اولین گوجهفرنگی در فرنگ
از قدیم تاكنون و از زمان شناخته شدن گوجهفرنگی و زعفران - كه هرگز نمیتوان برای آنها جانشینی انتخاب كرد - این دو همیشه برای رنگین كردن و خوشرنگ ساختن غذاها مصرف میشدهاند. اما به دلیل نوع كاشت و زحمت فراوانی كه در برداشت زعفران وجود داشت، به مرور گل زعفران به یك محصول اشرافی و گران قیمت تبدیل شد كه فقط در موارد خاص، برای درست كردن شماری از شیرینیها و كیكها و همچنین در تهیهی پارهای از غذاها در میهمانیها و جشنها مورد استفاده قرار میگرفت و هنوز هم در دیگر كشورها برای همین موارد به كار برده میشود. اما برعكس، گوجهفرنگی به دلیل فراوانی و مناسب بودن قیمت نه تنها روز به روز استفاده از آن بیشتر شد بلكه با پیشرفت علم تغذیه و شناخت میوهها و سبزیها و نیز به سبب داشتن ویتامینهای زیاد، بیشتر ازقبل به ارزش غذائی آن پی برده شد و جایگاه خاصی برای خود پیدا كرد و با این كه در تقسیمبندی تغذیهای در گروه سبزیها قرار گرفت، اما همیشه توصیهی كارشناسان تغذیه بر این بوده است كه چون گوجهفرنگی ارزش غذائی بالائی دارد، نه تنها میشود آن را در بسیاری از غذاها به شكل پخته مصرف كرد، بلكه باید آن را مثل سایر میوهها مورد توجه قرار داد و مثل یك میوهی خام، آن را خورد.
خوشبختانه گوجهفرنگی در حال حاضر به دلیل محبوبیتی كه در میان همگان دارد، در تمام فصول سال قابل دسترسی است و براحتی میتوان بر حسب سلیقه، آن را در هنگام طبخ غذاها و یا در كنار آنها و در سالادها مصرف كرد. پس حال كه گوجهفرنگی آنقدر مقبول و محبوب همه است، خوب است كه از سرگذشت پیدایش آن مختصری بدانیم و از زمان تولد آن اطلاع حاصل كنیم.
همانطور كه از اسم گوجهفرنگی پیداست، محصولی است كه از فرنگ آمده و زادگاه واقعی آن كشور پرو در آمریكای جنوبی بوده و از آنجا به اروپا برده شد. آنگاه به دست جهانگردان روانهی آسیا شد. البته این محصول گرد و قشنگ كه در آغاز پیدایش فقط به شكل كروی بود. بعدها با تكثیر و آزمایشهای مختلف دربارهی بذر و بوتهی آن، شكل بیضی (تخممرغی) گرفت و ریز زینتی آن هم به بازار آمد.
اما قبل از این جهش، در قرن شانزدهم میلادی، اولین بار وارد اروپا شد؛ ولی در ابتدا به دلیل ناآگاهی و ناشناختگی، آن را میوهای سمی میدانستند تا این كه بالأخره پس از گذشت مدت زمانی طولانی، از آن استفاده شد. در ابتدا مثل میوه آن را مصرف میكردند.
اما بعدها كمكم در داخل بعضی غذاها و برای خوشرنگ كردن غذاهایشان از آن استفاده كردند. پیتزا، جزو اولین غذاهائی بود كه برای درست كردنش، از گوجهفرنگی استفاده فراوانی میشد.
هماكنون هم در كشورهای اروپائی به عنوان یكی از مواد لازم در تهیهی پیتزاهای مختلف مورد مصرف قرار میگیرد. اما بد نیست بدانید در كشور فرانسه، از قدیم با ورود گوجهفرنگی نام خاصی بر روی آن گذاشته شد و به خاطر رنگ سرخ، بوی مخصوص و رنگین كردن غذاها، آن را سیب عشق نامیدند. در اسپانیا نیز هر سال جشنوارهای برگزار میشود كه به عنوان جشن گوجهفرنگی معروف است. در این جشن كه سالهای زیادی است در یك روز معین برگزار میشود و دارای مراسم خاص و ویژهای میباشد، همهی مردم شركت میكنند و یك روز خود را با سرگرم شدن در این جشنواره میگذرانند.
اما نكته جالب این است كه در قدیم در بعضی كشورها در بین عوام باورهای مختلفی دربارهی گوجهفرنگی وجود داشت. عدهای بر این باور بودند كه گوجهفرنگی، رنگ قرمز خود را در شبهای مهتابی از نور مهتاب میگیرد و عدهای دیگر میگفتند: تنها میوهای كه در هنگام بریدن احساس درد میكند، گوجهفرنگی است. در ایران نیز در گذشتههای دور اعتقادشان بر این بود كه گوجهفرنگی، همان گیاه تاجریزی است كه در اثر پرورش بزرگ شده و حجمش چندین برابر گردیده است. اما همهی اینها باوری بیش نیست. این هم داستان گوجهفرنگی خوردنی كه در قدیم به واسطهی اطلاعات آن زمان، آن را میوه میدانستند. اما امروز با اینكه در گروه سبزیها قرار دارد، ولی خاصیتش از تكتك میوهها كمتر نیست.