به قلم : دکتر فاطمه محرری ؛ فوق تخصص روان‌پزشکی کودک و نوجوان
تحریریه زندگی آنلاین : عید نوروز از بزرگ‌ترین و بهترین اعیاد ایرانیان از عهد باستان تاکنون هست. مصادف شدن بهار طبیعت با این ایام خجسته، شورونشاط خاصی را در همه اقشار جامعه اعم از پیر و جوان و کوچک و بزرگ به همراه می‌آورد.بیشتر مردم از چندین هفته مانده به آغاز نوروز با خانه‌تکانی، خرید عید، پختن شیرینی و ... به استقبال نوروز می‌روند. این هیجان‌های مثبت بزرگ‌ترها، بی‌تردید کودکان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین تعطیلی مدارس و سفرها و دیدوبازدیدهای نوروزی خاطرات خوبی را در ذهن بچه‌ها باقی می‌گذارد. کودکان نیز دوست دارند در انجام آداب نوروزی با بزرگ‌ترها همراه شوند.در اینجا سعی شده تا خانواده‌ها با چند نکته مهم که سبب می‌شود تعطیلات نوروز به بهترین نحو سپری شود و با خاطرات شیرینی برای شما و فرزندانتان همراه باشد، آشنا گردند:
معمولاً بچه‌ها دوست دارند در هنگام نظافت، خانه‌تکانی و چیدمان منزل به والدین کمک کنند. بزرگ‌ترها نیز می‌توانند این فرصت را غنیمت شمرده و وظایفی را در حد توانمندی کودک به او واگذار کنند. در این صورت افزون بر اینکه حس مسئولیت‌پذیری او تقویت می‌شود، طی چند روز خانه‌تکانی کسل و بی‌حوصله نمی‌شود و با نق‌نق و غرغر مانع کارهای منزل و کلافگی والدین نمی‌گردد.
در هنگام خرید نوروزی باید به نظر بچه‌ها احترام گذاشت. بسیاری از والدین عقیده دارند که کودک قدرت تشخیص و انتخاب درست ندارد، درحالی‌که این نظر همیشه صحیح نیست. بهتر است پدر و مادر در هنگام خرید وسایل لازم برای فرزندشان نظر او را نیز جویا شده و با ارائه راهنمایی به او در انتخاب بهتر کمک کنند.
بیشتربخوانید:
چرا کودکان «لجبازی» می‌کنند؟
والدین سعی کنند حتی‌الامکان برنامه‌های معمول زندگی مانند زمان خواب و استراحت، غذا خوردن، استحمام و ... را در مدت تعطیلات نیز حفظ کنند. کودکانی که در ایام نوروز شب‌ها تا دیروقت بیدار می‌مانند و برای جبران این کمبود صبح‌ها تا نزدیک ظهر می‌خوابند، پس از اتمام تعطیلات و باز شدن مدارس دچار مشکلات زیادی برای ترک این عادت نادرست خواهند شد. همچنین پدر و مادر باید به تغذیه کودک در این ایام توجه کنند و مانع از پرخوری و مصرف بیش‌ازاندازه تنقلات شوند؛ زیرا در اغلب اوقات چنین عادت‌هایی، اشتباهی کودکان را دچار مشکلات مختلف گوارشی می‌کند.
کودک باید در زمان تعطیلات افزون بر بازی و تفریح، زمانی را نیز برای انجام تکالیف درسی اختصاص دهد. زمان‌های طولانی تماشای تلویزیون و بازی‌ای رایانه‌ای و دورماندن از مطالعه، سبب افت شدید در یادگیری کودک هنگام شروع مجدد مدارس می‌شود. کودکی که در مدت ۲ تا ۳ هفته هیچ تکلیف درسی و مطالعه‌ای انجام نداده، حضور در مدرسه برایش سخت خواهد بود و گاه پیش می‌آید که برخی از بچه‌ها بخصوص در دوران ابتدایی، پس از اتمام تعطیلات تمایلی به مدرسه رفتن ندارند. از سویی بعضی از دانش آموزان نیز انجام تکالیف را به دو سه روز آخر موکول می‌کنند. این روش نیز نامناسب بوده و والدین باید مانع از این کار شوند؛ زیرا انجام همه تکالیف طی چند روز هیچ تأثیر آموزشی و یادگیری برای کودک به همراه نخواهد داشت. البته مشاهده‌شده، برخی از والدین نیز سختگیری‌های بیش‌ازحد و مقررات خاصی را برای انجام تکالیف کودک در این مدت وضع می‌کنند، به‌طوری‌که کودک بسیاری از ساعات روز را ناچار به انجام تکالیف است و زمان کمی برای بازی، تفریح و تماشای برنامه‌ای متنوع نوروز دارد که این رویه نیز درست نیست. توصیه می‌شود، پدر و مادران عزیز اعتدال را در همه امور رعایت کنند.
شرکت در مهمانی‌های طولانی گاه برای بچه‌ها بخصوص کوچک‌ترها خسته‌کننده است. همان‌طور که بزرگ‌ترها باهم بودن را دوست دارند، کودکان هم تمایل دارند باهم سن و سالان خود بازی کنند. اگر زمان طولانی را برای شرکت در مهمانی‌هایی که هیچ جذابیتی برای فرزندتان ندارد، بگذرانید، ممکن است خسته و عصبی شده و شروع به نق‌نق و غرغر کند. بهتر است طول زمان چنین شب‌نشینی‌هایی را کوتاه کرده و در صورت حضور در چنین مجالسی، وسایل سرگرمی یا چند اسباب‌بازی برای او همراه داشته باشید.
بعضی خانواده در تعطیلات نوروز به مسافرت می‌روند. والدین باید با دقت کامل تمامی وسایل لازم کودک شامل لباس‌ها، وسایل سرگرمی، اسباب‌بازی، داروهای احتمالی موردنیاز کودک و مواد خوراکی و آشامیدنی به‌اندازه کافی را حین سفر همراه داشته باشند. بسیاری از کودکان از مسافت‌های طولانی نشسته در ماشین خسته می‌شوند و گاه شروع به بهانه‌گیری می‌کنند. توقف‌های کوتاه در مسیر راه می‌تواند سبب رفع خستگی کودک شده و سبب تمدد اعصاب بزرگ‌ترها شود. اگر بچه‌ها در مدت سفر باهم جروبحث و دعوا می‌کنند، بهتر است آنها را جدا از هم نشاند. استفاده از نوار موسیقی که کودک دوست دارد، می‌تواند مدتی او را در داخل خودرو آرام کند.
بیشتربخوانید:
قبل از تنبیه کردن فرزندتان این مطلب را بخوانید!
حضور مهمان در منزل گاهی برای والدین با نگرانی‌هایی همراه است. آنها هراس دارند که مبادا فرزندشان رفتار نادرست و دور از ادبی در حضور مهمان انجام داده، اسباب‌بازی‌ای خود را به بچه‌ای مهمان ندهد و یا آن‌قدر شیطنت کنند که نظم مجلس را بر هم بزنند. برای رفع چنین دغدغه‌هایی بهتر است پیش از آمدن مهمان‌ها موقعیت را برای کودک توضیح داد، سرگرمی‌هایی را در هنگام پذیرایی از مهمانان برای او فراهم کرد تا حوصله‌اش سر نرود و یکی از والدین توجه و نظارت بیشتری را در حین حضورمهمان در منزل به کودک داشته باشد. از او خواسته شود، بعضی از اسباب‌بازی‌هایی را که حساسیت خاصی نسبت به آنها ندارد، به کودکان مهمان تعارف کند و ترجیحاً بهتر است این کار از طرف خود کودک باشد.
نکته آخر اکیداً به خانواده توصیه می‌شود، مراقب باشید در روزهای آخر سال معمولاً بچه‌ها هنگام برگشتن از مدرسه علاقه‌مند به آتش‌بازی، ترقه‌بازی، فشفشه و سایر وسایل خطرزا می‌شوند. توجه داشته باشید، فرزندتان در این مدت با چه افرادی معاشرت می‌کند، اگر تقاضای پول بیش‌ازحد معمول دارد، علت را جویا شوید، به شکل غیرمستقیم وسایل او را وارسی کنید و در مورد خطرات این بازی خطرناک به‌صراحت با او صحبت کنید تا خدای‌نکرده شروع نوروز با خاطرات ناگواری همراه نشود.
و...
با توجه به اینکه پیام نوروز همدلی، مهربانی، احترام قائل شدن برای یکدیگر و گذران اوقات شیرین با یکدیگر است، پس سعی کنید با رفتارهای منطقی، صمیمانه و عاطفی الگوهای مناسبی برای فرزندانتان باشید تا آنان هم این کارهای نیکو را بیاموزند و در زندگی آینده همواره به‌کارگیرند.
بیشتربخوانید:
گفتن این 11 نکته به کودکان ممنوع!
تشویق کودک را از یاد نبرید!
سرگرم کردن کودکان در تعطیلات عید نوروز
شما می‌توانید کودکان را در تعطیلات عید نوروز حسابی سرگرم کنید تا ایام خوب و خاطره‌انگیزی در ذهن آنان ثبت شود و لذت ببرند. تعطیلات نوروز زمان خوبی است تا وقت بیشتری را با فرزندانتان بگذرانید. شما می‌توانید با انجام فعالیت‌های مختلف هم آنها را سرگرم کنید و در کنارشان خاطره بسازید و هم اینکه به آنها تجربه‌های تازه را آموزش دهید.
باغبانی کند
به کودکتان اجازه دهید که باغچه خود را درست کند. باغبانی نه‌تنها درس‌های تازه‌ای در مورد گل و گیاه به او خواهد داد بلکه به او یاد می‌دهد که مدام به باغچه‌اش سر بزند و از او مراقبت کند، به‌بیان‌دیگر حس مسئولیت‌پذیری را به کودکتان می‌آموزد.
در فعالیت‌های گروهی شرکت کند
حال که هوا برای بیرون رفتن از خانه مساعد شده است، زمان آن است که به دنبال فعالیت‌های فضای باز برای کودکتان بگردید. فعالیت‌های گروهی مانند فوتبال یا بسکتبال، برای او بسیار مفید و هیجان‌انگیزاست.
بیشتر بخوانید:
تنبیه كودكان بله یا خیر
تشویق و تنبیه های مؤثر
برای پرنده‌ها لانه بسازید
حال که پرنده‌ها به زادگاهشان بازگشته‌اند، بد نیست که به کمک فرزندتان برای آنها لانه‌ای درست کنید. در این صورت او یاد می‌گیرد که به حیوانات احترام بگذارد و در صورت نیاز به آنها کمک کند.
به آسمان خیره شوید
گاهی لازم است که حساسیت‌ها را دور بریزید و با طبیعت یکی شوید. به‌عنوان‌مثال با فرزندتان روی چمن‌ها دراز بکشید و به آسمان و ابرهایی که دررفت و آمدند خیره شوید. این کار به هردوی شما آرامش می‌دهد.
باهم رقابت کنید
برای اینکه به لحظاتتان هیجان دهید، با یکدیگر رقابت کنید. به‌عنوان‌مثال هرکدام از شما یک هواپیمای کاغذی درست کنید و آن را به هوا بفرستید. هرکدام که بیشترین مسافت را طی کرد، برنده است.
یک اثر هنری خلق کنید
شاید فرزندتان هرروز در خانه دفتر نقاشی به دست دارد اما خلق اثری هنری در دل طبیعت، تجربه‌ای است که کودکان از آن نهایت لذت را خواهد برد.
بیشتر بخوانید:
فرمول های نه گفتن به کودک (قسمت اول)
به شهربازی بروید
به مکان‌های هیجان‌انگیزی چون شهربازی بروید و یک روزتان را به سرخوردن، تاب‌بازی و چرخیدن اختصاص دهید. خاطره‌ای که در این روز می‌سازید، تا سال‌های سال در یاد کودکانتان ثبت خواهد شد.
میوه بچینید
بهار میوه‌های مخصوص به خود را، مانند توت‌فرنگی، دارد. به باغ یا نزدیک‌ترین باغچه میوه بروید و به همراه فرزندانتان مقداری میوه بچینید. سپس وقتی‌که به خانه برگشتید، از طعم دسترنجتان نهایت لذت را ببرید. با این کار کودکتان یاد خواهد گرفت که برای لذت بردن باید تلاش کرد.
حباب بسازید
راحت‌ترین روش برای این کار آن است که یک‌دوم فنجان مایع ظرف‌شویی را با 2 فنجان آب و 2 قاشق غذاخوری شکر مخلوط کرده و حباب خود را بسازید. از کودکتان بخواهید تا با حباب اشکال مختلفی را بسازد.
ماشینتان را بشویید
اگر کودکتان به فکر پول درآوردن است یا که می‌خواهید به او این کار را یاد دهید، از او بخواهید ماشینتان را بشوید، سپس به او دستمزد یا جایزه‌ای بدهید.
به زیر باران بروید
اگرچه طبیعی است که از کودکان بخواهید خود را در مقابل باران حفظ کند اما کمی به زیر باران رفتن آسیبی به او نخواهد زد. پس زمانی که باران می‌بارد، از او بخواهید که بارانی خود را به تن کند سپس به زیر باران بروید و از لطافت آن لذت ببرید.
طبیعت را پاک‌سازی کنید
همان‌طور که می‌بینید، زباله‌های بسیاری در محیط اطرافمان ریخته شده است. به کودکتان یاد دهید که نسبت به طبیعت اطرافش مسئول باشد. پس روزی را تعیین کنید و به همراه دوستان و آشنایان به پاک‌سازی طبیعت بپردازید.
بادبادک هوا کنید
شما می‌توانید بادبادکتان را آماده بخرید یا اینکه خودتان آن را درست کنید. بادبادک هوا کردن یکی از لذت‌بخش‌ترین کارها برای کودکان است. آنها با این کار حس رهایی را تجربه خواهند کرد. صبوری، مدیریت و کنترل امور نیز از دیگر رفتارهایی است که با این کار در کودکان تقویت خواهد شد.
موسیقی بسازید
کودکان عاشق صدا تولید کردنند، بنابراین درجایی که آزاری برای دیگران نخواهد داشت، به‌وسیله لوازم گوناگون آهنگی بسازید. کودکتان از اینکه آهنگ خود را می‌نوازد، به خود افتخار خواهد کرد.
شکوفه‌ها را لمس کنید
بهار بهترین فرصت است تا دل به طبیعت بسپارید. زیبایی‌های این فصل را هیچ کجای دیگر نخواهید دید، بنابراین دست کودکتان را بگیرید و به دیدن زیبایی‌هایش بروید. شکوفه‌ها را لمس کنید، آنها را ببویید قبل از اینکه عمرشان به سرآیند.
به پیک‌نیک بروید
غذای موردعلاقه فرزندانتان را درست کنید و به همراه لوازم موردنیاز به پیک‌نیک بروید. مطمئناً تجربه‌ای منحصربه‌فرد در این هوای بهاری خواهید داشت.
تخم‌مرغ رنگ کنید
به گزارش پارس ناز شاید شما هم تصمیم داشتید که تخم‌مرغ‌هایتان را به همراه فرزندتان برای سفره هفت‌سین رنگ کنید اما اگر فرصت این کار را پیدا نکردید، آن را به‌روزهای دیگر موکول کنید. این کار برای کودکان آن‌قدر جذاب است که هر زمان از آن نهایت لذت را خواهند برد و قدرت تخیلشان را نیز بهبود خواهد بخشید.
حشره جمع کنید
به‌محض اینکه هوا رو به گرمی می‌رود، حشرات متنوعی نیز پدیدار خواهند شد. جمع‌کردن تعدادی از آنها، مانند کرم شب‌تاب، مورچه، سنجاقک یا پروانه، در ظرفی شیشه‌ای و تماشا کردن حرکات آنها برای کودکتان هیجان‌انگیز خواهد بود.
