بدن كدامند؟
افرادی كه به این نوع تزریقات مبادرت می‌ورزند، به جهت اینكه آگاهی و اطلاعات كافی از رعایت موارد استریلیته ندارند، به آلودگی و بیماری‌هایی دچار می‌شوند كه از طریق این تزریقات وارد بدن می‌شود كه مشكلات عدیده دیگری را به همراه دارد.
خطرناك‌ترین آن‌ها ابتلا به بیماری‌های مهلكی چون بیماری هپاتیت نوع A-Z و AIDS می‌باشد. همچنین این افراد، افراد دیگری را در سطح جامعه آلوده می‌كنند و با توجه به مصرف این نوع مواد تزریقی كه IV Drug Abuser نام دارند، آلودگی‌های همراه خطرناك دیگر در سطح كل جامعه همچنان رو به افزایش است.
مشكلات عروقی كه در محل تزریق مواد مخدر صورت می‌گیرد، چیست؟
مشكلات عروقی كه این افراد بدان دچار می‌شوند، ناشی از تخریب عروق و لخته شدن خون در وریدها (سیاهرگ‌ها) و خصوصا وریدهای اندام‌های انتهایی و پاها است.
مشكل عدیده دیگری كه همراه با تزریق وریدی می‌باشد، در اثر آلودگی سرنگ به وجود می‌آید. آلودگی‌های مذكور باعث آلودگی و آزردگی شریان‌ها می‌شود كه در تمام قسمت‌های بدن در مجاورت وریدها قرار دارند، كه باعث به وجود آمدن مشكل شایعی به نام آنوریسم (Aneorysm) كاذب و گانگرن عضو (از بین رفتن عضو به دلایل تزریق ناخودآگاه در شریان) و ایسكمی (كم‌خونی) حاد اندام می‌شود.
مشكل دیگری كه همراه با تزریق مواد مخدر پیش می‌آید، ترومبوفلبیت است كه باعث لخته شدن خون در وریدها شده، جریان برگشتی خون (خون سیاهرگی) در اندام‌ها دچار اشكال می‌شود كه نهایتا منجر به ورم دست‌ها و پاها می‌شود.
عوارض ترمبوفلبیت چیست؟
به دنبال مشكل مذكور، آمبولی ریه، آمبولی مغزی و آمبولی عفونی به وجود می‌آید و منجر به سپتی‌سمی (به وجود آمدن عفونت در كل سیستم گردش خون) شده كه نهایتا به مرگ منجر می‌شود.
آنوریسم چیست؟
در اثر تزریقات مكرر كه در كشاله ران (وریدران) یا ورید بازویی صورت می‌گیرد، علاوه بر اینكه باعث ایجاد لخته در سیستم وریدی می‌شود، آلودگی‌های همراه با تزریق سرنگ نیز (كه شامل انواع و اقسام باكتری‌ها است) وارد رگ شده و جدار رگ در اثر تجمع شدن باكتری‌ها دچار تخریب می‌شود.
با توجه به اینكه در كلیه نقاط بدن همواره در كنار ورید (سیاهرگ)، شریان (سرخرگ) قرار دارد، آزردگی كه در اثر رشد باكتری‌ها به وجود آمده، باعث تخریب جدار شریان می‌شود و خون شریانی به بافت‌های اطراف نفوذ می‌كند و ارتباطی بین جریان خون سرخرگی و بافت‌ها به وجود می‌آید.
با توجه به این كه پس از قلب، شریان بالاترین قدرت پمپاژ را دارد، این كار دچار اختلال شده، در محل آسیب دیده به تدریج توده‌ای در خارج از شریان به وجود می‌آید، كه این توده آنوریسم كاذب نام دارد.
به تدریج توده رشد كرده و در هر نقطه كه باشد، خودش را به محل پوست می‌رساند و به علت فشار بالایی كه در این توده وجود دارد، در پوست نكروز ایجاد شده و سوراخی به بیرون باز می‌شود، كه به دنبال آن به جهت ارتباطی كه بین شریان اصلی و این حفره و پوست به وجود آمده، خون شریانی از محل سوراخ شدگی خارج می‌شود كه این حالت؛ نهایت مرحله آنوریسم كاذب است (آنوریسم حقیقی در بدن به وجود می‌آید).
در صورتی كه رسیدگی به موقع صورت نگیرد، در عرض 3-2 دقیقه در اثر خونریزی شدید، خون تمام بدن از این محل خارج شده و افت شدید فشار خون پیش می‌آید كه اگر رسیدگی پزشكی به موقع انجام نگیرد، منجر به مرگ می‌شود...
