برلیانت بزرگمهر؛ محقق و مشاور تغذیه و رژیم درمانی
كاهش مقاومت در برابر بیماری‌ها
یكی از مهم‌ترین اختلالاتی كه به علت بدی تغذیه در كودكان بروز می‌نماید و لطمات و زیان‌های فراوانی به سلامت آنان وارد می‌سازد، كاهش مقاومت در برابر بیماری‌هاست كه موجب تحمل رنج بیماری، بستری شدن و نهایتا افت تحصیلی به علت عدم حضور در مدرسه و عدم توانایی در درس خواندن در طول مدت بیماری می‌شود.
كودكان نسبت به بزرگسالان، حساس‌تر و آسیب‌پذیرتر هستند و آسان‌تر و سریع‌تر از سایرین در معرض بیماری‌ها قرار می‌گیرند.
كاهش قدرت ایمنی بدن و پایین آمدن نیروی مقاومت در برابر بیماری‌ها، از پیامدهای مهم بدی یا سوء تغذیه و عدم تأمین نیازهای تغذیه‌ای می‌باشد.
چه كنیم كه كودكانمان را از گزند بیماری و عواقب ناگوار ناشی از آن در امان نگاهداریم؟
برای رسیدن به این هدف، لازم است در ابتدا مواد مغذی موثر در حفظ قدرت ایمنی را كه از بروز بیماری‌ها پیشگیری می‌كنند، بشناسیم و بدانیم كه این فاكتورها در كدامیك از مواد غذایی موجودند.
به طور كلی، مهم‌ترین عامل مؤثر در حفظ قدرت ایمنی بدن و پیشگیری از بروز بیماری‌ها، برخورداری از الگوی غذایی صحیح و تامین نیازهای تغذیه‌ای به میزان لازم و كافی است، ولی برخی از فاكتورهای غذایی در این مورد، از اهمیت بیشتری برخوردارند كه عبارتند از: انرژی به میزان لازم و متعادل، پروتئین، ویتامین A، ویتامین C، روی و آهن. در مورد منابع هر یك از این فاكتورهای غذایی در شماره‌های قبل مجله به تفصیل بحث شد.
كاهش قدرت یادگیری و تمركز
گاه دیده شده كه برخی از كودكان، با وجود آنكه در سال‌های ابتدایی زندگی خود هستند و طبیعتاً در این سن باید از هوش، تمركز و حافظه خوبی برخوردار باشند، ولی تمركز و قدرت یادگیری ضعیفی دارند و نمی‌توانند مطالب درسی را به خوبی درك كنند و به خاطر بسپارند.
یكی از عوامل مهم كه موجب این حالت در كودكان می‌شود، افت قند خون است كه عمدتاً به علت نخوردن صبحانه در آنان بروز می‌نماید، اما به طور كلی، تغذیه نادرست و ناكافی از علل اصلی كاهش قدرت یادگیری، تمركز و حافظه در كودكان است. چنانچه كودكان، به میزان كافی از مواد مغذی موثر در سلامت و فعالیت سیستم عصبی استفاده ننمایند، دچار اختلالات عصبی از جمله عوارض فوق‌الذكر خواهند شد.
فاكتورهای غذایی كه در سلامت و فعالیت سلول‌های عصبی مؤثرند، عبارتند از: «كربوهیدرات‌ها، ویتامین‌های گروه B، ویتامین C و املاحی مانند ید و آهن».
در مورد منابع غذایی انرژی، ویتامین C و آهن قبلا صحبت شده است. كربوهیدرات‌ها یا مواد قندی- نشاسته‌ای، چنانچه به میزان كافی و لازم به بدن كودكان نرسند، عوارض عصبی ایجاد خواهد شد، زیرا انرژی لازم برای فعالیت سیستم عصبی صرفاً از كربوهیدرات‌ها تأمین می‌شود و در صورت كمبود این ماده مغذی، سلول‌های عصبی نمی‌توانند كار خود را به خوبی انجام دهند كه از عوارض آن، كاهش قدرت یادگیری و تمركز است.
البته بهتر است كودكان از مواد قندی به میزان زیاد استفاده نكنند و مواد نشاسته‌ای را به میزان متعادل جانشین مواد قندی نمایند. افراط در مصرف كربوهیدرات‌ها، موجب افزایش وزن و چاقی می‌شود.
ویتامین‌های گروه B كه در حفظ سلامت سیستم عصبی نقش مهمی دارند، در موادی مانند جگر و دل و قلوه، گوشت قرمز، ماهی و مرغ، جوانه‌ها، حبوبات، سبزیجات و شیر و لبنیات وجود دارند. این گروه از ویتامین‌ها، علاوه بر آنكه در تشكیل انتقال دهنده‌های عصبی (كه در فعالیت سیستم عصبی مؤثرند) نقش دارند، موجب آزاد شدن انرژی از مواد مغذی انرژی‌زا می‌شوند و در نتیجه انرژی لازم را جهت فعالیت سلول‌های عصبی در اختیار آنان قرار می‌دهند.
به این ترتیب، می‌بینیم كه تغذیه كافی و مناسب نه تنها به رشد كامل در كودكان كمك می‌كند و در حفظ سلامت آنان موثر است، بلكه در افزایش قدرت یادگیری و موفقیت تحصیلی آنان نیز نقش مهمی دارد...
برای خواندن بخش دوم- دبستانی‌ها چه بخورند- اینجا کلیک کنید.
