گفت‌وگو: ملیکا مومنی‌راد
گفت‌وگو با جواد نوروزبیگی؛ تهیه‌کننده
«فیلم‌های بیشماری که از رفتار‌‌های نامناسب وزرا و نمایندگان مجلس دست به دست می‌شود، از فیلم ما خیلی جلوتر هستند!
بعد از تماشای این فیلم‌ها به این نتیجه رسیدم ما باید «مارموز» را خیلی تندتر از این می‌ساختیم.» فیلم سینمایی «مارموز» به کارگردانی کمال تبریزی به جهت ژانر و پرداخت به یک موضوع متفاوت از ابتدای ساخت تا زمان اکران، محل بحث‌‌ها و اتفاقات مختلف بود، اما حالا این فیلم به اکران رسیده است و توانسته به فروش خوبی دست پیدا کند، به بهانه اکران این اثر با جواد نوروزبیگی؛ تهیه‌کننده آن، به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.
شما جزء آن دسته از تهیه‌کنندگانی هستید که در این سال‌ها اقدام به ساخت فیلمنامه‌‌های متفاوت از ژانر‌‌های مختلفی کردید، «مارموز» نیز برای یک ژانر و فضای متفاوت دیگر جا باز کرده است، یک کمدی سیاسی که معمولاً تا پیش از این در سینمای ما چندان جدی تلقی نشده بود، چه دلایلی شما را بر آن داشت که پشت «مارموز» بایستید، فیلمنامه‌ای از همان ابتدا مشخص بود ساخت و به اکران رساندنش کار ساده‌ای نیست؟
بسیار دوست داشتم دست به ساخت اثری در ژانر سیاسی بزنم، از سویی دیگر به نظرم وقت آن رسیده است که حرف مردم و مطالبات در قالب فیلم بیان شود و ما به اندازه مسئولیت و موقعیتی که در جامعه داریم در جهت بیان و نمایش واقعیت‌‌ها قدم برداریم تا شاید مؤثر واقع شود و اطمینانی دوباره شکل بگیرد.
قدم گذاشتن در این راه نیازمند جسارت و عزم جدی بود و واقعاً در این راه، چه در دوره ساخت و تولید فیلم و چه برای به اکران رساندن آن، سختی بسیاری کشیدیم.
اما در حال حاضر مدیران سازمان سینما و کسانی که از بابت اکران شدن این فیلم و تبعات آن نگرانی‌‌هایی داشتند، به این نتیجه رسیدند که جای نگرانی نیست.
قضاوت به عهده مردم است و خوشبختانه نظرات آن‌ها مثبت است و ما را مورد تشویق قرار دادند تا چنین فیلم‌هایی ساخته شود.
این یعنی آن‌ها نیاز دارند مطالباتشان به این شکل گفته شود.
به نظرم باتوجه به شرایط موجود و تولید بسیار فیلم‌های کمدی که متاسفانه در بعضی موارد برای خنداندن مخاطب، شأن مردم را نادیده می‌گیرند، باید تولید فیلم‌هایی که مطالبات مردم را با زبانی کمدی بیان می‌کند، جدی گرفته شود.
اما کمال تبریزی جزو آن دسته از کارگردانانی است که بیشتر اوقات سراغ خط‌قرمز‌‌ها می‌رود و نتیجه موفقی را هم رقم می‌زند، نمونه اعلای آن «مارمولک» است، چقدر سبقه موفق آقای تبریزی و احتمال موفقیت «مارموز» همچون «مارمولک» در انتخاب شما دخیل بود؟
خیلی این حرف را قبول ندارم، «مارموز» یک کمدی سیاسی است، هدف آن از ابتدا مشخص بوده و سیاستمداران را مورد هدف قرار داده است، این احتمال وجود داشت کسانی که با سیاست میانه خوبی ندارند و نسبت به آن دافعه دارند اصلاً مخاطب «مارموز» نشوند اما ماجرای «مارمولک» فرق می‌کند.
آن فیلم قصه‌ای فراگیر داشت که هر طبقه اجتماعی مشتاق تماشای آن بود، در «مارمولک» به سراغ خط قرمزی رفته بودند که همه مردم با آن سر و کار داشتند.
به نظرم از این حیث تفاوتی میان این دو اثر وجود دارد اما «مارموز» هم کمتر از «مارمولک» نیست و جایگاه خودش را باز کرده است.
در میانه‌‌های صحبتتان به سختی‌‌هایی که در روند ساخت و رساندن فیلم به اکران پشت سر گذاشتید، اشاره کردید!
کمابیش از این سختی‌‌ها شنیدیم اما خودتان توضیحات بیشتری می‌دهید؟
پیش از ساخت این اثر از من و آقای تبریزی تعهد گرفتند که در موقع تولید، حواسمان به برخی از بخش‌های فیلمنامه بیشتر باشد و حتی برای «مارموز» پروانه ساخت مشروط صادر کردند و قول دادیم با رعایت موارد گفته‌شده، پیش برویم. به هر حال فیلمنامه «مارموز» از همان ابتدا تند و تیز بود و طبیعتاً نگرانی را برای مسئولان امر ایجاد می‌کرد البته سعی کردیم پوشش خبری چندانی نداشته باشیم تا حساسیتی ایجاد نشود.
پروسه اکران و اخذ پروانه نمایش هم مدتی طول کشید، تقریباً پیش از شروع جشنواره جهانی فیلم فجر ما برای پروانه نمایش اقدام کردیم و تا حدود بیست روز پیش درگیر این مسئله بودیم تا بتوانیم باهم کنار بیاییم.
به هر حال دوستان نگران بودند و برخی تصور می‌کردند ما به‌صورت خاص قصد زمین زدن همه را داریم در صورتی که این‌گونه نبود و خودشان هم به این نتیجه رسیدند که ما فقط جامعه و مسئولان را نقد کردیم.
برخی رسانه‌‌ها از ابتدای اکران به نقد جدی و تند این فیلم پرداختند، این نقد را چطور می‌بینید؟
من همه نقدها را خواندم، متاسفانه در برخی از این نقدها به جای تحلیل و ارزیابی فیلم به من و آقای تبریزی اتهامات بی‌ربط وارد کردند.
رسانه رسالتش نقد و تحلیل اتفاقات و آثار فرهنگی است، رسانه‌‌ها باید فارغ از آن‌که آن فیلم را چه کسی و با چه اعتقادی ساخته است، به نقد خود اثر بپردازند.
برخی طوری صحبت می‌کنند که انگار ما فیلمی بر علیه نظام ساختیم در صورتی اصلاً این‌گونه نیست.
این فیلم اصلاً سیاسی نیست و خط و ربط سیاسی ارائه نمی‌دهد، این فیلم فقط سیاستمداران را نقد و با آن‌ها شوخی می‌کند.
خودتان شرایط را ببینید؛ فیلم‌های بیشماری که از رفتار‌‌های نامناسب وزرا و نمایندگان مجلس دست به دست می‌شود، از فیلم ما خیلی جلوتر هستند.
بعد از تماشای این فیلم‌ها در فضای مجازی به این نتیجه رسیدم ما باید «مارموز» را خیلی تندتر از این می‌ساختیم چرا که این ویدئو‌‌ها از ما به‌مراتب جلوتر هستند. ما در «مارموز» در مقابل این فیلم‌ها، چیزی نگفتیم.
ساخت کمدی‌‌های سیاسی در دنیا بسیار رایج است و خیلی مواقع از آن به‌عنوان یک اهرم استفاده می‌کنند، شما شرایط را در سینمای ایران برای پرداخت به این نوع از ژانر چطور می‌بینید؟
به نظرم با ساخت فیلم «مارموز» برای مدیران سازمان سینمایی، اعضای شورای پروانه ساخت و نمایش یک مقیاسی به دست آمد تا اگر چنین فیلمنامه‌‌هایی ارائه شد برای ساخت آن شرایط همواری را ایجاد کنند.
خوشبختانه بازخورد‌‌ها خوب بوده است و باید این مهم را لحاظ کرد که فیلم‌های جانبدارانه دیگر جواب نمی‌دهد.
من معتقدم باید هم جهت با مردم بود، نقد اوضاع فعلی جامعه، لازم است و مسئولان باید ببینند در این وضعیت کجای کار قرار دارند.
حرف نگفته‌ای باقی مانده است؟
امیدوارم دوستان فیلم را نقد کنند نه فردرا. از بد و بیراه گفتن به من و آقای تبریزی چیزی حاصل نمی‌شود، ما وضعیتمان مشخص است. رسانه موظف به تحلیل فیلم است نه تحلیل فرد!
بیشتر بخوانید:
آستیگمات، فیلمی پرشتاب در نمایش بدبختی های اجتماعی
نقد و نظر فیلم «مغزهای کوچک زنگ زده»
