به قلم : دکتر عمار صالحی ، متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی
تحریریه زندگی آنلاین : تغذیه مناسب برای کودکان مبتلا به سرطان بسیار مهم است. درمان سرطان میتواند تاثیرات جانبی بر روی سیستم گوارشی و مصرف غذا داشته باشد. هدف اصلی تغذیه در این موارد، حفظ و افزایش وزن، ارتقای سطح انرژی و بهبود سیستم ایمنی است. در طول درمان سرطان، برخی از کودکان ممکن است با مشکلات مربوط به اشتها و مصرف غذا مواجه شوند. میتوان با مشاوره با پزشک و متخصص تغذیه، رژیم غذایی مناسبی برای کودک خود تعیین کرد. در این رژیم غذایی، باید تا حد امکان غذاهایی قرار داده شوند که غنی از مواد مغذی و کالری باشند.
بیشتربخوانید:
اهمییت تغذیه سالم در کاهش خطر سرطان
مصرف غذاهای پرکالری و پروتئینی
مصرف غذاهای پرکالری و پروتئینی برای کودکان سرطانی بسیار مهم است، زیرا بدن آنها نیاز به انرژی بیشتری دارد تا بتواند با بیماری مبارزه کند و بهبود یابد، اما باید در نظر داشت که هر کودک سرطانی ممکن است نیازهای غذایی خاصی داشته باشد، بنابراین همیشه باید برنامه تغذیه کودکان مبتلا به سرطان برای هر شخصی منحصر به فرد باشد. در اینجا چند نکته راجع به مصرف غذاهای پرکالری و پروتئینی برای تغذیه کودکان مبتلا به سرطان را ذکر میکنیم:
الف. مصرف کالری بالا: کودکان سرطانی بیشترین نیاز به انرژی را دارند تا بتوانند با بیماری مبارزه کنند و بهبود یابند. غذاهای پرکالری مثل مواد چربی سالم مانند: روغن زیتون، آووکادو، ماهی، تخممرغ، لبنیات و غیره میتوانند به کودکان کمک کنند تا نیازهای انرژی خود را برآورده نمایند.
ب. مصرف پروتئین: پروتئینها برای ساخت بافتهای بدن و تقویت سیستم ایمنی بسیار حائز اهمیت هستند. مصرف مواد غذایی مانند: ماهی، گوشت قرمز، مرغ، تخممرغ، لبنیات، دانهها و مغزها میتواند به کودکان کمک کند تا از نظر پروتئینی بهبود یابند.
ج. مصرف کربوهیدرات: کربوهیدراتها نیز نقش مهمی در تامین انرژی برای بدن دارند. انتخاب منابع کربوهیدرات سالم مانند: غلات کامل، نان سبوسدار، برنج قهوهای و سیبزمینی میتواند به کودکان کمک کند تا از نظر انرژی بهبود یابند.
د. مصرف مکملهای غذایی: در برخی موارد، مصرف مکملهای غذایی میتواند مناسبترین تغذیه کودکان مبتلا به سرطان باشد.
مصرف میوهها و سبزیجات
از دیگر موارد مهم تغذیه کودکان مبتلا به سرطان، مصرف میوهها و سبزیجات است. این مواد غذایی حاوی ویتامینها، مواد مغذی و آنتیاکسیدانهای قوی هستند که به سلامتی بدن کمک میکنند. مصرف مناسب میوهها و سبزیجات میتواند به کاهش ریسک ابتلا به برخی از انواع سرطان در کودکان کمک نماید. در واقع میوهها و سبزیجات حاوی فیبر هستند که باعث بهبود گوارش و جلوگیری از مشکلات مربوط به آن مانند یبوست میشود. همچنین، آنتیاکسیدانهای موجود در میوهها و سبزیجات میتوانند در محافظت از سلولها بسیار مؤثر باشند. به همین خاطر است که جزء اصلیترین تغذیه کودکان مبتلا به سرطان به حساب میآیند. برخی از میوهها و سبزیجات که به خصوص برای کودکان سرطانی مفید هستند، عبارتند از: میوههای تازه مانند سیب، پرتقال، موز، انگور و توتها، و سبزیجات تازه مانند: خیار، گوجهفرنگی، بادمجان و هویج.
مصرف مواد غذایی آرامبخش
منظور از آن، مواد غذایی است که باعث کاهش استرس و اضطراب و تسکین حس بهتری در بدن فرد مبتلا میشوند. به همین خاطر بودن مواد غذایی آرامشبخش در تغذیه کودکان مبتلا به سرطان بسیار لازم و مفید میباشد. در ادامه چند ماده غذایی آرامشبخش که میتوانند برای کودکان سرطانی مفید باشند را ذکر کردهایم:
موز حاوی موادی مانند پتاسیم و ویتامین B6 میباشد که ممکن است در کاهش استرس و اضطراب مؤثر باشند.
بیشتربخوانید:
ملاحظات تغذیه در درمان سرطان سینه
آووکادو حاوی چربیهای سالم و اسیدهای چرب
امگا - 3 است که میتواند به کاهش التهاب و افزایش سطح سروتونین کمک کند.
ماهیهای چرب مانند سالمون و ماهی تون میتوانند حاوی اسیدهای چرب امگا - 3 باشند که به کاهش استرس کمک مینماید. سبزیجات تازه مانند اسفناج و کاهو حاوی املاح معدنی هستند که به سلامتی عمومی و روحی کودکان کمک میکنند.
مصرف مایعات
مصرف مایعات برای تغذیه کودکان مبتلا به سرطان بسیار مهم است. طی درمان سرطان، بدن نیاز به مایعات بیشتری دارد تا از اثرات جانبی درمانی مانند تهوع، استفراغ و تغییر در طعم غذا کاسته شود. مایعاتی همچون آب، آبمیوههای تازه، نوشیدنیهای غیرالکلی و غیرگازدار، سوپها و دیگر نوشیدنیها میتوانند به عنوان منابع مایعات مناسب برای کودکان سرطانی مصرف شوند. در صورتی که کودکان نتوانند به اندازه کافی مایعات را از طریق خوراکی مصرف کنند، ممکن است نیاز به مکملهای مایع داشته باشند.
مصرف فیبر: استفاده از فیبر در درمان کودکان سرطانی میتواند مفید باشد. فیبر یک ماده مغذی است که در مواد غذایی گیاهی مانند میوهها، سبزیجات، غلات و دانهها یافت میشود. این ماده میتواند به بهبود گوارش، کاهش تورم و تنظیم سطح قند خون کمک کند. همچنین تغذیه کودکان مبتلا به سرطان با مصرف فیبر میتواند به بهبود عملکرد روده و کاهش مشکلات گوارشی مانند تهوع، استفراغ و اسهال کمک نماید و باعث کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، دیابت و چاقی در طولانیمدت شود.
«شیمیدرمانی، پرتودرمانی و یا جراحی» ممکن است عوارض جانبی برای کودکان ایجاد کنند که خوردن غذای کافی را سخت کند. برای کاهش این عوارض میتوان به توصیههای زیر توجه کرد
وعدههای غذایی و میانوعدههای کوچکتر و مکرر استفاده شود (حجم وعدههاي غذايي را كم کنید و تعداد وعده و ميانوعدهها را افزايش دهيد.)
اجازه دهید فرزندتان در خرید و تنظیم وعدههای غذایی کمک کند.
وعدههای غذایی و میانوعدههای پرکالری و پر پروتئین ارائه دهید.
فرزندتان را مجبور به غذا خوردن نکنید، چون ممکن است بیاشتهایی کودک شما را بدتر کند.
زمان غذا خوردن را به زمان شادی تبدیل کنید.
از غذاهای نرم که جویدن آنها آسان است، استفاده کنید.
از غذاهایی که ممکن است باعث تحریک دهان شوند، مانند مرکبات یا آبمیوهها (به عنوان مثال پرتقال، نارنگی و گریپفروت)، غذاهای تند یا شور و غذاهای خشک استفاده نکنید.
از مخلوطکن استفاده کنید تا غذاها نرمتر و راحتتر جویده شوند.
در صورت احساس سوزش و التهاب در دهان، مايعات خنك و پركالري مانند انواع اسموتي، شيك و بستني پيشنهاد ميشود.
از چاشنیهای خوشطعم در غذاها استفاده کنید.
با شستشو و مسواک زدن دهان کودک خود را تمیز نگه دارید.
اگر کودکتان احساس طعم فلز در دهان دارد، از چنگال، چاقو و قاشق پلاستیکی استفاده کنید.
براي تحريك اشتها، غذاها و نوشیدنیهای شیرین یا ترش مانند لیموناد را امتحان کنید.
غذاهایی را پیشنهاد دهید که مایعات بیشتری در آنها وجود دارد.
برای کودکتان غذاهای آسان هضم مانند مایعات شفاف، نان تست، برنج ، سيبزميني، پاستا و ... را امتحان کنید.
غذاهای سرخ شده، چرب، بسیار شیرین و تند مصرف نشود.
در طول روز جرعهجرعه آب، آبمیوه، یا سایر نوشیدنیها را به کودکتان بنوشانید.
برای رفع یبوست کودکتان، سبوس یا جوانه گندم را به غذاها اضافه کنید (براي پيشگيري از يبوست، مايعات و سبزيجات را به مقدار كافي در برنامه كودك خود بگنجانيد و از مصرف غذاهاي سرخ شده و فراوري شده پرهيز كنيد.)