به قلم : دكتر پروانه صفایی مقدم ، متخصص رو انشناسی بالینی
dr.s.moqadam@gmail.com
تحریریه زندگی آنلاین : رابطه پدر و دختر اهمیت دارد
به طور معمول زمانی که در مورد فرزند دختر صحبت میکنیم، تمام توجه جامعه معطوف به مادر است، در صورتی که رابطه پدر و دختر نقش بسزایی در رشد عاطفی و روانی یک زن دارد و میتواند تأثیر عمیقی بر سلامت روان او در طول زندگی داشته باشد. در یک مطالعه که بر روی دختران افسرده انجام شده بود، نشان داده شد آنقدر که کیفیت رابطه با پدر بر روی روح و روان دختران تاثیرگذار است، کیفیت رابطه مادر تاثیری ندارد. در این تحقیق نشان داده شد دخترهای نوجوان و افسرده، بیشتر به رفتارهای پدر حساس بودند و کیفیت رابطه با پدر، آنها را آزرده کرده بود.
بیشتربخوانید:
رابطه پدر دختری، به او بگویید یک شاهزاده است
تاثير روابط پدر و دختر در سلامت روان
یک رابطه حمایتی و محبتآمیز با پدر میتواند به عزتنفس و ارزشمندی مثبت دختر کمک کند. وقتی پدر اعتبار، محبت و تقویت مثبت را ارائه میکند، میتواند به دخترش کمک کند تا احساس قوی بودن داشته باشد. اگر انتخابهای او از طرف پدر، که جنس مخالف او است، تایید شود، باعث میشود که برای تصمیمات خودش ارزش قائل باشد، بنابراین جملاتی مثل «این چیه پوشیدی؟ این چه کاری بود کردی؟ چرا بدون اجازه من این کار رو کردی؟» اگر از طرف پدر بیان شوند، اثرات مخرب بیشتری بر دختران نوجوان دارد.
پدران میتوانند الگوهای مهمی برای تنظیم عاطفی باشند. یک رابطه سالم پدر و دختر میتواند به دختر بیاموزد که چگونه احساسات خود را به طور موثر بیان و مدیریت کند و خطر مشکلات سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی را کاهش میدهد. بیان احساسات بین دختران و پدران نسبت به مادر کمتر است و متاسفانه به دلیل مسائل فرهنگی، پدران علاقه خود را نسبت به دختران سانسور میکنند، اما گاهی دختر نیاز دارد تا جمله «دوست دارم» را از زبان پدر بشنود. بیان هیجانات مثبت باعث میشود که دختر نیز از پدر الگوبرداری کرده و به موقع احساسات خود را بیان کند و یا برای دریافت ذرهای محبت به سمت جنس مخالف، که برای او مناسب نیست کشیده نشود.
كيفيت رابطه پدر و دختر و تاثير آن در روابط بزرگسالى
کیفیت رابطه پدر و دختر میتواند بر نحوه ایجاد روابط زن در بزرگسالی تأثیر بگذارد. تجربیات مثبت با پدرش میتواند منجر به روابط عاشقانه و بین فردی سالمتر شود، در حالی که تجربیات منفی ممکن است به مشکلات رابطه و چالشهای عاطفی کمک کند. پدری که استقلال دخترش را تشویق میکند و در تعقیب اهدافش او را حمایت میکند، میتواند به تقویت اعتماد به نفس و انعطافپذیری او کمک نماید. یک پدر حامی میتواند به دخترش مهارتهای مقابلهای ارزشمند و تواناییهای حل مسئله را آموزش دهد. این میتواند منجر به مدیریت بهتر استرس و کاهش خطر ابتلا به شرایط سلامت روان مرتبط با استراتژیهای مقابلهای ضعیف شود. پدران حتی میتوانند بر درک دخترشان از بدن و ظاهرش، تأثیر بگذارند. یک رابطه سالم میتواند تصویر مثبت بدن و پذیرش خود را تقویت کند و خطر ابتلا به بیماریهایی مانند اختلالات خوردن یا بدشکلی بدن را کاهش دهد، البته توجه به این نکته ضروری است که تأثیر رابطه پدر و دختر بر سلامت روان قطعی نیست و عوامل دیگری نیز نقش مهمی دارند. بسیاری از مراجعین عزیزی که به ما مراجعه کردند، رابطه خوبی با پدر داشتند، اما از طرف دیگری دچار آسیب شدهاند.
برای کسانی که روابط پدر و دختری چالشبرانگیز یا تیرهای دارند، کمک گرفتن از متخصصان سلامت روان، مانند درمانگران یا مشاوران، میتواند مفید باشد. برای ترمیم هر رابطهای، همکاری طرفین ضروری است. در قدم اول درمان میتواند به افراد کمک کند تجربیات گذشته خود را پردازش کنند و راهبردهای مقابلهای سالمتری را پیدا کنند. بدون شک اختلاف نظر و سلیقه به دلیل تفاوت در نسلها وجود دارد. این هنر والدین است که بتوانند با استراتژیهای مناسب در کنار فرزندان خود باشند که در نهایت باعث سلامت روان و رفاه کلی خانواده میشود.
هر قدر تعامل روحی و فکری مادر و پدر با دختر نوجوانشان بیشتر باشد، آسیبهای اجتماعی، او را کمتر تهدید میکند.
یاد خبر قمهکشی میافتم که چند وقت پیش بین چند دختر نوجوان در اصفهان اتفاق افتاد و رسانهای شد. اینکه چه وقتی، چرا و چگونه جای آن همه لطافتهای دخترانه را خشونت و هنجارشکنی آن هم از نوع لاتگونهاش در جامعه گرفته است، متحیر میمانم! اینکه چرا باید خانوادهها به چند دختر نوجوان اجازه بدهند، آن وقت شب یک روز تعطیل، تنها در خیابان بگردند هم جای تعجب دارد. این حجم از مدنیّت جامعهام که همه بیتفاوت به ماجرا فقط نظارهگر هستند و بهاصطلاح کار به کار کسی ندارند نیز واقعا شوکهکننده است.
بیشتربخوانید:
علائم و پیشگیری افسردگی کودک
اتفاقهایی که خبر از آسیبهای جدی میدهند
آنچه چندوقت پیش در اصفهان اتفاق افتاد و رسانهای شد، شاید از نظر خیلیها اتفاقی موردی باشد. سادهانگاری آن و راحت گذشتن از کنارش یعنی پاک کردن صورت مسئله؛ چرا که همین تکموردها وجود مشکل و آسیبی جدی را در جامعه به ما گوشزد میکند. از نظر ما روانشناسان حوزه کودک و نوجوان و جامعهشناسان این اتفاق زنگ خطری برای نهادها و افراد مسئول و متولی در حوزه فرهنگ و تعلیم و تربیت است که اگر همین امروز برای آن تدبیری نیندیشند، بهزودی به یک معضل فرهنگی اجتماعی در جامعه تبدیل خواهد شد.
چه کسی یا نهادی مسئول این اتفاق است؟
اصلا قصد نداریم، کسی، سازمانی یا نهادی را مستقیم زیر سؤال ببریم، ولی همه میدانیم که بروز چنین آسیبهایی در جامعه امری تکبعدی نیست، یعنی مجموعهای از علتها سبب بهوجود آمدن آن میشود و تا زمانی هم که آسیبشناسی جدی نشود، نمیتوان راهحل مناسبی برای آن پیدا کرد. در ادامه به تعدادی از این علتهای بهوجودآورنده اشاره کوتاهی داریم: برابری حقوق زن و مرد؛ مطالبه جهانی است که نظام سرمایهداری با سوءاستفاده از آن مفهوم مادر و دختر و ارزشهای جنسیتی را در جامعه جهانی هدف قرار دادهاست تا بتواند از این طریق به مقاصد خودش برسد. درحالیکه زن و مرد دارای ویژگیهای زیستی و ایدئولوژیکی متفاوت، اما با کرامت انسانی یکسان هستند که سبب میشود خواستهها و نیازهای مختلفی هم داشتهباشند. ازاینرو، با این هجمه تبلیغاتی گسترده در فضای مجازی طبیعی است که این روزها شاهد تداخل نقشها و رفتارهای مردانه و زنانه در جوامع باشیم. دختران و زنان ما در جامعه مطالبات بهحق زیادی دارند که نادیده گرفته میشود، مانند نبود فضای ورزشی و تفریحی مناسب که آنها را مجبور میکند از فضاهای عمومی برای این منظور استفاده کنند و همین موضوع سبب انتقاد بسیاری میشود. کمکاری آموزش و پرورش در زمینه تربیت جنسیتی و آموزش مهارتهای لازم به دختران و پسرانمان مسئله دیگری است که تبعات آن گریبانگیر جامعه شدهاست. سالها است که مدارس ما فقط جنبه آموزشی پیدا کردهاند و هیچ فعالیت پرورشی مناسبی برای دانشآموزان ندارند. جایگاه مشاوره و مددکار اجتماعی هم در این نهاد حساس بسیار خالی است و نهایت فعالیتی که در اینباره دارند، همان مسیر آموزشی و مشاور تحصیلی است. نبود یک فضای مجازی ملی امن سبب شده است تا هر کسی هر چیزی را بدون تخصص در این فضا منتشر کند. در هیچکجای دنیا شرایط ولنگاری را ندارند که ما در فضای مجازی داریم. برخی به اسم آزادی بیان و عقیده، فضای مجازی را به محیطی بسیار ناامن برای بچهها تبدیل کردهاند، بهویژه الان که آموزش مجازی، خانوادهها را ناگزیر به دادن گوشی به دست بچهها کرده و سبب جذب نوجوانان به گروههای دوستی نامناسب و از آن طرف ابراز وجود و خودنماییهای دوره نوجوانی در این فضا شده است. یک سؤال! چهکسی و با چه هدف و نیتی، فیلم قمهکشی این دختر نوجوان را در فضای مجازی منتشر کرده است؟
ارتباطگیری ضعیف خانوادهها با نوجوانانشان هم دلیل دیگری در شکلگیری این فضا است که نیاز به آموزش و توانمندسازی والدین را بیش از پیش نشان میدهد.
بیشتربخوانید:
اصول و روش های کارآمد در تربیت کودک
خانوادهها نقش زیربنایی در بروز آسیبها دارند
هرچه حلقه ارتباطی خانواده با نوجوانش مستحکمتر باشد، بههمان اندازه آسیبهای اجتماعی هم کمتر خواهد شد، بنابراین خیلی مهم است که والدین مهارت ارتباط و تعامل دوجانبه با نوجوانشان را یاد بگیرند و منتظر برنامهها و فعالیتهای دیگر سازمانها نمانند. هرچند نمیتوان و نباید نقش نهادها و سازمانهای متولی امور نوجوانان را در آسیبهای بهوجود آمده برای نوجوانان نادیده گرفت یا کماهمیت دانست. برای این منظور به والدین عزیز توصیه میکنیم؛ روی رابطهتان کار کنید. هرچه میزان صمیمیت شما با دختر نوجوانتان در این رابطه بیشتر باشد و نیازهای روحی و روانی و عاطفی او بیشتر تأمین شود، او کمتر دچار مشکل و ارتباطات آسیبزا خواهد شد.
گرایش به جنس مخالف از ویژگیهای سن نوجوانی است. پس اگر بهدنبال واکسینهکردن دختر نوجوانتان از این نظر هستید، حتما به رابطه پدر و دختری بیشتر از قبل بها بدهید. هرچه او بیشتر غرق محبت پدرانه شود، کمتر جذب روابط دردسرساز خواهد شد.
خانه را محیطی امن و خودتان را محرم اسرار دختر نوجوانتان بسازید. صحبت کردن درباره نیازها و مشکلات سن بلوغ میتواند قدمی برای نزدیک شدن به او و مشکلاتش باشد.
برای غنیسازی اوقات فراغت و برنامههای فوق مدرسه دختر نوجوانتان با مشورت و سلیقه خودش برنامهریزی کنید.
فضای تربیتی و معنوی خانوادهتان را غنی و برای این منظور از خودتان شروع کنید، یعنی بهجای نصیحت و پند و اندرز، خود الگوی او باشید.
از تخریب، تهدید، سرزنش، نصیحت، تنبیه و هرآنچه دخترنوجوانتان آن را دوست ندارد، بپرهیزید. بهجای آن از روشهای تربیتی استفاده کنید که او میپسندد، اما حواستان باشد که به جایی ختم شود که خودتان میخواهید.
نه آزادی بیقید و شرط و نه سختگیری زیاد، هیچکدام جواب نمیدهد، پس برای دختر نوجوانتان قانون وضع کنید و بر اعمال آنها هم نظارت دقیق داشته باشید.
همیشه درکنار دختر نوجوانتان باشید و به او اجازه ابراز وجود بدهید. بگذارید هیجانات دوره نوجوانیاش را درکنار شما تخلیه کند.
با دختر نوجوانتان درباره جایگاه ارزشمندش در نقش یک دختر، همسر و مادر صحبت کنید و به هویت جنسیتیاش شکل بدهید.
به دختر نوجوانتان مسئولیت بدهید و از او مشورت بخواهید و گاهی بنا به نظر او عمل کنید تا حس مفید بودن را تجربه کند.
دغدغهها و نگرانیهای دختر نوجوانتان را برای تغییرات ظاهریاش درک و با او در اینباره صحبت و همراهی کنید.
دامنه دوستیهای دختر نوجوانتان را گسترش دهید و روی همه آنها نظارت داشتهباشید. بهترین حالت این است که شما عضو دائم گروههای دوستی او باشید.
اگر توانایی حل مشکلات دختر نوجوانتان را بهتنهایی ندارید و در ارتباط با او دائم به مشکل برمیخورید، حتما از یک مشاور توانمند در این حوزه کمک بگیرید.
کمبود محبت پدر و تاثیرات آن بر روابط عاطفی دختران
دخترها همیشه رابطه خوبی با پدر دارند و محبت پدر باعث شده تا رابطه آنها روز به روز قویتر شود. کمبود محبت پدر میتواند باعث سر خوردگی دختران شود و فاصله میان آنها را روز به روز بیشتر کند. محبت والدین خصوصا پدر در روحیه دختران نقش مهمی دارد و زمانی که کمرنگ میشود، تاثیرات مخربی را به همراه دارد. دخترانی که با چنین مشکلی مواجه شدند از لحاط عاطفی مستعد برقراری ارتباطهای ناسالم هستند. آنها در جامعه به دنبال جبران این کمبود هستند. برای رشد عاطفی و بلوغ احساسی دختران محبت پدرانه الزامی بوده و کاملا تاثیرگذار است.
محبت پدر به دختر نقش اساسی در چگونگی ارتباطهای عاطفی آینده او مخصوصا با جنس مخالف دارد. وقتی دختر به صورت تمام و کمال این محبت را از جانب پدر دریافت کرده باشد، کمبود عاطفی هم نخواهد داشت. در واقع نقش این محبت و عاطفه پدر در کانون خانواده احساس کودک را بیدار خواهد کرد. خانواده کوچکترین و اولین اجتماع است که به رشد عاطفی دختران کمک زیادی میکند، به شرطی که آنها محبت پدر را به راحتی دریافت کنند. شخصیت دختران در خانواده به رفتار پدر آنها که به عنوان یک تکیهگاه است بستگی دارد.
دخترانی که در خانواده محبت پدر را دریافت کردهاند، از لحاظ روانی و عاطفی در سلامت کامل خواهند بود و میتوانند تصمیمات بهتری را اتخاذ کنند. آنها احساس امنیت میکنند و وقتی پدر را در کنار خود دارند، احساس غرور میکنند. محبت پدر نقش مهمی در رشد دختران دارد و به آنها اعتماد به نفس میدهد. محبت پدر تاثیر زیادی بر روابط عاطفی دختران دارد و ترس آنها را در آینده کمتر خواهد کرد. محبت پدر میتواند جبران تمام کمبودها باشد و حس خوبی در فرد ایجاد کند.
نشانههای کمبود محبت پدر در روابط عاطفی
کمبود محبت پدر در روابط عاطفی با نشانههای زیادی همراه بوده و چون پدر اولین جنس مخالفی است که دختر با او در ارتباط است نقش مهمی در روابط عاطفی او دارد. در زیر به نشانههای مهم اشاره میکنیم:
محبتطلبی
دخترانی که از دوران کودکی کمبود محبت پدر را تجربه کردهاند، در واقع تشنگی احساسی دارند و در بزرگسالی هم مدام سعی میکنند تا محبت جنس مخالف را جلب کنند. این تاثیرات مخربی برای او به همراه دارد. دختری که پدر او مدام از او انتقاد کرده و اعتماد به نفس او را زیر سوال میبرد و محبتی به او ندارد، کمکم احساس عدم اعتماد به نفس و کمبینی میکند و در این شرایط به صورت ناخودآگاه به سمت برقراری رابطه عاطفی با افرادی کشیده میشود که کمبود محبت را جبران کند.
ناتوانی در عشقورزی
دخترانی که با کمبود محبت از جانب پدر مواجه شدهاند، در عشقورزی ناتوان هستند. این افراد خود شیفته و خودکار هستند و فقط مصلحت و خواستههای خود را در نظر میگیرند. مهمترین نشانه این دختران احساسی و مغرور بودن است. هر گونه اعتراضی از سمت شریک زندگی معمولا با پرخاشگری آنها همراه بوده و به نتیجه نمیرسد.
محبت افراطی یکطرفه
نشانه دیگری که در این دختران به خوبی خود را نشان میدهد، محبت افراطی یکطرفه است. این دختران خود را با عروسکبازی سرگرم کرده و تلاش میکنند این فقدان محبت و کمبود درونی را با محبت کردن جبران نمایند. آنها سعی میکنند تا پارتنر خود را در محبت غرق نمایند.
علت کمبود محبت از سمت پدر چیست؟
کمبود محبت پدر دلایل مختلفی دارد که برخی شخصی بوده و برخی دیگر جنبه خانوادگی دارد. این مشکل سلامت روحی و روانی افراد را تحت تاثیر قرار میدهد و میزان رضایت دختران را از زندگی کاهش میدهد. بسیاری از پدران و مادران تمام تلاش خود را برای برآورده ساختن نیازهای مادی فرزندانشان به کار میگیرند. در زیر به صورت مختصر به این دلایل اشاره میکنیم:
بیتوجهی به سلامت روان کودک، محبت و تحسین نکردن تواناییهای او. مهمترین دلیل کمبود محبت از جانب پدر بیتوجهی به سلامت روح و روان کودک است.
عیبجویی و انتقاد شدید پدر و مادر باعث فراری شدن فرزند از خانه میشود. انتقاد شدید پدر از دختران زمینه را برای کمبود محبت فراهم میکند و باعث ایجاد فاصله بین آنها میشود.
کنترلگری و توقع بیش از حد پدر و مادر دیگر دلیل کمبود محبت است. کنترل بیش از حد و از بین رفتن آزادیهای فردی باعث میشود تا مهر و محبت پدر نسبت به دختر کمتر شود.
پدران و مادرانی که خودشان کمبود محبت داشتهاند، کمبود محبت خود را به دختران هم منتقل میکنند.
طلاق رسمی یا عاطفی والدین مهمترین عامل کمبود محبت پدر برای دختر است و جدایی که در طلاق اتفاق میافتد، روز به روز فاصله و بیمهری را بیشتر میکند.
کمبود محبت پدر و تاثیرات آن بر روابط عاطفی دختران
بروز جر و بحث و مشاجرههای فراوان در خانه دلیل اصلی نبود امنیت و آرامش و روابط گرم و صمیمانه بین اعضای خانواده خصوصا پدر و دختر است.
فقدان حس امنیت و صمیمیت میان اعضای خانواده: وقتی حس امنیت بین دختر و پدر وجود نداشته باشد، قطعا مهر و محبتی هم شکل نمیگیرد.
پدران و مادرانی که در کودکی والدینشان آنها را ترک کردهاند یا با آنها همواره بدرفتاری شده با فرزندان خود هم همین رفتار را دارند.
پدران و مادرانی که خودشان از مشکلات روانی رنج میبرند یا عزتنفس پایین دارند، قطعا این رفتار را به دختر خود هم منتقل میکنند.
والدینی که به شدت نیازمند تایید شدن توسط اطرافیانشان هستند، تاثیرات منفی را روی فرزندان خصوصا دختران به جای میگذارند.
مشغلههای فکری، روانی، شغلی بیش از حد والدین مانع از محبت کردن آنها به کودکان میشود.
بیماری مداوم یا اعتیاد هر کدام از والدین مهر و محبت به فرزندان را در آنها کاهش میدهد.
بستری شدن طولانیمدت پدر یا مادر در بیمارستان فاصله عاطفی بین آنها و فرزندان ایجاد میکند.
منظور از رابطه خوب پدر و دختری چیست؟
در زمینه رابطه با والدین البته مطالعات متعددی به صورت اختصاصی روی رابطه بین دختران نوجوان و پدران انجام شده است. این مطالعات که در کشورها، فرهنگها و مذاهب مختلف انجام شده، همگی تایید میکنند که حضور موثر پدر در خانه و داشتن ارتباطی باکیفیت با دختر نوجوان میتواند سن آغاز رابطه نامتعارف را افزایش و رفتارهای پرخطر را در این زمینه کاهش دهد، اما منظور از رابطه با کیفیت و خوب بین دختر و پدر چیست؟
بهانه نیاورید
اول از همه یادتان باشد نمیشود پدر موثر و باکیفیتی بود و زمانی را به فرزند خود اختصاص نداد. درست است که این روزها مشکلات بیشتر شده است، اما اگر میخواهید دغدغه کمتری برای دخترتان داشته باشید، لازم است با او وقت صرف کنید تا هم او را بشناسید و هم از نظر عاطفی به او نزدیک شوید. آوردن بهانههایی همچون گرفتاری، مشکلات اقتصادی و ... دلایل خوبی نیست که از فرزندانتان به خصوص دختر نوجوان فاصله بگیرید و زمان کمتری را در کنارش بگذرانید.
فعالیتهای پدر دختری
فعالیتهای دو نفره برای خود و دخترتان تعریف کنید. رفتن به پارک یا رفتن به یک کافه میتواند فرصت خوبی برای پدران و دختران فراهم کند تا رابطه خود را عمیقتر کنند. اگر به هیچ عنوان امکان چنین برنامهریزیهایی را ندارید، سعی کنید از زمانهای به اصطلاح مرده استفاده بهتری کنید. به عنوان مثال هنگامی که فرزندتان را به مدرسه میبرید، این زمان را به زمانی باکیفیت تبدیل کنید. با او حرف بزنید، به سخنان او گوش دهید و البته بیخیال نصیحت در این زمان شوید.
شنونده خوبی باشید
هر چقدر با فرزندتان وقت صرف میکنید، نیمی از آن را صرف گوش دادن به حرفهای او و دادن بازخوردهای مثبت کنید. توجه به ویژگیهای مثبت فرزندتان میتواند باعث افزایش عزتنفس و پیشرفت تحصیلی او شود. در این زمینه میتوانید از همسرتان کمک بگیرید، چراکه به عنوان مادر فرزندتان، شناخت خوبی از او و توانمندیهایش دارد و میتواند به شما در این زمینه کمک کند.
درباره تغییرات صحبت کنید
با ورود دختران به نوجوانی، لازم است به عنوان پدر با فرزندتان درباره بخشی از تغییراتی که در زندگی او روی خواهد داد، صحبت کنید. به عنوان مثال ممکن است از این به بعد در محیطهای مختلف مورد توجه جنس مخالف قرار بگیرد. با او درباره واکنش درست در مقابل توجه جنس مخالف یا پیشنهادهایی که ممکن است به او شود، صحبت کنید و در عین حال به او اطمینان دهید که اگر کسی مزاحمش شد، میتواند روی کمک شما حساب کند.
با همسرتان هماهنگ باشید
در خصوص محدودیتها و خط قرمزها با همسرتان هماهنگ باشید و یادتان باشد داشتن تعداد زیادی خط قرمز به رابطه شما با نوجوانتان آسیب میزند. طبق برخی مطالعات داشتن خط قرمزهای بیش از حد، میتواند نوجوانان را به سمت رفتارهای اشتباه سوق دهد. بدون شک باید خط قرمزهایی برای رفت و آمد و رفتارهای نوجوان تعیین کرد، اما بحث این است که این خط قرمزها نباید بیش از حد معمول و متعارف باشد تا تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد.
نگران اختلافها نشوید
همیشه درصدی از رفتارهای یک نوجوان سالم و معمولی با استانداردها و خواستههای والدین فاصله دارد. پس با مشاهده این اختلافها آشفته نشوید و سریع از کوره در نروید که فقط فرزند نوجوان ما این چنین است! به جای آن سعی کنید با احترام و با زبانی دوستانه انتظارات خود و همسرتان را در خصوص رفتارهایش با او در میان بگذارید و البته به او در چهارچوبهای تعیین شده حق انتخاب دهید.
از تغافل غافل نشوید
در نهایت یادتان باشد یکی از اصول برخورد با نوجوانان که هم در منابع روانشناسی روی آن تاکید شده و هم در منابع مذهبی ما به آن توصیه شده است، نادیده گرفتن بخشی از خطاهای نوجوانان یا به اصطلاح تغافل کردن است. این چشمپوشی از خطاهای ساده مانع از سرکشی نوجوان در مقابل والدین میشود. پس هر زمان دختر شما خطایی مرتکب شد، پیش از اینکه به روی او بیاورید، از خودتان بپرسید آیا این موضوع آن قدر ارزش دارد که بخواهم به روی دخترم بیاورم یا میتوانم از این موضوع چشمپوشی کنم؟