به قلم : منیژه خسروی
تحریریه زندگی آنلاین : زنده‌یاد پرویز دهداری از مهاجمان مطرح تیم شاهین و نخستین سرمربی تیم پرسپولیس است که پایبندی‌اش به اخلاق در حافظه تاریخ باقی مانده. او در دو مقطع هدایت تیم ملی فوتبال ایران را برعهده داشت و اتفاقاتی خاص را تجربه کرد.با این حال نام دهداری برای نسل جدید آشنا نیست و حالا فیلم «پرویزخان» ساخته علی ثقفی را می‌توان خروج اسطوره از سایه تعبیر کرد. این فیلم محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که پس از درخشش در جشنواره چهل و دوم فیلم فجر، در قالب اکران نوروزی ۱۴۰۳ روانه پرده سینماها خواهد شد.
سکانس اول/ بحران استعفا
یکی از اتفاقات مهم دوران مربیگری پرویز دهداری به ماجرای استعفای ۱۴ نفر از ستاره‌های تیم ملی در سال ۶۵ برمی‌گردد. این کودتا زمانی رخ داد که ایران در بازی های آسیایی ۱۹۸۵ سئول از رسیدن به چهار تیم برتر بازماند. بازیگران تیم ملی به این دلیل و نیز به‌خاطر سخت‌گیری دهداری استعفا دادند. هرچند برخی مثل مرحوم سیروس قایقران امضای خود را پس گرفتند. مشکل فقط همین نبود و کشور به دلیل جنگ تحمیلی و کمبود امکانات، شرایط وخیمی داشت. در چنین وضعیتی، انتظار زیادی است که فوتبال بخواهد صاحب امکانات ویژه باشد! دهداری اما نمی‌خواست تسلیم شود.
بیشتربخوانید:
انتقاد تند از فیلم سینمایی «هتل»
سکانس دوم/ تولد تیم جدید
پس از استعفای بازیکنان، پرویز دهداری در اقدامی جسورانه دست به کشف استعدادهای جدید می‌زند که نتیجه آن تولد نسلی جدید است که تا سال‌ها افتخارآفرینی کردند. مثل احمدرضا عابدزاده، جواد زرینچه، مهدی فنونی‌زاده، مجتبی محرمی، صمد مرفاوی و عباس سرخاب. دو سال بعد از ماجرای استعفا، تیم ملی ایران با هدایت پرویز دهداری عنوان قهرمانی در بازی‌های آسیایی را به‌دست می‌آورد.
سکانس سوم / از مستند به سینمایی
سازمان هنری رسانه‌ای اوج ابتدا مستند «پرویزخان» به کارگردانی سجاد ترابی را آماده کرد که شامل گفت و گوهای مختلف درباره ابعاد زندگی حرفه‌ای دهداری است. بعد از آن سراغ نسخه سینمایی مرد اخلاق فوتبال رفت و سکان را به دست علی ثقفی سپرد. این کارگردان گفته: « من علاوه بر فعالیت‌های زیادی که در عرصه تئاتر داشتم، در حوزه مستند سازی ورزشی فیلم‌های متعددی را ساختم. در واقع یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها و دلمشغولی های من مستندسازی ورزشی بود که همواره به این گونه علاقه داشتم، دارم و خواهم داشت. اتفاقاً همین علاقه مندی و دغدغه بود که همیشه مایل بودم در این حوزه شرایطی پیش بیاید که بتوانم در این ژانر فیلم بلند سینمایی بسازم.» فیلم سینمایی «پرویزخان» دربرگیرنده مقطع مهم زندگی حرفه‌ای زنده‌یاد دهداری پس از کودتای بازیکنان تیم ملی است. در این سیر، ویژگی‌های اخلاقی، ذکاوت فوتبالی، موقعیتش در ارکان مدیریت ورزشی و مسائلی از این دست بازخوانی می‌شود.
بیشتربخوانید:
دغدغه های برگزیدگان جشنواره فیلم کوتاه چیست؟
سکانس چهارم/درخشش سعیدخان
یکی از چالش‌های مهم علی ثقفی، انتخاب بازیگری بوده تا بتواند برگردان دقیق شمایل دهداری باشد. او در فرآیند انتخاب به سعید پورصمیمی می‌رسد که بازیگری است قهار و کارکشته؛ با ده‌ها نقش ماندگار. این بازیگر از همان سکانس ابتدایی کار می‌کند که گویی این خود پرویز دهداری است که مقابل دوربین حاضر شده! منظور شباهت چهره نیست، بلکه حس و حالی است که بازیگر از شخصیت منتقل کرده. ثقفی درباره انرژی و انگیزه پورصمیمی می‌گوید:« آقای پورصمیمی بسیار چابک و سرزنده هستند و حتی همه حرکات، از شکل راه رفتن تا توپ زدن، همگی را از پرویز دهداری وام گرفتند. مرحوم دهداری معمولا کنار زمین واکنش احساسی خاصی به گل زدن نشان نمی‌دادند و ما به تمام این جزییات در فیلم دقت کردیم.»
سکانس پنجم/ رونمایی در فجر
فیلم سینمایی «پرویزخان» ابتدا در جشنواره چهل و دوم فیلم فجر رونمایی شد و یکی از داغ‌ترین اکران‌های سینمای رسانه را رقم زد. مخاطبان بعد از پایان نمایش، ایستاده دست زدند و رسانه‌ها نقدهایی مثبت برایش نوشتند. فیلم، ضمن وفاداری به ماجراهای واقعی، از تخیل هم بهره برده؛ همان‌طور که کارگردان گفته است:«ما در فیلم بازیکن یا شخص خاصی را در تیررس قرار ندادیم ولی بعضی ویژگی‌ها در این کاراکترهای خیالی، واقعی است و بعضی‌ها ویژگی‌ها هم واقعی نیست. ملاک ما بیشتر روایت تفکر آقای دهداری بود و دلیلی نمی‌دیدیم که خیلی وارد مسائل دیگر شویم.» فیلم علاوه بر روایت بخشی از زندگی دهداری، از چند منظر دیگر واجد اهمیت است. مثلا برهه‌ای مهم از تاریخ معاصر ایران در خلال نمایش زندگی دهداری به تصویر درآمده و مخاطب ناآگاه یا کم اطلاع، پی می‌برد که در شرایط جنگی، زندگی، ورزش، مدیریت و ... چگونه بوده است. از این منظر، «پرویزخان» یک اثر تاریخی هم هست.
سکانس ششم/ درخشش در فجر
فیلم سینمایی «پرویزخان» نه تنها مورد توجه اهالی رسانه، منتقدان و مخاطبان قرار گرفت که داوران جشنواره چهل و یکم فجر نیز آن را حائز سه جایزه بهترین فیلم اول، بهترین فیلمنامه و بهترین تدوین دانستند. فیلم همچنین در ۹ بخش نامزد دریافت سیمرغ شد. «پرویزخان» در نظرسنجی خبرگزاری ایرنا هم با ارزش‌گذاری میانگین ۳.۷۱ ستاره توسط ۱۴ منتقد و خبرنگار سینما به عنوان فیلم برتر چهل و دومین جشنواره فیلم فجر در سال ۱۴۰۲ انتخاب شد.
بیشتربخوانید:
نقد اساسی فیلم جنگل پرتقال
سکانس هفتم/ سودای فتح گیشه
«پرویزخان» در حالی آماده اکران عمومی می‌شود که زمان زیادی از حجم تحسین‌های جشنواره‌ای نسبت به آن نگذشته است. همین، پشتوانه خوبی برای فیلم محسوب می‌شود تا بتواند مخاطبان را به سالن سینما بکشاند. «پرویزخان» با همه ضعف‌ها و ایراداتی که به آن (مثل هر فیلم دیگر) وارد است، می‌تواند تبدیل به تجربه‌ای خوشایند شود. چون فیلم، نه تنها راوی زندگی یک اسطوره است که بهره‌ای درست از ابزارهای ژانر ورزشی برده. این ژانر در سینمای دنیا توانسته بخشی از هیجان جاری در دنیای ورزش را در قالب یک فیلم، به سالن تاریک سینما تزریق کند و مخاطب را راضی از سالن خارج سازد. «پرویزخان» نیز یکی از موفق‌ترین دورخیزهای سینمای ایران برای رقم زدن چنین تجربه‌ای برای مخاطبان محسوب می‌شود.
