زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر مهسا امیدیان : پزشک عمومی ؛ متخصص تغذیه و رژیم درمانی از دانشگاه علوم پزشکی تهران

تحریریه زندگی آنلاین : اختلالات یادگیری اختلالاتی هستند که کودک علی‌رغم داشتن هوش طبیعی و فراهم بودن آموزش‌های خوب، در زمینه کسب یکی از مهارت‌های خواندن، نوشتن، ریاضی و یا همه آنها دچار مشکل است و تقریبا در 10 درصد کودکان دیده می‌شود. تشخیص اختلال یادگیری ممکن است دشوار باشد و گاهی در هر کودک به شکل خاصی خود را نشان می‌دهد. اگر شک دارید که کودک شما دچار اختلال یادگیری است، معطل نکنید و از متخصصین در این زمینه برای تشخیص و درمان کمک بگیرید. در مواجهه با اختلال یادگیری هرچه سریع‌تر اقدام کنید، شانس اینکه فرزندتان بتواند به حداکثر پتانسیل‌هایش دست پیدا کند را بالاتر برده‌اید.

 بیشتربخوانید:

تشخیص و درمان اختلالات یادگیری کودکان

 اهمیت تشخیص زود هنگام اختلالات یادگیری: تشخیص زودهنگام اختلالات یادگیری توسط والدین و آموزش و حمایت کودک بسیار مهم است، چون از یک طرف سبب می‌شود کودک پیشرفت بهتری در مدرسه داشته باشد و از طرف دیگر آشنایی والدین با این اختلال کمک می‌کند تا آنها برای پیشرفت تحصیلی کودک با وارد کردن فشارهای نامناسب، انتقاد، سرزنش و نصیحت، عزت‌نفس کودک را تضعیف نکرده و او را به‌سمت افسردگی، اضطراب و پرخاشگری سوق ندهند. علاوه برآن لازم است تا والدین، مشکل اختلالات یادگیری کودک خود را با معلم مدرسه در میان بگذارند تا او را نیز در روند درمان اختلال یادگیری کودک خود همراه کنند.

 مشاوره با روانپزشک کودک و نوجوان: توصیه می‌شود در مورد کودکانی که دچار اختلال یادگیری هستند با روانپزشک کودک و نوجوان جهت برطرف کردن مشکل مشورت شود. لازم است تشخیص صحیحی توسط متخصص انجام پذیرد و اختلال یادگیری از مشکلات دیگری چون مشکل بینایی، نقص شنوایی، هوش پایین، مشکلات اقتصادی و اجتماعی متمایز شود. روانپزشکان کودک و نوجوان با کمک همکاران گفتاردرمان و معلمین مجرب در این زمینه برای رفع مشکل اختلال یادگیری اقدام می‌کنند.

 دارو‌درمانی: اختلال یادگیری بیماری نمی‌باشد، بلکه نتیجه نوع متفاوت تفکر و یادگیری است و درمان اختلال یادگیری از طریق دارو حداقل تا امروز ممکن نمی‌باشد، ولی گاهی متخصص مربوطه برای مشکلات همراه اختلال یادگیری مانند مشکل بیش‌فعالی، عدم تمرکز و مشکل اضطراب و افسردگی دانش‌آموز، دارو تجویز می‌کند.

اختلال خــــــواندن کودک

در اختلال خواندن، کودک در خواندن یعنی تبدیل کلمات نوشته شده یا چاپ شده به زبان گفتاری و درک معنی کلمات مشکل دارد. تخمین زده می‌شود که بین ۸ تا ۱۰ درصد کودکان به اختلالات یادگیری مبتلا هستند. اختلال خواندن بیش از دیگر اختلالات یادگیری در میان کودکان شایع است. ۸۰ درصد از اختلالات یادگیری را اختلال خواندن تشکیل می‌دهد.

بیشتربخوانید:

چالش های آموزش آنلاین کودکان اوتیسمی در بحران کرونا

علائم

 سرعت روخوانی کم است و متن را کلمه به کلمه و با مکث زیاد می‌خوانند.

 هنگام صحبت کردن، کلمات را بدون مشکل می‌گویند، اما هنگام خواندن کلمات دچار لکنت می‌شوند.

 علاقه‌ای به خواندن مطالب درسی و کتاب‌های غیر درسی ندارند.

 حتی اگر روخوانی خوب باشد، درک مطالب خوانده شده ضعیف است.

 در هنگام خواندن به «ویرگول» و «نقطه» توجه نکرده و مکث و توقف نمی‌کنند.

 از خواندن با صدای بلند اجتناب می‌کنند و معمولا وقتی از آن‌ها خواسته می‌شود متنی را بخوانند با صدای آهسته می‌خوانند.

 ممکن است کلمات را از آخر به اول بخوانند.

 با دیدن ابتدای یک کلمه بقیه آن را حدس می‌زنند و در هنگام خواندن سطرها را گم می‌کنند.

 گاهی در یادگیری شعرها دچار مشکل می‌باشند.

مشکلاتی که اختلال خواندن برای دانش آموزان ایجاد می‌کند

 وجود این اختلال سبب می‌شود تحصیل و درس خواندن برای دانش‌آموز عذاب‌آور شود.

 اعتماد به نفسش کم شود.

 نسبت به انجام تکالیف و رفتن به مدرسه بی‌میل شود.

 دچار مشکلات رفتاری مثل لج بازی و پرخاشگری به خصوص هنگام انجام تکالیف شود.

 در نهایت دچار افسردگی و اضطراب شود.

تعدادی از کودکان دچار اختلال خواندن به طور همزمان دچار مشکلات توجه و تمرکز نیز می‌باشند.

 بیشتربخوانید:

با لجبازی کودک چگونه رفتار کنیم؟

راهکارهایی برای کمک به برطرف کردن اختلال خواندن کودک توسط والدین در خانه

خواندن کتاب داستان یا پخش داستان‌های صوتی: از ۶ ماهگی برای کودکتان کتاب داستان با صدای بلند و آرام بخوانید و یا کتاب داستان‌های صوتی برایش پخش کنید. همانگونه که ذکر شد، درمان اختلال خواندن هرچقدر در سنین پایین‌تر صورت پذیرد، کودک پیشرفت بیشتری در مدرسه خواهد داشت. پس از آنکه داستان را برای کودک خواندید و یا خود کودک داستان را خواند، از او می‌خواهید تا داستان را به زبان خودش خلاصه کند.

 درمان اختلال خواندن با بازی: به‌طور مثال، وقتی در حال سفر هستید، می‌توانید نام اشیا و یا چیزهایی که می‌بینید را انتخاب کنید و از کودک بخواهید حدس بزند منظور شما چه کلمه‌ای است. به‌طور مثال، شما کلمه بستنی را به‌صورت بس- ت- نی بیان می‌کنید و کودک می‌گوید بستننی. این تمرین را به‌صورت برعکس نیز می‌توانید انجام دهید.

کودک در این حالت چیزی را انتخاب می‌کند و آن را به ‌صورت جدا‌جدا تلفظ می‌کند و شما حدس می‌زنید منظور او چه می‌باشد.

از علاقه کودک به وسایل ارتباط‌جمعی بهره ببرید: اگر کودک به ورزش یا هنر علاقه دارد، خبرهای ورزشی و هنری را به همراه یکدیگر در اینترنت، مجله و یا روزنامه دنبال کنید. از او بخواهید مطالب مورد علاقه‌اش را بخواند و برای شما توضیح بدهد.

استفاده از اپلیکیشن‌های موجود در اینترنت: در اینترنت، اپلیکیشن‌های مفیدی وجود دارد که والدین می‌توانند برای درمان اختلال خواندن کودک خود از آنها استفاده کنند. این اپلیکیشن‌ها در قالب بازی و به‌کارگیری حواس بیشتری از کودک، خواندن را به او آموزش می‌دهند.

برای تمرین خواندن در خانه کتاب‌هاي با خطوط چاپی درشت و داراي فواصـل زیاد بین خطوط انتخاب کنید.

از روش‌هاي آموزش چند حسی استفاده کنید.

 در خانه و جلوی کودک‌تان کتاب بخوانید: کودکان مشاهده‌گران دقیقی هستند و از رفتار والدین خود الگوبرداری می‌کنند. در خانه فضایی را برای مطالعه کردن اختصاص بدهید و تا جای ممکن این فضا را دلنشین کنید. اگر کودک، شما را هنگامی که با علاقه و آرامش به کتاب خواندن مشغول هستید، ببیند؛ به خواندن علاقه‌مند می‌شود.

 بیشتر بخوانید:

زبان باز کردن کودکان

اختلال نوشتن

در این اختلال مهارت‌های نگارشی کودک دچار اشکال است و می‌تواند به تنهایی و یا در همراهی با اختلال خواندن رخ دهد.

علائم

 نوشتن برایشان کاری دشوار است و سرعت نوشتن پایین است.

 کارهای نوشتاری مثل نوشتن تکالیف را دوست ندارد و ممکن است نسبت به رفتن به مدرسه بی‌میل شود.

 دستخط بد و ناخوانا دارد.

 ممکن است اندازه حروف در یک کلمه و یا کلمات یک خط با یکدیگر متفاوت باشند و کلمات بالا و پایین سطر نوشته شوند.

 فاصله مناسب بین کلمات، جملات و پاراگراف‌ها را رعایت نمی‌کنند.

 غلط‌های املایی دارند و حروف مشابه مانند «س»، «ص» و «ث» را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند.

 ممکن است حروف را بر عکس بنویسند.

 اشتباهات دستوری مانند مثل فراموش کردن فعل یا فاعل در جملات یا استفاده از زمان نامناسب افعال دارند.

راهکارهایی برای کمک به برطرف کردن اختلال نوشتن در کودکان

 اغلب کودکان مبتلا به اختلال نوشتن در گرفتن مداد مشکل دارند. به آن‌ها کمک کنید تا مداد را به شکل صحیحی در دست بگیرند.

 بهتر است از مدادهای مناسب استفاده کنید. در صورتی که انگشتان کودک‌تان کوچک و یا ضعیف هستند مدادهای باریک‌تر را در اختیار او قرار دهید.

 از کودک بخواهید با دستی که تکالیفش را انجام می‌دهد کاغذ باطله یا روزنامه را مچاله کند. این روش در تقویت عضلات دست و انگشتان و بهبود اختلال نوشتن می‌تواند مؤثر باشد.

 کاغذهای باطله را در اختیار کودک قرار دهید و از او بخواهید با قیچی آن‌ها را ببرد.

 یکی دیگر از روش‌ها این است که کلمات را به صورت ناقص بنویسید و از دانش‌آموز بخواهید تا کامل شده آن‌ها را در کنارشان بنویسد.

اختلال ریاضی

در اختلال ریاضی، مشکل اصلی کودک در یادگیری اعداد و مهارت‌های ریاضی مانند شمارش، محاسبات، مفاهیم و استدلال ریاضی می‌باشد.

علائم مشکل اختلال ریاضی در کودکان

 در یادگیری، شناسایی، خواندن و نوشتن اعداد مشکل دارند.

 در شمارش اعداد، اشیا و محاسبات ریاضی مشکل دارند و حتی برای جمع و تفریق اعداد تک رقمی از انگشتان کمک می‌گیرند و هنگام انجام محاسبات پیچیده‌تر گیج و سردرگم می‌شوند.

 در یادگیری مفاهیم ریاضی مثل کوچک‌تر، بزرگ‌تر، مساوی مشکل دارند.

 در شناسایی و درک معنای علائم ریاضی شامل جمع، تفریق، ضرب و تقسیم مشکل دارند.

 در یادگیری جدول ضرب، جهت‌یابی و تمایز راست و چپ و کپی کردن اشکال هندسی مشکل دارند.

راهکارهایی برای کمک به برطرف کردن اختلال ریاضی در کودکان

 انجام بازی‌های ریاضی: بازی‌های ریاضی که مفاهیم و تمرین‌ها را مرور می‌کنند، مفید هستند، زیرا در هنگام انجام بازی‌ها، کودکان همه چیز را لمس می‌کنند. ریاضیات لمسی یک روش خوب برای تدریس مفاهیم پایه (جمع، تفریق، ضرب و تقسیم) به کودکان است. روش لمسی، حتی برای کودکانی بدون ناتوانی ریاضی نیز، سودمندتر از سایر روش‌ها است. آموزش مفاهیم ریاضی باید از اشیای واقعی یا مواد قابل لمس و مشاهده شروع شود. برای مثال، برای درک مفهوم اعداد باید از وسایل مانند مهره، چینه، ژتون و... استفاده کردکه کودک می‌تواند آنها را دستمالی و دستکاری کند، آنها را بشمارد و از آنها دو یا چند دسته مساوی، بزرگ‌تر و کوچک‌تر به وجود آورد. ژتون‌های خواسته شده را بدهد و بگیرد. در این مرحله، کودک باید بتواند اشیای واقعی اطراف خود مانند تعداد صندلی، میز، کتاب، قاشق و ... را شمارش کند و بیشتر، کمتر و مساوی بودن آنها را اعلام دارد.

 استفاده از روش‌های دیداری: به دانش‌‌‌‌آموزان کمک کنید تا مسائل ریاضی را مجسم کنند. این روش‌ها شامل چیزهای ساده‌ای مانند کشیدن یک شکل یا نمودار می‌شود.

 کودک دارای اختلال یادگیری ریاضی را تشویق کنید که مسئله را با صدای بلند بخواند و مفهومی را که درک کرده است برای شما توضیح بدهد و شما کمک به تصحیح اشتباهات او در درک مسئله ریاضی کنید.