تحریریه زندگی آنلاین- گروه كودك سالم
بسیاری از كودكان نیز همانند بزرگسالان می‌توانند در برابر خوردن غذاهای ناسالم و محصولات فرآوری شده مانند نوشابه، آب‌نبات و نان سفید مقاومت كنند، ولی گاه محدودیت استفاده از كربوهیدرات‌های سالم برای كودكان مشكل ساز خواهد بود؛ حتی اگر آنها دچار اضافه وزن باشند.
انواع كربوهیدرات
تمامی كربوهیدرات‌ها ناسالم و تمامی انواع آن یكسان نیستند. كربوهیدرات‌هایی از قبیل میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات تصفیه نشده منبع مهمی از ویتامین‌ها، مواد معدنی، آنتی‌اكسیدان‌ها و فیتوكمیكال‌ها هستند. كربوهیدرات‌ها منبع اصلی انرژی بوده و مصرف بسیاری از آنها بر عملكرد بدن و مغز تأثیر می‌گذارد.
كربوهیدرات‌ها به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند: كربوهیدرات‌های ساده و كربوهیدرات‌های پیچیده. كربوهیدرات‌های پیچیده مدت زمان بیشتری در معده باقی می‌مانند و دیرتر هضم می‌شوند. آنها معمولا مملو از فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند؛ مثل چغندر، كلم بروكلی، هویج، عدس، نخود، لوبیا، برنج، غلات و پاستا. كربوهیدرات‌های ساده كه به آنها قندهای ساده نیز می‌گویند، به سرعت هضم می‌شوند (مثل آب‌نبات‌ها، كیك‌ها و شربت‌ها).
گروه دیگر، كربوهیدرات‌های تصفیه شده هستند كه در واقع طبیعی نیستند. كربوهیدرات‌های تصفیه شده تقریباً شبیه كربوهیدرات‌های ساده می‌باشند. زیرا تأثیر آنها در بدن تقریبا یكسان است. آنها عمدتاً مواد نشاسته‌ای هستند كه در طول پردازش برخی از مواد مغذی آنها از جمله سبوس گرفته شده است؛ مثل محصولاتی كه از پردازش آرد سفید تهیه می‌شوند (مانند نان، شیرینی، بیسكوئیت‌ها و...).
كربوهیدرات و قندخون
كربوهیدرات‌ها بیشتر با استفاده از شاخص قندخون درجه‌بندی می‌شوند؛ یعنی چگونگی سرعت آنها در شكستن گلوكز و افزایش قندخون ملاك درجه‌بندی آنهاست. كربوهیدرات‌هایی كه سرعت شكستن آنها سریع است، مواد غذایی هستند كه به سرعت قندخون را افزایش می‌دهند؛ در حالی كه كربوهیدرات‌هایی كه آهسته هضم می‌شوند معمولاً مقدار قندخون را ثابت نگه می‌دارند و یا به تدریج آن را افزایش می‌دهند.
حفظ تعادل كربوهیدرات‌ها در رژیم غذایی بسیار اهمیت دارد و به‌ویژه نقش آن در رشد كودكان پررنگ‌تر است. كودكان معمولاً نسبت به بزرگسالان فعال‌ترند و متابولیسم بدن آنها بیشتر است؛ به این معنا كه اغلب به منبع بزرگ‌تری از كربوهیدرات‌ها برای سوختگیری نیاز دارند. لازم به ذكر است از آنجا كه كودكان در حال رشد هستند، نیاز به مواد غذایی بیشتری دارند.
كربوهیدرات‌های پیچیده
در واقع افزایش كربوهیدرات‌های پیچیده می‌تواند به حفظ تناسب اندام و لاغر ماندن كودك نیز كمك كند. مطالعات اخیر نشان می‌دهند وقتی كودكان روز خود را با كربوهیدرات‌های پیچیده مانند سبوس غلات آغاز می‌كنند، در طی روز و برای ناهار كربوهیدرات‌های كمتری مصرف می‌كنند و همین امر از چاقی آنها پیشگیری می‌كند.
یكی از بهترین كارهایی كه برای حفظ وزن سالم كودكان می‌توان انجام داد، تغذیه صبح آنها با كربوهیدرات‌های پیچیده و پروتئین‌ها است. مطالعات نشان می‌دهند كه در دراز مدت نیز خوردن مقدار زیادی كربوهیدرات‌های پیچیده، كودكان را به نوجوانانی سالم‌تر تبدیل می‌كند. نتایج تحقیقات فرامینگهام نشان می‌دهند كودكانی كه در دوران كودكی از تمامی انواع كربوهیدرات‌ها محروم شده‌اند، بیشتر به اضافه وزن مبتلا می‌شوند.
در واقع كودكانی كه كمتر از 50 درصد رژیم غذایی آنان شامل كربوهیدرات‌ها می‌شود، هنگام نوجوانی چاق‌تر از سایرین هستند. طی تحقیقاتی بیش از 106 خانواده را كه كودكان 3 تا 5 ساله داشتند به طور متوسط تا 12 سال بررسی كردند و درصد چربی متوسط بدن آنان را اندازه گرفتند و متوجه شدند كودكانی كه كربوهیدرات‌های كمتری مصرف می‌كردند و میوه‌ها و سبزیجات و فیبر كمتری می‌خوردند، به مشكلات و بیماری‌های بیشتری مبتلا بودند؛ زیرا اغلب مقدار ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اكسیدان‌های بدن آنان بسیار كم است.
در بسیاری از رژیم‌هایی غذایی كم كربوهیدرات، محصولات لبنی غنی از كربوهیدرات نیز به اندازه كافی مصرف نمی‌شوند، در حالی‌كه كودكان برای رشد استخوان‌ها به مقادیر زیادی كلسیم نیاز دارند. با توجه به مطالعات، محرومیت، آلرژی و یا عدم تحمل فرآورده‌های لبنی مانند شیر، پنیر و ماست در دوران كودكی موجب می‌شود كه بدن كودك ضعیف باقی بماند و در دوران نوجوانی نیز لاغر باشد.
به نظر می‌رسد كه تركیبات موجود در محصولات لبنی مثل منیزیم و كلسیم در تنظیم وزن كودك و سوخت و ساز گلوكز بسیار موثر است. نتایج نشان می‌دهند كودكانی كه با كمبود منیزیم مواجه هستند، اغلب به نوجوانان چاقی تبدیل می‌شوند. منابع غنی از كلسیم و منیزیم همچون فرآورده‌های لبنی علاوه بر اینكه در فرد احساس سیری به وجود می‌آورند، از پرخوری كودك نیز پیشگیری می‌كنند...
برای خواندن بخش دوم- بایدها و نبایدهای مصرف كربوهیدرات در كودكان- اینجا کلیک کنید.
