نیلا قانعی؛ دانشجوی دكترای تغذیه
تقریبا 20 درصد همه شیرخواران دچار كولیك می‌شوند. كولیك یك اصطلاح كلی است برای گریه‌های غیر قابل كنترل در كودكانی كه از سایر جهات سالم‌اند. شیرخوار دچار كولیك بیش از سه ساعت در روز و برای بیش از سه روز در هفته گریه یا نق نق می‌كند. این مشكل بین كودك اول و سایر كودكان و نیز بین دخترها و پسرها شیوع یكسانی دارد.
كولیك اغلب بین ساعت 6 عصر تا نیمه شب رخ می‌دهد. گرچه ممكن است هر زمانی از شبانه روز ایجاد شود، اما معمولا عصرها و شب‌ها تشدید می‌شود. معمولا سن شروع كولیك در شیرخواران حدود دو تا چهار هفتگی و پایان آن حدود سه ماهگی یا در بعضی كودكان تا شش یا نه ماهگی است.
چرا بعضی از کودکان به کولیک مبتلا می‌شوند؟
بیش از 50 سال است كه دانشمندان سعی كرده‌اند به این پرسش پاسخ دهند. به نظر می‌رسد علت عمده آن دستگاه گوارش یا بر اساس برخی مطالعات، تحریک سیستم عصبی کودک باشد. شیرخوارانی كه در معرض دود سیگار هستند، احتمال بیشتری برای ابتلا به كولیك دارند.
به علاوه، امروزه مشخص شده که نوع تغذیه شیرخوار در بروز کولیک موثر است؛ یعنی کودکان شیرخواری که از شیرخشک استفاده می‌كنند، نسبت به نوع شیرخشک مصرفی حساس هستند. همچنین بروز کولیک در کودکان شیرمادر خوار بسته به نوع رژیم مادر متغیراست.
کدام رژیم غذایی برای مادر مفیدتر است؟
مطالعات نشان می‌دهند مصرف گروهای غذایی آلرژی‌زا توسط مادر موجب تشدید کولیک کودک می‌شوند. این گروه‌ها عبارتند از: گندم، سویا، تخم مرغ، بادام زمینی، ماهی و لبنیات. به نظر می‌رسد با مصرف این منابع غذایی سطح فاکتور IgE و بعضی فاکتورهای التهابی در بدن مادر افزایش یافته و از طریق شیر به کودک منتقل می‌شوند.
به دنبال مصرف این گروه‌های غذایی توسط مادر، علائم کولیک در شیرخوار تشدید می‌شود. این گروه‌های غذایی دقیقا همان شش گروهی هستند که در مادران مبتلا به آلرژی در طول بارداری برای پیشگیری از آلرژی کودک حذف می‌شوند. بعد از حذف این گروه‌های غذایی بهتر است مادر جهت تنظیم رژیم غذایی خود به متخصص تغذیه مراجعه نماید تا از هرگونه کمبود جلوگیری به عمل آید.
به عنوان مثال، بعد از حذف گروه لبنیات ممکن است لازم باشد که از منابع دیگر نظیر سبزیجات برگ سبز تیره یا حتی قرص کلسیم به همراه را وعده غذایی اصلی به مقدار کافی استفاده كند. بعضی مطالعات نشان می‌دهند مصرف روغن ماهی به عنوان منبع اصلی امگا 3 از ایجاد واکنش‌های التهابی در بدن مادر جلوگیری كرده و ممکن است در کاهش علائم کودک نیز موثر باشد.
هر چند دوز دقیق مورد نیاز را باید متخصص تعیین كند. به دنبال حذف گروه گندم، انواع نان‌های گندم، ماکارونی، کیک وبیسکوئیت‌های تهیه شده از گندم باید حذف شده و در عوض از انواع نان‌های تهیه شده از جو و بیسکوئیت‌های جو استفاده شود. سایر احتیاط‌های لازم در رژیم مادر حذف پیاز خام، انواع کلم خام و گاهی حبوبات می‌باشد. البته حبوبات اگر خوب خیسانده شوند و در چند نوبت آب آنها تعویض شود، معمولا مشکل خاصی ایجاد نمی‌كنند. کلا غذاهایی که برای مادر نفاخ هستند، علائم دل درد کودک را شدت می‌بخشند...
برای خواندن بخش دوم- راهکارهای تغذیه‌ای در کودکان کولیکی- اینجا کلیک کنید.
