زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

در ماه‌های اخیر گسترش بیماری ویروسی آنفلوانزا در کشورمان رو به افزایش بوده و تعدادی از هموطنان جان خود را از دست داده‌اند. بنابر نظر متخصصین و کارشناسان بیماری‌های عفونی و حوزه بهداشت و درمان گروه‌های پرخطر شامل کودکان، سالمندان و بیماران خاص بیشتر در معرض ابتلا و شدت بیماری هستند. برای آگاهی بیشتر از پیشگیری و مراقبت‌های مربوط به آنفلوانزا در سالمندان به سراغ متخصص بهداشت عمومی سالمندان آقای دکتر عبدالکریم چوبساز رفتیم تا بیشتر با ابعاد این بیماری و راهکارهای درمان آن آشنا شویم.

 آنفلوانزا در سالمندان را جدی بگیرید

دکتر چوبساز با تاکید بر اینکه شرایط جسمانی سالمندان با دیگر اقشار جامعه تفاوت دارد گفت: علایمی که در سنین پایین بروز می‌کند و باعث می‌شود پزشک تشخیص آنفلوانزا را بدهد، امکان دارد در سالمندان متفاوت باشد و یک سالمند مبتلا به آنفلوانزا شده باشد اما برخی از علایم بروز نکند که همین امر باعث می‌شود آنفلوآنزا در سالمندان خطرناک‌تر باشد و زمانی تشخیص داده شود که مقداری دیر شده است. دکتر عبدالکریم چوبساز با تاکید بر اینکه باید آنفلوآنزا در سالمندی جدی گرفته شود گفت: سیستم تنفسی در دوران سالمندی ضعیف می‌شود زیرا قدرت انعطاف‌پذیری و کششی که ریه‌ها در ایام جوانی دارد، در دوران سالمندی ندارد و همین امر باعث می‌شود که مقاومت ریه‌ها در برابر بیمای‌های عفونی در سالمندان کاهش یابد. سالمندان در بخش قلبی و عروقی نیز همین مشکل را دارند، زیرا قدرت عروق کاهش می‌یابد، فشار خون سیستولیک بالا می‌رود، تغیراتی در قلب اتفاق می‌افتد و خلاصه اینکه انسدادهای قلبی و عروقی و نارسایی قلبی در سنین بالا اتقاق می‌افتد.

 سیستم ایمنی سالمندان

وی از سیستم ایمنی سالمندان به عنوان جدی‌ترین مساله یاد کرد و گفت: تغییراتی که در ذخیره مغز استخوان سالمند اتفاق می‌افتد، عواقب بدی به دنبال دارد و کاهش ذخیره مغز استخوان، باعث می‌شود که عملکرد سلول‌های دفاعی و آنتی‌بادی‌ها در سالمندان کاهش یابد و در نتیجه فرد سالمند مستعد ابتلا به بیماری‌ها می‌شود. متخصص MPH سالمندان با تاکید بر اینکه رهایی سالمند از بیماری به سختی صورت می‌گیرد گفت: سالمندان باید مراقب ابتلا به آنفلوآنزا باشند زیرا سرعت بهبودی بیماری سالمندان کاهش می‌یابد، به ویژه آنکه در بهبود بیماری عفونی، تأخیر ایجاد می‌شود. وی با تاکید بر اینکه در دوران سالمندی فعالیت سیستم ایمنی کاهش می‌یابد، به تبعات این مساله پرداخت و گفت: ابتلا به عفونت‌ها در دوران سالمندی بیشتر می‌شود و بیماری‌های شایعی که می‌تواند زمینه‌ساز بیماری آنفلوآنزا بشود، برونشیت مزمن، بیماری‌های آنتی‌زم مزمن، آسم (مجاری ریه درگیر می‌شود) و ذات‌الریه (نسج ریه درگیر می‌شود) است. همچنین سالمندانی که سابقه بیماری‌های قلبی و عروقی دارندف باید مراقب باشند زیرا بیماری‌های قلبی از جمله اختلال در عملکرد کلیه و کبد می‌تواند این معضل را تشدید کند. چوبساز با تاکید بر اینکه هر بیماری می‌تواند برای سالمندان خطرناک باشد گفت: حتی در سالمندان مبتلا به آلزایمر، سیستم ایمنی بدن آنان کاهش می‌یابد. وی با تاکید بر اینکه آنفلوآنزا در سالمندان باید جدی گرفته شود گفت: در نتیجه اختلالاتی که سالمندان در خصوص تغییرات تغذیه پیدا می‌کنند، سیستم دفاعی بدن‌شان ضعیف می‌شود، همچنین بیماری دیابت نیز بستری برای کاهش سیستم ایمنی بدن است و توانایی جسمی را سرکوب می‌کند.

 مخاطرات خانه سالمندان برای ابتلا به بیماری

متخصص MPH سالمندان بر توجه بیشتر به حضور جمعی به ویژه در خانه‌های سالمندان تاکید کرد و گفت: سالمندانی که در خانه‌های سالمندان زندگی می‌کنند، باید بیشتر مراقبت کنند، چون در محیط‌های جمعی هستند، دوران کهولت را سپری می‌کنند و سن بالای 70 سال دارند. وی با تاکید بر اینکه آنفلوآنزا در سنین سالمندی تشدید می‌شود گفت: به ویژه آنکه زندگی جمعی سالمندی هم به این مشکلات افزوده می‌شود و درصد ابتلای این سالمندان به آنفلوآنزا و به تبع آن درصد بهبودی را کاهش می‌دهد.

پیشگیری از آنفلوانزا در سالمندان

چوبساز بر تزریق به موقع واکسن آنفلوآنزا تاکید کرد و گفت: در شروع فصل سرما توصیه می‌شود که سالمندان حتماً واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند. مطالعاتی که به تازگی در خانه سالمندان کهریزک انجام شده و همچنین سایر مطالعاتی که صورت گرفته، نشان داده که تزریق به موقع واکسن، احتمال ابتلای به آنفلوآنزا را 50 درصد کاهش می‌دهد و مهم‌تر اینکه در صورت ابتلا، مدت بیماری کاهش می‌یابد، فرد سالمند زودتر بهبود می‌یابد و شدت بیماری نسبت به افرادی که واکسن نزده‌اند، کاهش می‌یابد.

وی با اشاره به ناآگاهی سالمندان از بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفلوآنزا گفت: سؤال سالمندان هنگامی که به پزشک مراجعه می‌کنند، این است که چه موقع واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنیم؟ از آنجا که شروع اثر واکسن آنفلوآنزا دو تا 4 هفته پس از تزریق است، بنابراین توصیه می‌شود تزریق واکسن را با شروع فصل سرما آغاز کنیم و اگر وارد فصل پاییز و زمستان شده باشیم، فرصت‌ها را از دست داده‌ایم. بنابراین بهترین زمان تزریق واکسن در اواخر شهریور یا اوایل مهر ماه است.

تفاوت علایم آنفلوانزا در سالمندان

متخصص MPH سالمندان با تاکید بر اینکه علایم آنفلوآنزا در سالمندان با سنین دیگر تفاوت دارد گفت: بالارفتن تب در سنین پایین از علایم آنفلوآنزا است، اما در سالمندان به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی که در بدن‌شان اتفاق می‌افتد، امکان دارد تب به شدت دیگر سنین نباشد که این یک علامت گمراه کننده است.

وی با تاکید بر این که هر گاه در سالمندان تب بالا دیدیم، باید بدانیم که شدت آنفلوآنزا و خطرات آن بسیار بیشتر از دیگر سنین است گفت: برخلاف اینکه تب در سنین پایین هشدار دهنده است، در سنین سالمندی امکان دارد فرد به آنفلوآنزا مبتلا شده باشد، اما تب نداشته باشد، چرا که تب نشان‌دهنده مقاومت بدن در برابر بیماری است و چون بدن فرد سالمند در برابر بیماری مقاومت بالایی ندارد، تب هم نمی‌کند.

چوبساز با تاکید بر اینکه در علم پزشکی، تب دلیل مقاومت بدن در برابر بیماری است گفت: هنگاهی که بدن تب می‌کند، یعنی مقاومت در برابر ویروس یا باکتری آغاز شده که وارد بدن انسان شده است. اما در سالمندان به دلیل ضعف ایمنی بدن، این مقاومت وجود ندارد. بنابراین تب بالا را باید در سالمندان جدی بگیریم و مختص به آنفلوآنزا هم نیست، بلکه هرگاه سالمندی مبتلا به تب شد، باید به سرعت به پزشک مراجعه کند. وی علایم شایع آنفلوآنزا را سردرد، درد عضلانی و سرفه اعلام کرد و گفت: مشکلات گوارشی نیز در برخی مبتلایان به آنفلوآنزا اتفاق می‌افتد که شامل تهوع و اسهال می‌شود، اما در مورد همه شایع نیست. متخصص MPH سالمندان با اعلام اینکه عوارض خطرناک آنفلوآنزا در سنین سالمندی که بعد از هفته اول ابتلا به آنفلوآنزا بروز می‌کند، علایم ریوی است گفت: در سالمندان سرفه‌های شدید و مستمر که با تنگی نفس همراه می‌شود، بسیار اهمیت دارد و باید جدی گرفته شود.

توصیه‌های بهداشتی و ایمنی

وی با تاکید بر اینکه توصیه‌های پزشکی و تغذیه به سالمندان نیز متفاوت است گفت: مهم‌ترین توصیه برای پیشگیری از ابتلا به آنفلوآنزا، خودداری از تماس بدنی است به همین دلیل اصرار داریم که حداقل فاصله یک متری با فرد مبتلا به آنفلوآنزا رعایت شود و از دست دادن و روبوسی نیز پرهیز شود.

دکتر چوبساز از سالمندان خواست از تماس دست با دهان، چشم، گوش و بینی خودداری کنند و گفت: امکان دارد که یک سالمند با فرد مبتلا به آنفلوآنزایی که خودش خبر ندارد و علایم آنفلوآنزا نیز در او دیده نمی‌شود، دست بدهد و سپس همان دست را به بخش‌های از صورت بزند و بیماری به سرعت انتقال داده شود. فراموش نکنیم که ویروس از پوست نمی‌تواند عبور کند و تنها از طریق همان بخش‌های دهان و بینی و چشم و... وارد بدن می‌شود.

وی شست‌وشوی مکرر دست‌ها را بسیار مهم توصیف کرد و گفت: نیازی نیست به سراغ مواد شوینده شیمایی یا مواد ضدعفونی کننده خاص برویم، بلکه شست‌وشوی دست با آب و صابون کفایت می‌کند.

متخصص MPH سالمندان از سالمندان خواست از حضور در محیط‌های سرپوشیده و پر ازدحام خودداری کنند و گفت: امکان انتقال ویروس و میکروب در محیط‌های سربسته و شلوغ بسیار بالاست.

وی مهم‌ترین نکته برای سالمندان را، استراحت و خواب کافی دانست و گفت: سالمندانی که کم‌خوابی دارند، دچار مشکلات ضعف سیستم ایمنی بدن می‌شوند و قدرت دفاع بدن‌شان در نتیجه کم‌خوابی کاهش می‌یابد، در نتیجه مستعد ابتلا به هر بیماری ویروسی و میکروبی از جمله آنفلوآنزا می‌شوند. بنابراین به سالمندان توصیه می‌شود استراحت و خواب کافی داشته باشند که البته این توصیه ربطی به زمان ابتلا به آنفلوآنزا و اپیدمی ندارد و در حالت عادی که بیماری واگیری مردم را تهدید نمی‌کند، کم‌خوابی و استراحت نکردن به اندازه کافی می‌تواند سلامت سالمندان را تهدید کنند.