به قلم : ثریا جعفرزادی ، کارشناسی ارشد روانشناسی شخصیت
تحریریه زندگی آنلاین : ترس یک واکنش طبیعی در برخی از کودکان است و می‌تواند نتیجه تجربه‌ها، تحریک‌ها یا مسایلی که برای آنها ناآشنا هستند، باشد. ترس در کودکان ممکن است از موارد رایجی مانند ترس از حیوانات، ترس از تاریکی، ترس از جدا شدن از والدین و یا ترس از هیولاها و رویاها باشد. این واکنش‌ها معمولا در طول رشد و تکامل کودکان کاهش می‌یابند و بیشتر کودکان با گذر زمان می‌توانند با ترس‌های خود کنار بیایند.
آنچه والدین باید بدانند
مهم‌ترین نکته در مدیریت ترس در کودکان، فهمیدن و درک کردن علت ترس است. این کمک می‌کند تا والدین و مراقبین بتوانند با کودکان در مورد ترس‌شان صحبت کنند و آنها را در طی فرآیند غلبه بر ترس یاری دهند. در ادامه، چندین راهکار برای مدیریت ترس در کودکان را بررسی می‌کنیم:
ارائه اطمینان
والدین می‌توانند با ارائه اطمینان به کودکان در مورد امنیت و حمایت از آنها در مواجهه با ترس، اعتماد کودکان را افزایش دهند.
بیشتربخوانید:
لجاجت و کج‌خلقی در کودکان
صحبت کردن درباره ترس
بحث با کودک درباره ترسش، به او در کمک کردن برای بهتر درک کردن آن، می‌تواند کمک‌کننده باشد. به کودک اجازه دهید درباره ترسش صحبت کند و سعی کنید به او نشان دهید که شما درک میکنید و حاضرید در کنارش باشید.
نشان دادن نمونه‌های مثبت
به کودکان نشان دهید که ترس قابل غلبه است. با ارائه نمونه‌های مثبت از خود و دیگران که توانسته‌اند ترس خود را مدیریت کنند، اعتماد به نفس کودکان را بهبود بخشید.
ساختن محیط پشتیبان‌کننده
ایجاد محیطی که کودکان در آن احساس امنیت و راحتی داشته باشند، می‌تواند به کاهش ترس‌هایشان کمک کند. به آنها اجازه دهید تا در مواجهه با ترس‌هایشان کمی آرامش بیابند و از طریق بازی و خلاقیت آنها را در غلبه بر ترس تشویق کنید.
مهم‌ترین نکته در مواجهه با ترس کودکان، صبور و مهربان بودن است. همچنین تشویق کودک به شجاعت و تجربه تدریجی از مواجهه با ترس‌هایش می‌تواند به او کمک کند تا با گذشت زمان بهبود یابد. همچنین بهتر است در صورت لزوم با متخصصان مشورت کنید تا بهترین راهکارها را برای مدیریت ترس کودک‌تان پیدا نمایید. به طور کلی، ترس در کودکان به عنوان یک واکنش طبیعی به موقعیت‌ها، اشیا یا مواردی که برای آنها تهدید کننده یا ناآشنا هستند، به وجود می‌آید. ترس می‌تواند در هر سنی از کودکی رخ دهد و ممکن است به دلایل مختلفی مانند تجربه‌های ناخوشایند، فشارهای اجتماعی، انتقال ترس از افراد دیگر و یا تماشای فیلم‌های ترسناک‌ها در رسانه‌ها به وجود آید.
ترس در کودکان می‌تواند به صورت عمومی یا خاص باشد. ترس عمومی به مواردی اشاره دارد که بیشتر کودکان را درگیر می‌کند، مانند ترس از حیوانات، ترس از تاریکی، ترس از جدا شدن از والدین و یا ترس از هیولاها. ترس خاص، به ترسی اشاره دارد که در موارد خاصی مانند ارتفاع، آب، ترس از خون، ترس از سوزن و غیره وجود دارد.
بیشتربخوانید:
به طور عمومی، ترس در کودکان ممکن است نیاز به توجه و مدیریت داشته باشد، زیرا می‌تواند بر روی روابط، روند رشد و توانایی کودک در انجام برخی فعالیت‌ها تأثیر بگذارد. در ادامه، چندین راهکار برای مدیریت ترس در کودکان را بررسی می‌کنیم:
راهکارهای مدیریت ترس در کودکان
فهمیدن و درک کردن
این مهم است که به عنوان والدین یا مراقب، به کودکان فرصت دهید تا در مورد ترس‌شان صحبت کنند و به آنها فرصت بدهید تا درک کنند که ترس‌شان طبیعی است و می‌توانند با آن کنار بیایند. به آنها نشان دهید که شما درک میکنید و همراه‌شان خواهید بود.
نشان دادن نمونه‌های مثبت
با ارائه نمونه‌های مثبت از کودکان و بزرگسالانی که توانسته‌اند با ترس خود مقابله کنند، اعتماد به نفس کودکان را تقویت کنید. به آنها بگویید که دیگران نیز ممکن است ترس‌هایی مانند آنها داشته باشند و با موفقیت بر آنها غلبه کرده‌اند.
مراحل تدریجی
برای مدیریت ترس در کودکان، می‌توانید از روش مراحل تدریجی استفاده کنید. به کودکان کمک کنید تا به تدریج با مواردی که برایشان ترسناک هستند، آشنا شوند. می‌توانید ابتدا موضوع را در محدوده ایمنی بحث کنید و سپس به تدریج به مراحل بعدی پیش بروید.
استفاده از بازی و خلاقیت
بازی‌ها و فعالیت‌های خلاقانه می‌توانند به کودکان کمک کنند تا مواجهه و مقابله با ترس خود را تجربه کنند. از بازی‌های نقش، نمایش با عروسک‌ها یا راه‌اندازی داستان‌های خیالی می‌توانید استفاده کنید.
جلوگیری از تقویت ترس
توجه داشته باشید که تقویت ترس کودک ممکن است باعث تشدید آن شود. سعی کنید از ترس اضافی خودداری کنید و به جای آن، بر روی تشویق و تقویت شجاعت و اعتماد به نفس کودک تمرکز کنید. مهم‌ترین نکته در مدیریت ترس در کودکان این است که به آنها احساس ایمنی و حمایت دهید و به آنها اعتماد کنید که توانایی مقابله با ترس خود را دارند. با توجه به طبیعت و شدت ترس کودک، ممکن است زمان لازم باشد تا آنها بتوانند بر آن غلبه کنند، بنابراین صبور باشید و در این مسیر آنها را همراهی کنید. به طور کلی، ترس یک واکنش طبیعی و ایمنی است که در برابر مواردی که برای فرد تهدیدناک هستند، به وجود می‌آید. ترس در کودکان نیز مانند بزرگسالان، یک واکنش طبیعی و مهم است که می‌تواند برای حفاظت از آنها در مواجهه با خطرات و موقعیت‌های ناشناخته ایجاد شود. با این حال، هنگامی که ترس در کودکان به یک حد اضافی می‌رسد و زندگی روزمره آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و از انجام فعالیت‌های معمولی آنها بازمی‌دارد، ممکن است نیاز به توجه و مدیریت داشته باشد.
بیشتربخوانید:
رشد عاطفی و عزت نفس در کودکان
نسخه تــقــویت اعتماد بــه نـفس کودکان ( بخش اول )
عوامل مختلفی می‌توانند باعث ترس در کودکان شوند، از جمله:
تجربه‌های ناخوشایند
تجربه موارد ناخوشایند مانند تصادف، جراحت، تنها ماندن، تنش در خانواده و ... می‌تواند به وجود ترس در کودکان منجر شود.
انتقال ترس
کودکان ممکن است ترس خود را از افراد دیگر در خانواده یا اطرافیان خود بیاموزند. به عنوان مثال، اگر یک فرد در خانواده ترسی از حشرات داشته باشد، کودک نیز ممکن است این ترس را بیاموزد.
پردازش اطلاعات ناصحیح
برخی کودکان ممکن است به دلیل پردازش نادرست اطلاعات، ترس‌های ناشناس و نامنطقی را تجربه کنند. به عنوان مثال، ترس از هیولاها یا ترس از موجودات خیالی.
فشارهای اجتماعی
توانایی کودک برای مقابله با فشارهای اجتماعی مانند ارتباط با همسالان، عوض شدن محیط و مواجهه با موقعیت‌های جدید ممکن است ترس و اضطراب را ایجاد کند.
برخی از نوع‌های رایج ترس در کودکان
ترس از حیوانات: مانند ترس از سگ‌ها، مارها و ...
ترس از تاریکی: ممکن است کودکان ترس از تاریکی و تنها ماندن در اتاق‌های تاریک را تجربه کنند.
ترس از جدا شدن از والدین: این نوع ترس معمولا در سن پیش‌دبستانی و اولین روزهای مدرسه رخ می‌دهد.
ترس از خون: این موضوع می‌تواند ترس از زخم‌ها، خونریزی و عمل جراحی را شامل شود.
ترس از جانوران تخیلی: برخی از کودکان ممکن است ترس از هیولاها، اشباح و موجودات تخیلی داشته باشند.
ترس از موقعیت‌های اجتماعی: برخی از کودکان ممکن است در مواجهه با موقعیت‌های اجتماعی ناشناخته، مانند سخنرانی در جمع، ترس و اضطراب داشته باشند.
اگر ترس کودک به گونه‌ای است که زندگی روزمره و فعالیت‌های روزانه او را مختل می‌کند، می‌توانید به تقویت مهارت‌های مقابله با ترس و اضطراب او کمک کنید. در این موارد، بهتر است با متخصصین روانشناسی کودکان مشورت کنید تا راهنمایی‌های لازم را دریافت نمایید. آنها می‌توانند به شما و کودک‌تان راهنمایی کنند که چگونه با ترس‌ها و اضطراب‌های کودکانه مقابله کنید و محیط مناسبی برای رشد و توسعه آنها فراهم نمایید.
برای کمک به کودکان در مقابله با ترس و اضطراب، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید
توصیه‌های روانشناس
به کودک تضمین دهید که شما همیشه در نزدیکی او هستید و او را در موقعیت‌های ترسناک حمایت خواهید کرد. نشان دادن عشق و احترام خود به کودک می‌تواند احساس امنیت و آرامش را در او تقویت کند. توضیح دادن به کودک درباره موضوعی که ترسش را برانگیخته است و ارائه اطلاعات دقیق و منطقی می‌تواند به کاهش ترس و اضطراب کمک کند. از طریق کتاب‌ها، داستان‌ها و روش‌های تعاملی دیگر، می‌توانید به کودک توضیح دهید که موضوع مورد نگرانی واقعیتی ندارد یا راه‌هایی برای مقابله با آن وجود دارد. با کودک درباره موقعیت‌هایی که ترسناک به نظر می‌رسند، صحبت کنید و یک برنامه پیشرفته برای مقابله با آنها برنامه‌ریزی کنید. این می‌تواند شامل تمرینات تنفس عمیق، داستان‌های تخیلی متعلق به موقعیت مورد نگرانی و تمرین‌های تحرکی و آرامش‌بخش باشد. با کمک بازی و خلق موقعیت‌های خیالی، می‌توانید ترس را به شکلی تحمل‌پذیر و جذاب برای کودک تغییر دهید. به عنوان مثال، بازی با عروسک‌ها و نقش‌های خیالی می‌تواند به کودک کمک کند ترسش را کاهش دهد. روش‌های آرامش‌بخش مانند تمرین تنفس عمیق، مدیتیشن یا یوگا می‌تواند به کودک کمک کند تا استرس و اضطراب را کاهش دهد. با کودک خود این تمرینات را به صورت روزانه انجام دهید.
به کودک اجازه دهید در موقعیت‌های ترسناک احساسات خود را بیان کند و با او در ارتباط باشید. نباید احساسات کودک را نادیده بگیرید. کتاب‌های داستانی تهیه کنید که ترس را به صورت موجودی دوست‌داشتنی ترسیم می‌کنند و به کودکان نشان می‌دهند که چگونه با آن مواجه شوند.
