به قلم : منصوره یزدانی ، روانشناس و عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان
تحریریه زندگی آنلاین : عدم توجه به ابعاد مختلف رشد کودکان در صورتی که به دلیل فقدان دانش والدین یا بی‌مسؤولیتی آنها، واقف نبودن به امر حیاتی فرزندپروری یا عدم آمادگی لازم برای فرزندآوری صورت گیرد، به غفلت، سهل‌انگاری در والدگری، نادیده گرفتن نیازهای اساسی فرزند و اهمیت ندادن به جنبه‌های رشد در فرزندان منجر خواهد شد.اکثر افراد ممکن است برای انجام کارها یا کسب مهارت لازم در زمینه مشخصی تلاش کنند تا اطلاعات کافی و مناسبی در آن عرصه به دست آورند یا با دریافت راهنمایی‌های لازم با اهل فن، زمینه پیشرفت خود را هموار سازند. این درحالیست که برخی تصور دارند فرزندآوری و والدگری کار ساده‌ای است و نیاز به آموزش ویژه‌ای ندارد.بی‌تردید اولین تماس کودک با خانواده است و سطح دانش و آگاهی خانواده تاثیر مستقیمی بر زندگی، بینش و رفتار کودک در آینده خواهد داشت. آگاهی از زمینه‌های چندگانه رشد اعم از رشد جسمانی، رشد ذهنی، رشد هیجانی و رشد اجتماعی کودک به ما کمک می‌کند تا با آگاهی به عرصه والدگری پای بگذاریم.
اما مهمتر از شناختن جنبه‌های رشد، نیاز است والدین پیش از فرزندآوری به مشکلات هیجانی، نگرشی و رفتاری خود دقت کرده و در زمینه ترمیم و درمان آسیب‌های فردی خود از متخصصان سلامت روان کمک گیرند. پیش از اقدام به فرزندآوری باید از خود پرسید که آیا زن و شوهر آمادگی جسمانی، عاطفی، هیجانی و روانی لازم برای فرزندآوری و سپس فرزندپروری را دارند؟ آیا دانش و اطلاعات نسبتا کافی در مورد وظیفه خطیر فرزندپروری را دارا هستند؟ و آیا از مسئولیت‌پذیری کافی در قبال خود، دیگران و خانواده برخوردارند؟ آیا زن و شوهر حمایت‌های اجتماعی و خانوادگی لازم برای فرزندآوری را دریافت می‌کنند؟، آیا والدین ارجاع به منابع غیرعلمی و غیرمرتبط در فرزندپروری را ملاک قرار می‌دهند؟. بی‌تردید پاسخ به این پرسش‌ها و بررسی این پاسخ‌ها می‌تواند تا حد زیادی مشخص کند که آیا زن و شوهر آمادگی لازم برای پذیرش مسئولیت فرزندآوری و فرزندپروری را دارا هستند؟.
بیشتربخوانید:
تربیت کودک مستعد با کمک آموزه های دینی
والدگری شامل مراقبت موثر، حمایت کافی و رشد دهنده، آموزش در جهت رشد و داشتن نظارت کافیست که با توجه به جنبه‌های مختلف از جمله توجه به رشد جسمانی فرزند شامل دقت به این مسئله که آیا کودک رشد جسمانی کافی دارد یا خیر، توجه به بیماری‌های فرزند و اقدام جهت درمان به موقع (دقت کافی به حواس بینایی، شنوایی)، رشد عضلانی- استخوانی فرزند، دقت به تغذیه مناسب با در نظر گرفتن مقطع سنی فرزند، توجه به خواب کودک، بررسی تحرک باتوجه به سن او، دقت کافی به پوشش و لباس فرزند، توجه به رشد ذهنی شامل بررسی رشد کلامی و رشد واژگانی کودک، دقت به میزان یادگیری او و در صورت بروز مشکل در امر یادگیری، مراجعه به متخصص و مشاور، بررسی سطح ادراک و تفکر کودک با در نظر گرفتن مقطع سنی او، توجه به رشد هیجانی- عاطفی کودک شامل تامین ارضاء حس امنیت و دلبستگی در کودک، توجه به نوازش کافی در دوران کودکی و ایجاد آغوش امن برای نوزاد و کودک، اجازه ابراز احساسات و هیجانات به کودک، شناسایی هیجانات و یادگیری مدیریت آنها در خود و انتقال آموزش‌های لازم به کودک از طریق والدین مطلع یا افراد متخصص در این زمینه، توجه به رشد اجتماعی کودک از طریق اهمیت بخشی به بازی‌های دوران کودکی، شناخت توانمندی‌های کودک حین بازی و روابط تعاملی، یادگیری مهارت همدلی با دیگران، شناخت نشانه‌های قلدری در دیگران و چگونگی پرهیز از آن و یادگیری باج ندادن به افرادِ قلدرماب از طریق کار بر عزت نفس خود و کودکِ ِخود، تنظیم و مدیریت هیجانات در جهت حفظ روابط بین فردی موثر برای گام نهادن در مسیر رشد اجتماعی، یادگیری مهارت نه گفتن در موارد ضروری معنا می‌یابد.
بیشتربخوانید:
اصول و روش های کارآمد در تربیت کودک
عدم‌توجه و رعایت نکردن موارد مذکور چنانچه به دلیل فقدان دانش والدین یا بی‌مسئولیتی آنها و یا واقف نبودن به امر حیاتی فرزندپروری یا به سبب عدم آمادگی لازم برای فرزندآوری صورت گیرد، به غفلت، سهل‌انگاری در والدگری، نادیده گرفتن نیازهای اساسی فرزند و اهمیت ندادن به جنبه‌های رشد در فرزندان منجر خواهد شد، هر نوزادی که متولد می‌شود، تنها فرزند یک خانواده محسوب نمی‌شود، بلکه شهروندی است که به جمعیت جامعه افزوده می‌شود؛ بنابراین متولیان امر سلامت و آموزش باید از امکانات کافی برخوردار باشند تا در پیشگیری از غفلت در امر فرزندپروری، والدین را برای این مسئله آماده کرده و مانع تبعات زیان‌بار امر سهل‌انگاری نسبت به فرزندان شوند.
