دکتر محمدرضا وفا و همکاران؛ متخصصین تغذیه
ما همگی کودکان تپل و کودکان تپلی که چربی شان را از دست دادهاند، دیدهایم.
شاید این دلیلی باشد از اینکه چرا اغلب والدین در حالی که کودکشان مبتلا به اضافه وزن میشود اما به نظر غافل میرسند، و نهایتا کودک سلامتاش در معرض خطر قرار میگیرد.
این صحیح است که تپلی در اوائل بچگی، مخصوصا در نوپاها و کودکان، همیشه علامت شروع چاقی نیست.
اما به طور معمول، والدین باید یاد بگیرند که به نشانهها زودتر توجه کنند تا اینکه تصورشان بر این باشد که چربی کودک ذوب میشود.
اگر بچه شما فعال باشد و دوره منظم فعالیت در خارج از خانه را داشته باشد یا یک ورزش یا فعالیت سازمان یافته را پیگیری کند، یک اضافه وزن کوچک ممکن است قسمتی از فرآیند رشد باشد و چندان اهمیت نداشته باشد.
آنچه که شما باید توجه داشته باشید، بچهای است که به سمت اضافه وزن میرود حتی بعد از رشد قدی یا اینکه فعالیت بدنی بسیار کمی را دنبال میکند.
برای یافتن شاخصهای هدفمندتر وزن سالم، از جدول رشد استفاده کنید تا مسیر وزن و قد بچه شما حفظ شود.
این جدول قد و وزن مطابق با مقادیر متوسط برای گروه سنی است- خطوط منحنی در جدول، موسوم به ایزوبارها، قد و وزن را برای چندین صدک، از 5ام تا 95ام، علامت گذاری میکنند.
مسیر خوب برای به تصویر کشیدن، آن است که تصور کنید، صد کودک در سنین مشابه مطابق با آنچه که گفتهاند، چگونه هستند، را از کوتاهترین به بلندترین، صف کردهاید.
هر کودکی که از بچه پنجم در صف کوتاهتر باشد، زیر صدک پنجم برای گروه سنیاش در نظر گرفته میشود.
میتوانید مشابه همین کار را برای وزن انجام دهید.
تنها تفاوت آن است که جدول رشد با استفاده از تعداد زیادی از کودکان از كشورهای توسعه یافته تشكیل شده است، بنابراین این آگاهی را میدهد که بچه در جمعیت معمول در کجا قرار دارد.
جدول نشان دهنده این نیست که: بچه باید نزدیک صدک پنجم قرار گیرد تا طبیعی در نظر گرفته شود.
همانند بالغین، بچهها به طور طبیعی اندازههای بدنی متفاوتی دارند و تعدادی قد کوتاهتر یا بلندتر- یا وزن بیشتر یا کمتر- نسبت به بقیه دارند.
اما قد و وزن کودکان باید در ایزوبارهای یکپارچه و مشابه قرار گیرد.
به بیان دیگر، معمولا بچه بلند قد باید وزن بیشتری از بچه کوتاه قد داشته باشد.
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری اضافه وزن بچهها را مطابق با صدکها تعریف کرده است.
هر بچه بالای 3 سال که وزنش بین صدک 85ام و 95ام باشد، در معرض خطر برای اضافه وزن قرار دارد و میتواند یک کاندید (نامزد) برای تغییر در رژیم غذایی یا سطح فعالیت بدنی باشد.
هر بچهای که وزنش بالای صدک 95ام باشد، اضافه وزن محسوب شده و نیاز به کاهش وزن دارد تا از مشکلات سلامت جلوگیری شود.
اما به یاد داشته باشید که این تعاریف عمومیت دارند، و سلامت و اندازه بدن افراد مختلف را نمیتواند بررسی کند.
بدن بچه به طور مداوم در حال رشد و تغییر است و نیازهای متفاوتی نسبت به بدن بالغین دارد.
دیدگاه بزرگسالان به از دست دادن یا کاهش وزن برای بچهها، مخصوصا کوچکترها، مناسب نیست.
بزرگسالان میتوانند رژیمهای غذایی غیرمعمول یا کالریهای محدود شده را تجربه کنند اما بچهها هنوز نیاز به رژیم غذایی متعادل برای رشد و زندگی دارند.
والدین هرگز نباید رژیمهای غذایی غیر معمول را برای بچههایشان به کار ببرند یا زمانی که آنها گرسنه هستند، غذا در اختیارشان نگذارند.
اگر شما درباره وزن فرزند خود نگران هستید، با یک متخصص تغذیه برای ایجاد تغییرات تدریجی و منطقی در رژیم بچه و فعالیتش، مشاوره کنید.
زمانی که مبادرت به طرح کنترل وزن یا از دست دادن وزن میکنید، بچهها باید بدانند که این تغییرات برای رسیدن به سلامتشان است تا اینکه فقط به دلیل شکل ظاهریشان باشد.
وزن هرگز موضوع سادهای برای صحبت نیست، مهم نیست که سن شما چقدر است، وزن باید با حساسیت مدیریت شود.
والدین نباید از عناوین شرمآور به عنوان عامل محرک در کاهش وزن بچه استفاده کنند یا توجه بیش از حد به تصویر ظاهری بدن داشته باشند.
بچههای کوچک که چاق شدهاند، اغلب تحت مشکلات احساسی و اجتماعی هستند که ممکن است منجر به خوردن بیش از حد بشود.
برای والدین بیهوده است که بدون توجه به این مباحث سعی در تصحیح عادات غذایی بچههایشان داشته باشند.
در این موارد، ممکن است مشاوره بهترین قدم به عنوان قسمتی از مسیر به سمت سلامت بهتر باشد.